Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2020

Ο πολιτισμικός τρομοκράτης 'Ομηρος


«Αυτό που τρομάζει τους ανθρώπους είναι αυτό που ξέρουν… για τον εαυτό τους » 
Κλιντ Ίστουγτ, πολιτικά ανορθόδοξος καλλιτέχνης και ηθοποιός

Η Οδύσσεια και οι «πολιτιστικοί πόλεμοι» της νέας εποχής

Πάνε είκοσι χρόνια από τότε που o Αμερικανός κλασικός φιλόλογος και ιστορικός Victor David Hanson) δοκίμασε εκ δεξιών (ως μέλος του Hoover Instirute) να υπερασπιστεί τον Όμηρο. Το βιβλίο του «Ποιος σκότωσε τον Όμηρο» (1998) κατήγγελλε λιγότερο τις γενικές αιτίες και περισσότερο την υποκρισία των μεγαλοκαθηγητών του αγγλοαμερικανικού ακαδημαϊκού κατεστημένου να επιμένουν να ψωμίζονται από τον Όμηρο χωρίς να πιστεύουν στον κόσμο του, ούτε να κάνουν την παραμικρή προσπάθεια να μεταφέρουν κάτι από εκείνον στη δική μας κοινωνία και εκπαίδευση.

Διάλογος πραγματικός δεν ακολούθησε. Η λίμνη κατάπιε την πετριά εκείνη, και επανήλθε η εξωτερική ηρεμία. Και τώρα γινόμαστε μάρτυρες του φαινομένου να εξορκίζουν με ηροστράτειο ζήλο άνθρωποι άγευστοι αρχαίας παιδείας την πολύτιμη πραμάτεια (η οποία στήριξε όχι μόνον την επανασύνδεση της τεχνολογικά καθυστερημένης Δύσης με την προηγμένη αρχαία τεχνολογία, δημιουργώντας τον 17ο αιώνα, τον αιώνα τη επιστήμης, αλλά και δύο σαρωτικά ανθρωπιστικά κινήματα) --χωρίς να βάζουν τίποτε άλλο στη θέση της.

Βρισκόμαστε μπροστά σε έναν πολιτιστικό πόλεμο εναντίον της Δύσης που διεξάγει εκ των έσω ένα κίνημα μηδενισμού. Θα χρειάζονταν πολλά να ειπωθούν για να γίνει κατανοητή η εκπαιδευτική ζημιά των ιδεολόγων και προβοκατόρων της διαβόητης και ψευδεπίγραφης «Critical Theory». Το επικίνδυνα πρωτοφανές μάλιστα είναι ο προσηλυτισμός στις ιδέες αυτές μελών του διδασκαλικού κόσμου. Από την άλλη μεριά, όμως, δεν είναι αδικαιολόγητη η διαπίστωση πρόσφατου βιβλίου αμερικανού κλασικού φιλολόγου ότι οι κλασικοί φιλόλογοι είναι οι μόνοι φιλόλογοι που δεν έχουν πάρει μέρος ως τώρα στους cultural wars της εποχής μας. Μήπως ήρθε ο καιρός της αφύπνισης ;

* Ο Ι. Ν. Καζάζης είναι Πρόεδρος του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας
Περισσότερα εδώ

"Τίποτα δεν μπορεί να είναι πολιτικά ορθό όταν είναι ηθικά λάθος"
Έχει έλθει ο καιρός της αφύπνισης!

Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2020

8. Ο Καιρός του Τόξου


Ο διαγωνισμός του τόξου
Η Ομηρική Πολιτεία προκηρύσσει τον  όγδοο  παγκόσμιο  διαδικτυακό διαγαλαξιακό  ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΤΟΞΟΥ,  αναδύοντος Ηλίου, ξημερώματα μιας όμορφης καινούργιας ημέρας ηριγένειας  Ηούς ,  1.000.000 χρόνια από την αρχή του μεγάλου  ταξιδιού του κομήτη  ISON για το ραντεβού του, τη συνάντηση  με το πρωταρχικό  κέντρο  του  και 2500 έτη από τη μάχη  των ΝΗΩΝ  της  Σαλαμίνας,  για το καλύτερο άρθρο με θέμα:
Τι συζητούν   η Αθηνά και ο Ζευς   στην ω ραψωδία της Οδύσσειας
 σαν φωτεινά αστέρια στον  ομηρικό ουρανό
Βραβείο για τον πρώτο νικητή:
Δύο βιβλία της Ομηρικής Πολιτείας
Οι Άθλοι του Ηρακλή
Οι Σταθμοί του Οδυσσέα

 Οργάνωση : Η Ομηρική Πολιτεία
Η αποστολή και η ανάρτηση  των άρθρων  μπορεί  γίνει από τις  21 Δεκεμβρίου 2020  μέχρι τις  21 Μαρτίου  του  2021. Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στις 21 Ιουνίου του 2021.



  Η Ομηρική Πολιτεία των σύγχρονων Ομηρικών Επών, οι πολίτες της, τα μέλη της, οι φίλοι της και οι διαχειριστές της, οι συνδιαχειριστές της, σας εύχονται ημερόεσσα ψυχική σωματική και πνευματική υγεία υψηπετήεσσα  νοημοσύνη και, καλή επιτυχία.

Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2020

Από τον Όμηρο στον Ιπποκράτη

 


Από τον πολεμιστή στον θεραπευτή


Ο Βρετανός ιστορικός Ρόμπιν Λέιν Φοξ και το θαυμαστό συγγραφικό ταξίδι του 
από τον Ομηρο μέχρι τον Ιππoκράτη

 Καθημερινή

Ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ ομολογεί στον πρόλογό του πως είχε ολοκληρώσει τη συγγραφή του βιβλίου όταν ξέσπασε η παγκόσμια υγειονομική κρίση. Η ειρωνεία εδώ είναι το γεγονός ότι ο συγγραφέας εστιάζει στα πρώτα αρχαία κείμενα περί επιδημιών που προέρχονται από τη Θάσο: η έρευνα λοιπόν επικεντρώνεται στις μολυσματικές ασθένειες που ταλάνισαν τον κόσμο από αρχαιοτάτων χρόνων – με κορύφωση, τον μεγάλο λοιμό της Αθήνας. Σε αντίθεση με τη φιλοσοφία, γράφει ο Λέιν Φοξ, η ιατρική δεν αποτελούσε ελληνικό μονοπώλιο. Ομως, τον 5ο αιώνα π.Χ. οι Ελληνες ήταν που απέκτησαν συνειδητά μια νέα μέθοδο: άρχισαν να προσεγγίζουν την ιατρική με μια τεχνική δικής τους επινόησης θεμελιωμένη στον ορθό λόγο και στην παρατήρηση. Είναι με αυτή την έννοια που ο συγγραφέας μιλάει για «ελληνική επινόηση».

Πώς θα συνοψίζατε τη μετάβαση από τον Ομηρο στον Ιπποκράτη, όσον αφορά την ιατρική;
– Από την προσέγγιση της εκάστοτε νόσου με βάση την παρέμβαση και την τιμωρία από τους θεούς, περάσαμε σε μια προσέγγιση που εστίαζε σε φυσικά αίτια και με βάση την ορθολογική παρατήρηση.

Τι συνέβη λοιπόν στην Ελλάδα τον 5 π.Χ. αι.; Παρότι η ιατρική δεν ήταν κάτι άγνωστο, τόσο εντός όσο και εκτός του ελληνικού κόσμου, η ιατρική όπως τη γνωρίζουμε σήμερα ήταν εντέλει ελληνική επινόηση;
– Από το 550 π.Χ., οι Ελληνες φιλόσοφοι πρότειναν την αφηρημένη ιδέα της φύσης και ενός φυσικού κόσμου που φέρει μέσα του τους δικούς του νόμους. Ο άνθρωπος είναι, μαζί με το σώμα του, τμήμα αυτού του φυσικού κόσμου, άρα θα μπορούσε κάποιος πλέον να δώσει απαντήσεις γύρω από ερωτήματα πάνω στο σώμα του ανθρώπου με βάση τους φυσικούς νόμους και όχι επειδή είχε προηγηθεί κάποια τυχαία παρέμβαση θεού ή δαίμονα.

