"οι τε είχον
Φθίην ήδ'
Ελλάδα καλλιγύναικα
Μυρμιδόνες δε καλεύντο
και Έλληνες και
Αχαιοί"
Β -683,4
Γράφει ο Αδάμης Ευθύμιος
Το όνομα
Ελλάς - Έλλην .
1. Οι Μύθοι.
Οι αρχαίοι
ανέφεραν ένα φυλετικό
μύθο, με τον οποίο "ερμήνευαν" την εθνική
τους ονομασία "Έλληνες" συνδέοντάς τη
με το όνομα του
μυθικού βασιλιά και
γενάρχη "Έλληνα" (θεωρία
του κοινού προγόνου
- γενάρχη)απ' τον οποίο
προήλθαν όλα τα
ελληνικά φύλα .
Την ύπαρξη του
Έλληνα δέχονταν ακόμη
και οι μεγάλοι
ιστορικοί της αρχαιότητος όπως ο
Ηρόδοτος ή ο Θουκυδίδης
οι οποίοι με την
σειρά τους επανέλαβαν, χωρίς συστηματικό
έλεγχο, το "μυθικό αξίωμα" και
στις επίσημες πλέον
ιστορίες των Ελλήνων, έτσι
συνδέθηκε άμεσα η εθνική
ονομασία με τον
γενάρχη, βασιλιά της Φθίας, (τον "Έλληνα"), ο οποίος
είχε γιούς τους
υπολοίπους "γενάρχες" των
ελληνικών φύλων : τον
Αίολο, τον Δώρο και
τον Ξούθο.
Ο
μύθος, εάν τον παρακολουθήσουμε στην αφήγηση του Απολλοδώρου αναφέρεται στο
πανάρχαιο γεωλογικό φαινόμενο
του κατακλυσμού το
οποίο, ως γεγονός, είναι
καταγεγραμμένο σε πολλές
μυθολογίες αρχαίων λαών και η
σύνδεσή του με
την καταγωγή των Ελλήνων αποδεικνύει
ότι οι Έλληνες
συντηρούσαν στην παράδοσή
τους, παλαιές μνήμες
και εμπειρίες κοινές
με πολλούς άλλους
λαούς .
Κατά τον
ελληνικό μύθο, ο τιτάνας
Προμηθέας συμβουλεύει
τον γιό του, τον βασιλιά της Φθίας, που ονομάζεται
"Δευκαλίων" και έχει γυναίκα
την κόρη του
άλλου τιτάνα του Επιμηθέα,
την "Πύρρα", να φτιάξει
μια κιβωτό για
να σωθεί από
τον επερχόμενο κατακλυσμό.
Ο
Δευκαλίων κατασκεύασε την κιβωτό
και σ' αυτή
κατέφυγε μαζί με την
Πύρρα στις εννέα
μέρες που ο Δίας, με
ασταμάτητη βροχή, πλημμύρισε
τον κόσμο. Πνίγηκαν
λοιπόν οι άνθρωποι
και άλλαξε οριστικά η γεωλογική
όψη της Ελλάδας, όμως, όταν υποχώρησαν
τα νερά, και η
κιβωτός σταμάτησε στον
Παρνασσό, ο Δίας συμβούλευσε
τους διασωθέντες να
δημιουργήσουν και πάλι
τους ανθρώπους, ρίχνοντας
πίσω τους πέτρες, έτσι
από την Πύρρα
προήλθαν οι γυναίκες και
από τον Δευκαλίωνα οι άνδρες ….
Το ζευγάρι
απέκτησε όμως και τα δικά
του παιδιά : τον Έλληνα, τον Αμφικτύονα και την Πρωτογένεια, (ενώ αναφέρονται και
άλλα όπως η Θυία, η Μελανθώ…) .
Αυτοί οι
μετα-κατακλυσμιαίοι απόγονοι του Δευκαλίωνα απλώνονται
στις κοντινές περιοχές
και συνδέονται επιγαμικά
με άλλους βασιλικούς
οίκους(;).
Ο Αμφικτύονας βασίλεψε για
λίγο κοντά στις
Θερμοπύλες, (στην Ανθήλη),
όπου ίδρυσε την
Πυλαία Αμφικτυονία, κατόπιν
πήγε στην Αττική,
παντρεύτηκε την κόρη του Κραναού, τον
εκθρόνισε και βασίλεψε
για δέκα χρόνια , για
να εκθρονιστεί και αυτός με την
σειρά του από
τον Εριχθόνιο .
Ο Έλληνας, παντρεύτηκε την νύμφη Ορσηίδα
απέκτησε γιους τον Αίολο (Αιολείς), τον Δώρο (Δωριείς) και
τον Ξούθο, ο οποίος ήρθε
στην Αττική, παντρεύτηκε την κόρη
του Ερεχθέα, την Κρέουσα και
απέκτησε μαζί της
δύο γιούς που
αποτέλεσαν τους άλλους
δύο γενάρχες : τον Αχαιό
και τον Ίωνα.
Από τον Αίολο και την
Εναρέτη λοιπόν γενήθηκαν πέντε
κορίτσια και εφτά
αγόρια οι : Κριθέας, Αθάμας,
Σίσυφος, Σαλμονέας, Διηόνας, Μάγνητας και Περιήρης(Αιολίδες), Κρανάη, Αλκυόνη,Πεισιδίκη, Καλύκη και Περιμήδη.