Στη συνέχεια, αυτή η αφηρημένη έννοια εξελίχθηκε σε μια τεχνική παρατήρησης ασθενειών, έτσι ώστε να προβλέπουν παρόμοιες στο μέλλον και να γνωρίζουν πώς κάθε ασθένεια εξελίσσεται.

Η α-σθένεια, ο ιός  και η ίασις  έχουν μια εξήγηση φυσική και λογική στην ελληνική σκέψη και νοητική

Όμηρος και Ησίοδος




Ο διαγωνισμός ποιητικής δεξιοσύνης μεταξύ τους


O Όμηρος και ο Ησίοδος μαλώνουν…
Από αγώνα σε αγώνα και από αγωνία σε αγωνία πορευόμαστε κάτι μήνες τώρα, με τις αλλεπάλληλες αθλητικές διοργανώσεις. Ίσως λοιπόν να μη θεωρηθεί εντελώς άστοχη η σκέψη να χρησιμοποιηθεί η ευκαιρία για να αναδρομήσουμε σε έναν άλλο αγώνα, ανάμεσα σε ποιητές αυτή τη φορά? 
και ποιους ποιητές: τους πατριάρχες, τον Ομηρο και τον Ησίοδο. 
Ενας θρύλος υπήρξε βέβαια ο αγώνας αυτός, μια χρήσιμη κατασκευή, και δεν συμπεριελήφθη ποτέ στο πρόγραμμα κάποιων Ολυμπιακών. Εντούτοις, ο εν λόγω ποιητικός ανταγωνισμός ιστορήθηκε λεπτομερώς, με τον σκοπό της τέρψης, της μόρφωσης και της διδαχής, σε κείμενα που η πρώτη πρώτη εμφάνισή τους, παρότι ανεξακρίβωτη ακόμα, ανάγεται, σύμφωνα τουλάχιστον με τον Βιλαμόβιτς, στην κλασική εποχή. O I. Θ. Κακριδής πάντως, σε δοκίμιό του για τον «Ομήρου και Ησιόδου αγώνα» (περιέχεται στο βιβλίο του «Ομηρικά θεματα», εκδ. Εστία, 1985), τονίζει ότι ο ίδιος «θα πήγαινε ίσως ακόμα πιο πίσω κι από τον 6ο αιώνα».


Ο αρχικός πυρήνας της συγγραφής δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί έτσι όπως καλύφθηκε κάτω από τις πάμπολλες προσθήκες που συνεχίστηκαν ώς τους αυτοκρατορικούς χρόνους, εξ ου και η ενδοκειμενική αναφορά στον Αδριανό. Οπως και να ‘χει, αυτό το λαϊκό ανάγνωσμα, που πρέπει να το χρησιμοποιούσαν και οι μαθητές της αρχαιότητας σαν διδακτικό βιβλίο, δεν πολυνοιάζεται για την ιστορική ακρίβεια, παρουσιάζει πάντως με τρόπο απολαυστικό έναν αγώνα – έναν αγώνα λόγων στη συγκεκριμένη περίπτωση, και όχι σωμάτων σε κάποιο στάδιο. Αντίπαλοι, οι δύο κορυφαίοι ποιητές και «λογοθέτες» και, στο βάθος, δύο μορφές ποίησης, η επική και η διδακτική. «Το έργο», υπογραμμίζει ο Αλμπιν Λέσκι στην «Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας», «γεννήθηκε από την ελληνική τάση για συγκριτική αξιολόγηση («σύγκρισις»)», αλλά και «από την παράδοση του εριστικού διαλόγου και του αγώνα-άμιλλας», όπως σωστά προσθέτει ο Paul Kroh στο «Λεξικό αρχαίων συγγραφέων, Ελλήνων και Λατίνων».

Θρύλοι

Ιστορία και θρύλοι συμπλέκονται αξεχώριστα στον «Αγώνα», που ξεκινάει πάντως με τα βιογραφικά των ανταγωνιζόμενων ποιητών. «O Ησίοδος απάλλαξε τους πάντες από τη φιλονικία, κατονομάζοντας την πατρίδα του», λέει ο άγνωστος συγγραφέας (που θα πρέπει πια να τον δούμε κάπως σαν συλλογικό), «για τον Ομηρο όμως οι πόλεις όλες και οι αποικίες τους ισχυρίζονται πως υπήρξε δικό τους γέννημα». Και για το όνομα του επικού ποιητή (Μέλης; Μελησιγένης; Αλτης; 
Κι αν ο Ομηρος ονομάστηκε έτσι επειδή ο πατέρας του δόθηκε όμηρος στους Πέρσες από τους Κύπριους ή επειδή οι Αιολείς έδιναν αυτό το όνομα σε όποιον είχε αναπηρία στα μάτια του;), αλλά και για τον πατέρα του, το ίδιο σκοτάδι. Ακόμα και ο Τηλέμαχος, ο γιος του Οδυσσέα, εμφανίζεται εδώ σαν πιθανός γεννήτορας του ποιητή. 
Μεταφράζω: «Ρώτησε την Πυθία ο αυτοκράτορας Αδριανός ποια η καταγωγή του Ομήρου και ποιος ο πατέρας του, κι εκείνη έδωσε τον εξής χρησμό σε εξάμετρους στίχους: «Ζητάς να μάθεις ποια η άγνωστη γενιά και ποια η πατρίδα / της αθάνατης σειρήνας. Στην Ιθάκη γεννήθηκε. / Πατέρας του ο Τηλέμαχος? μητέρα του του Νέστορα η κόρη, η Επικάστη?/ αυτή τον πιο σοφό γέννησε των ανθρώπων». 
Και πρέπει να τα πιστέψουμε τα λόγια ετούτα, να εμπιστευτούμε κι εκείνον που ζήτησε να μάθει κι εκείνη που του αποκρίθηκε. Κι ας μετρήσουμε με πόση μεγαλοφυΐα δόξασε τον προπάτορά του ο ποιητής μέσα από τα έπη». Σήμερα βέβαια στην ελεύθερη αγορά της φαντασίας κυκλοφορούν, χωρίς τα αναγκαία στηρίγματα, κι άλλες υποθέσεις, λόγου χάρη πως ο Ομηρος δεν ήταν άλλος από τον ίδιο τον Οδυσσέα. Κατά κάποιον τρόπο παραμένουμε όμηροι του ομηρικού ζητήματος.

Αλλά πώς έφτασαν να ανταγωνιστούν στην ποιητική δεξιοσύνη οι πρωτοκορυφαίοι; 
Ας το δούμε: «Τον καιρό εκείνο ο Γανύκτορας τελούσε επιτάφιους αγώνες προς τιμήν του πατέρα του του Αμφιδάμαντα, του βασιλιά της Εύβοιας, και προσκάλεσε τους πιο τρανούς άντρες, κι όχι μονάχα στη ρώμη και την ταχύτητα παρά και στη σοφία, με δέλεαρ μεγάλα δώρα. 
Από τύχη, λοιπόν, ο Ομηρος και ο Ησίοδος αντάμωσαν στη Χαλκίδα» κι έδωσαν εκεί «θαυμαστώς» τον αγώνα τον καλό. H αλήθεια είναι πως ο αγώνας αυτός στάθηκε κάπως μονόπλευρος, «παράξενος» όπως τον χαρακτηρίζει ο I. Θ. Κακριδής, που σημειώνει:
 «Εξω από τον τελευταίο γύρο οι αντίπαλοι δεν συναγωνίζονται. Είναι μόνο ο Ομηρος που αγωνίζεται με τη μεγάλη του φήμη, θα έλεγα. Γιατί ο Ησίοδος δεν κάνει άλλο από το να εξετάζει τον Ομηρο, με την ολοφάνερη επιθυμία να τον αποδείξει όχι και τόσο σπουδαίο ποιητή, και γι’ αυτό όλο και παλεύει να τον φέρει σε δύσκολη θέση με αυτά που τον ρωτάει και του ζητάει. Μα πού να τον πιάσει κανείς τον Ομηρο! Κι όσο περισσότερο η ετοιμότητα του μεγάλου ποιητή ενθουσιάζει τον κόσμο που τους παρακολουθεί ολόγυρα, τόσο μεγαλώνει κι η σκάση του Ησίοδου, τόσο και παλεύει να στριμώξει τον αντίπαλό του φέρνοντάς τον σε αδιέξοδο».