Από τον Δώρο,
προήλθαν οι Δωριείς, ο
Αιγιμιός (ο γιος του
Δώρου) τους έδωσε τους
νόμους, όσο ζούσαν στην
κοιλάδα του Πηνειού, κάλεσε μάλιστα
σε βοήθεια τον
Ηρακλή εναντίον των Λαπιθών και
υιοθέτησε τον Ύλο,
επίσης ως γιός
του Δώρου θεωρούνταν
και ο Τέκταμος που
επέδραμε στην Κρήτη .
Ο Ίων
κατά τον Παυσανία
πρώτα έγινε βασιλιάς
στους Αιγιαλείς και
κατόπιν στους Αθηναίους, ενώ ο
Στράβων υποστηρίζει πως επειδή
νίκησε τους Θράκες
για την δόξα του
οι Αθηναίοι τον
έκαναν βασιλιά .
Ο Αχαιός γύρισε στην Θεσσαλία και από
εκεί οι γιοι
του Άρχανδρος και Αρχιτέλης ήρθαν στο Άργος όπου
κατέκτησαν την Πελοπόννησον(Αχαιοί) .
Βέβαια είναι αδύνατο να προσδιορίσουμε χρονικά
αυτά τα πρόσωπα, την
ύπαρξή τους ή την
δράση τους, όμως η αναφορά
του κατακλυσμού (παρ' ότι αναφέρονται και άλλοι κατακλυσμοί
στους αρχαίους ελληνικούς μύθους π.χ. επί Ινάχου, ή
επί Ωγύγου) είναι
ένα στοιχείο που
μπορεί να διασταυρωθεί
με τις αναφορές
της Μεσοποταμίας, (για τον
εκεί κατακλυσμό), τον οποίο
οι επιστήμονες χρονολογούν (εκεί) κοντά στο 3000 π.Χ.
Συμπερασματικά θα
λέγαμε ότι ο μύθος
εμφανίζει τις πρώτες ελληνικές
φυλές ως βιολογικούς απογόνους
του Έλληνα, οι οποίες
αναπτύσσονται στον χώρο της
κεντρικής Ελλάδας, μάλιστα στην
ευρύτερη περιοχή της Φθίας, (και της Αττικής) σε κάποιο
χρόνο ακαθόριστο.
Φυσικά, μόνο
τα παιδιά του Έλληνα
φέρουν αυτό το όνομα,(Έλληνες) ενώ η
γενιά του αδελφού του Αμφικτύονα, μένει
ανώνυμη μέχρι που
ο εγγονός του
(ο γιος του Ιτωνού), ο Βοιωτός μετέδωσε
εκείνος τ' όνομά
του στους Βοιωτούς,
το ίδιο και
η γενιά της Πρωτογένειας που με τον
Δία γέννησε τον Αέθλιο και τον Οπούντα (κατ'
αλλους με τον Λοκρό) ονομάζει το
φύλο των Λοκρών (από την Θυία,
ο Μάγνητας και ο Μακεδόνας και από
την Μελανθώ ο
Δελφός).
Αυτή την
παράδοση όπου δεν
ονομάζονται όλοι Έλληνες, αλλά
μόνο το ένα
τρίτο των επίσημων απογόνων του Δευκαλίωνα, ενώ οι άλλοι
φέρουν τοπικές ονομασίες, την
συναντάμε υπαρκτή στον Όμηρο,
όταν ο ποιητής, συντηρεί την
τοπική φυλετική διαίρεση και
μνημονεύει τις ονομασίες.
Άμεσα, όμως στο όνομα Έλληνες, συνδέει μόνο
τους Μυρμιδόνες, οι οποίοι
(κατά μία άποψη) ξεκάθαρα στην Β
της Ιλιάδας ονομάζονται και Έλληνες, ενώ κατά άλλη
εκτίμηση οι Έλληνες είναι ένα
μικρό φύλο, πολεμικό, που συμβιώνει μαζί τους
στην Φθία και έχει
βασιλιά τον γενναιότερο
από τους ήρωες,
τον Αχιλλέα.
Η πρώτη λοιπόν
πιστοποιημένη σχέση του
συγκεκριμένου λαού, των Ελλήνων, με ένα πρόσωπο
της εξουσίας και με ένα
γεωγραφικό χώρο, ζωής και δράσης τους
(λαός - βασιλιάς- περιοχή)
είναι αυτή που
κατατίθεται στην Ιλιάδα
στο σχήμα : Έλληνες - Αχιλλέας(βασιλιάς)- Ελλάς - Φθία
(πατρίδα).
Ο
προσδιορισμός του λαού με
βάση τον μύθο, γίνεται δεκτός από
τον Όμηρο αφού οργανώνει τα
γεγονότα με βάση τις
γενεαλογίες. Αυτές αποτελούν την ταυτότητα του απογόνου, το πιο
περιληπτικό σχήμα καταγωγής και
ιστορίας ενός γένους
ή ενός φύλου.
Η γενεαλογία
λοιπόν του βασιλιά των
Ελλήνων(- Μυρμιδόνων) διότι αυτή
σημαίνει πολλά για
την κοινή πορεία τόσο
του βασιλικού οίκου, όσο
και του λαού, είναι
γνωστή στον ποιητή, γι' αυτό και
εκείνος φωτίζει το
παρελθόν με το
στόμα του ιδίου
του Αχιλλέα:
"όμως εγώ περηφανεύομαι πως είμαι γενιά
του Δία, του μεγάλου,
με γέννησε ο
Πηλεύς, ο γιος
του Αιακού, άνδρας που
στους πολλούς
βασιλεύει Μυρμιδόνες και
ο Αιακός ήτανε γιος
του Δία…"
Φ 187-189