Ο Ομηρος λοιπόν, που φαίνεται να απολαμβάνει την «κόντρα», καλείται να αυτοσχεδιάσει ανταποκρινόμενος έμμετρα και χωρίς περιθώρια για πολλή σκέψη (προσουρεαλιστικός «αυτοματισμός»; Οχι ακριβώς) σε ερωτήματα του αντιπάλου, να δώσει λογική ποιητική συνέχεια σε καταφανώς παράλογα στιχουργικά εναύσματα του Ησίοδου (αυτό το παιγνίδι της συμπλήρωσης, της συν-συγγραφής, κάτι μας θυμίζει από τα περίφημα υπερρεαλιστικά παίγνια), κι ακόμα να απαντήσει σε λογιστικά προβλήματα, ας πούμε πόσοι Αχαιοί εξεστράτευσαν στην Τροία. «Πενήντα οι φωτιές, στην καθεμιά πενήντα σούβλες, / σε κάθε σούβλα τα σφαχτά πενήντα / και τρεις φορές τρακόσιοι Αχαιοί τριγύριζαν κάθε σφαχτό», αποκρίνεται, για να προκύψει έτσι ένα πλήθος απίστευτο.

Συνεπαρμένος ο λαός από τις αστραπιαίες αντιδράσεις του Ομήρου και από την ποιητική του οξύνοια, φωνάζει να του δοθεί ο στέφανος του νικητή. Μα ο βασιλιάς Πανήδης, αδελφός του νεκρού Αμφιδάμαντα και πρόεδρος καθώς φαίνεται της κριτικής επιτροπής, ζητάει από τους αμιλλωμένους να απαγγείλουν στίχους απο το έργο τους, «το κάλλιστον εκ των ιδίων ποιημάτων». 
O Ησίοδος απαγγέλλει στίχους από το «Εργα και Ημέραι» («Οταν η Πούλια ανατέλλει, του Ατλαντα η θυγατέρα, / το θερισμό ν’ αρχίζεις, και τ’ όργωμα όταν δύει…»), 
ο δε Ομηρος από τη ραψωδία της Ιλιάδας: «Παντάγερες γύρω απ’ τους δύο Αίαντες στήθηκαν οι φάλαγγες? / κι ο Αρης νά ‘ρχονταν κι η Αθηνά η στρατηλάτισσα, / δεν θα ‘βρισκαν ψεγάδι…».


Και πάλι θαύμασαν τον Ομηρο οι Ελληνες, και πάλι ζήτησαν να ανακηρυχτεί νικητής. Ομως -για να φανεί από μιας αρχής πόσο υποκειμενική είναι η κρίση και η σύγκριση και ποιος ο βαρύς ρόλος της εξουσίας- ο βασιλιάς αποφάσισε αλλιώς και, με πολιτική λογική και ειρηνιστικό πνεύμα (ό,τι παρατηρείται χονδρικώς και στην επιτροπή που απονέμει το Νόμπελ), στεφάνωσε τον Ησίοδο, «ειπών δίκαιον είναι τον επί γεωργίαν και ειρήνην προκαλούμενον νικάν, ου τον πολέμους και σφαγάς διεξιόντα».

Το αρχαίο κείμενο δεν τελειώνει με τη λήξη του αγώνα, αλλά παρακολουθεί τους δύο ποιητές στην έκτοτε τύχη τους και ώς τον θάνατό τους? 
σκοτωμένος πήγε ο Ησίοδος (τον φόνευσαν δυο παλικάρια για την τιμήν της διαφθαρείσης αδερφής τους), και ο Ομηρος από τη στενοχώρια του, γιατί δεν μπόρεσε να λύσει το τελευταίο αίνιγμα που του έθεσαν κάποιοι ψαράδες στην Ιο, όπως άλλωστε τον είχε προειδοποιήσει ένας χρησμός. 
Και όμως, τον άξιζε τον στέφανο του νικητή, ακόμα και με τα μεροληπτικά κριτήρια του βασιλιά. 
Γιατί όταν στο ξεκίνημα της αντιπαράθεσής τους τον ρώτησε ο Ησίοδος «τι θνητοίς κάλλιστον εν φρεσίν είναι», δεν θυμήθηκε τίποτε το επικό, δεν ύμνησε την ηρωική αρετή και τον δοξασμένο θάνατο παρά ιστόρησε μια πανωραία στιγμή του ειρηνικού ανθρώπινου βίου: «Οταν ευφραίνεται ο κόσμος όλος, / κι οι σύντροφοι στο σπίτι ακούνε τον τραγουδιστή, / στρωμένοι δίπλα δίπλα σε τραπέζια κατάφορτα ψωμί / και κρέας, κι αντλεί κρασί ο οινοχόος, / το φέρνει και γεμίζει τα ποτήρια, / αυτό, νομίζω, το γλυκύτερο για την ψυχή του ανθρώπου».

Όμηρος ο ηρωικός  φιλόσοφος  πολεμιστής 
Ησίοδος ο  έμμουσος  γεωργός  καλλιεργητής
Όμηρος και Ησίοδος οι δημιουργοί του έμφρονος ανθρώπου
της μετα ατλαντικής εποχής

Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2020

Η καταγωγή του ανθρώπου



Τα μεγάλα ερωτήματα απαιτούν γενναίες απαντήσεις χωρίς προκαταλήψεις

Άρθρο του Ομηριστή Κώστα Δούκα*

Σέ σχέση μέ τήν ἀπέραντη Παλαιολιθική περίοδο, πού χρονολογεῖται σέ βάθος τοὐλάχιστον 2.000.000 χρόνων, ἡ Νεολιθική ἐποχή εἶναι συντομοτάτη καί βραχύβια, δηλαδή διήρκεσε μόλις λίγες χιλιετίες καί ὁδήγησε τόν ἂνθρωπο ἀπό τήν ἐποχή κατεργασίας τοῦ λίθου, στήν ἐποχή κατεργασίας τῶν μετάλλων καί, στήν συνέχεια, στήν ἒκρηξη τῆς τεχνολογίας, πού ἂρχισε ἀπό τήν ρωμαϊκή περίοδο καί μετεξέλιξε τόν ἂνθρωπο σέ κυρίαρχο τοῦ περιβάλλοντος διαστήματος.

Ὁπωσδήποτε, ἡ ἀρχή τῆς Νεολιθικῆς ἐποχῆς τοποθετεῖται ἀπό τούς γεωλόγους καί τούς ἀνθρωπολόγους γύρω στό 8.000 π.Χ. Ὁ χρόνος μετάβασης ἀπό τούς προϊστορικούς χρόνους στούς νεολιθικούς ποικίλλει. Διαρκεῖ περισσότερο στά βόρεια, ὃπου ἡ γνώση τῶν μετάλλων ἒφθασε πολύ ἀργά, ἐνῶ πρός τόν Νότο ἡ λιθική περίοδος διήρκεσε πολύ λιγότερο.

Μάλιστα στήν λιθοχάλκινη περίοδο πρῶτοι εἰσῆλθαν οἱ Μεσογειακοί λαοί. Κύριο γνώρισμα τῆς νεολιθικῆς τεχνοτροπίας εἶναι ἡ λείανση (ἡ ἐπεξεργασία) τῶν λίθινων ἀντικειμένων μέ λειαντῆρα καί μέ τήν παρεμβολή ἂμμου καί νεροῦ. Βρίσκουμε στήν ἐποχή αὐτή μαχαίρια, ξύστρες, αἰχμές βελῶν καί δοράτων, τρυπάνια, σμίλες καί κυρίως ἀξίνες καί πελέκεις. Ἀλλά ἡ χρήση τοῦ ὀστοῦ συνεχίζεται.

Στόν ἑλλαδικό χῶρο χρησιμοποιεῖται κυρίως ὁ χαλκός καί ὁ ὀρείχαλκος πρίν ἀπό 5.500 χρόνια, ἀλλά οἱ λαοί πού κατοικοῦσαν ἐδῶ, ὁπωσδήποτε αὐτόχθονες, φαίνεται ὃτι γνώριζαν νά ἐπεξεργάζονται καί ἂλλα μέταλλα, ὃπως προκύπτει ἀπό τήν Ἰλιάδα καί τήν Ὀδύσσεια,, ὃπως σίδηρο, χρυσό, ἀσήμι καί μόλυβδο.

Ὁ Ὃμηρος ἀκριβῶς τόν χαλκό μᾶς ἐκθειάζει, ὃπου ὃμως ἀναφέρεται καί ἡ κατεργασία τῶν μετάλλων πού προαναφέραμε. Σχεδόν κραυγάζει ὃτι ἒζησε στά τέλη τῆς νεολιθικῆς ἐποχῆς, ἂν κρίνουμε καί ἀπό τό γεγονός ὃτι στήν ὁμηρική ἐποχή διατηροῦσαν ἀκόμη τήν φωτιά μέσα σέ στάχτη, ἰδίως οἱ ποιμένες πού ἀπεῖχαν ἀπό κατοικημένες περιοχές καί δέν εἶχαν γείτονες νά ζητήσουν.
Ο ΔΑΡΒΙΝΙΣΜΟΣ

Ἀς βαδίσουμε ὃμως στά ἀχνάρια τῆς ἐπιστήμης ὡς πρός τήν ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς Γῆς. Κατά τούς ἀνθρωπολόγους καί τούς γεωλόγους, ἀπό τό 1350 π.Χ. περίπου ὁ ἂνθρωπος ἀνεβαίνει τίς τελευταῖες βαθμίδες τῆς πνευματικῆς ἀνάπτυξης καί βαθμιαῖα φθάνει στό σημερινό ἐκπληκτικό ἐπίπεδο τῆς τεχνολογίας καί τοῦ πολιτισμοῦ.

Οἱ χρονολογήσεις εἶναι, κατά τήν γνώμη μου, λανθασμένες, ἀλλά ἀς τίς δεχθοῦμε σάν ὑπόθεση ἐργασίας.

Ὁ σύγχρονος ἂνθρωπος δείχνει συνεχές καί ἀδιάπτωτο ἐνδιαφέρον νά μάθει γιά τό παρελθόν του παρά γιά τό μέλλον του, πού εἶναι ἂδηλο. Μπορεῖ νά ἐκτιμηθεῖ καί νά προβλεφθεῖ σέ χρονικό ὁρίζοντα ἑνός, τό πολύ δύο αἰώνων, ἐνῶ τό παρελθόν του κλιμακώνεται σέ μεγάλο βάθος χρόνου. Αὐτό συνάγεται ἀπό τήν μελέτη τῶν ὀστῶν καί τῶν λίθων, ἀλλά καί ἀπό τίς κροκάλες (χονδροβότσαλα) τῆς Μαγδαληναίας περιόδου.

Καί τί μᾶς λένε οἱ μελέτες αὐτές; Ὃτι ὁ ἂνθρωπος ἐπί 2.000.000 χρόνια δέν ἒκανε σχεδόν τίποτε περισσότερο ἀπό ὃσα κάνουν τά λοιπά ἀνεξέλικτα ζῶα. Καί ξαφνικά ὁ ἂνθρωπος ἐκτινάσσεται στά ὓψη τοῦ πνεύματος καί τοῦ πολιτισμοῦ. Ἡ πρόκληση εἶναι μεγάλη λοιπόν νά μάθουμε τί μεσολάβησε ἀπό τήν ἐποχή τοῦ πιθηκανθρώπου μέχρι τήν ἐποχή τοῦ Νεάντερταλ (πού προσφατες ἒρευνες Ἰσραηλινῶν ἀνθρωπολόγων τόν πηγαίνουν πίσω στά 200.000 χρόνια ἀντί τῶν 40.000 ἢ 30.000 χρόνων), τοῦ Κρομανιόν, τοῦ Χόμο Σάπιενς καί τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου.

Ἁπό τό σημεῖο αὐτό ἀρχίζουν οἱ μεγάλες ἀμφισβητήσεις, καθώς εἶναι προφανές ὃτι ἡ ἀνθρωπότητα ἒχει τραφεῖ μέ μύθους μᾶλλον παρά μέ πραγματικά γεγονότα.

Τό μεγάλο ἐρώτημα εἶναι, γιατί οι περισσότεροι ἒμβιοι ἐργανισμοί παραμένουν ἀνεξέλικτοι ἐδῶ καί ἑκατομμύρια χρόνια, ἐνῶ ὁ ἂνθρωπος ὂχι μόνο ἐξελίσσεται, καί μάλιστα ραγδαῖα τά τελευταῖα 10.000 χρόνια, ἀλλά καταλαμβάνει ξαφνικά τήν πρώτη βαθμίδα μεταξύ τῶν ἂλλων ζώων τοῦ πλανήτη καί ἢδη ἑτοιμάζεται νά μεταναστεύσει στά ἂστρα.

Ἂν δεῖ κανείς τούς ἀπολιθωμένους κορμούς πεύκων στό δάσος τῆς Μυτιλήνης, ἀντιλαμβάνεται ἀμέσως ὃτι τό πεῦκο δέν ἒχει ὑποστεῖ ἀπολύτως καμμία μεταβολή ἐδῶ καί 25 ἑκατομμύρια χρόνια., ὃπως χρονολογήθηκε τό ἀπολιθωμένο δάσος. Πιό ἐντυπωσιακό εἶναι αὐτό πού συμβαίνει μέ πολλά ζῶα τῆς γῆς.

Ὁ καρχαρίας, ὁ ἀστακός, ἡ καραβίδα, ἡ κατσαρίδα, δέν ἒχουν ἀλλάξει μορφή ἀπό τήν Πέρμιο περίοδο, δηλαδή πρίν ἀπό 230 ἑκατομμύρια χρόνια, ὃπως δείχνουν τά ἀπολιθώματά τους. Πῶς λοιπόν φθάσαμε στήν ραγδαία αὐτή ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου;

Ἡ ἱστορία τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὒας προκαλεῖ τήν θυμηδία καί μπερδεύει τά παιδιά μας, καθώς ἂλλα τούς λέει ἡ θρησκεία καί ἂλλα ἡ ἀνθρωπολογία. Ἒπρεπε νά βρεθεῖ κάποια ἀξιόπιστη θεωρία.

Καί ἒρχεται ἡ πασίγνωστη θεωρία τοῦ Δαρβινισμοῦ. Ὁ Δαρβίνος κατέληξε στό συμπέρασμα ὃτι ἡ καταγωγή τῶν εἰδῶν ἒχει ἂμεση σχέση μέ τήν φυσική ἐπιλογή. Δηλαδή, ὃτι ὁ ἰσχυρότερος ἐπιβιώνει, ἐνῶ ὁ πιό ἀδύναμος ὀργανισμός ἐξαφανίζεται. Ἀφοῦ λοιπόν τοῦ ἒγινε πεποίθηση ἡ μεταβολή τῶν εἰδῶν, διατύπωσε τήν πολύκροτη θεωρία του, πού μολονότι σήμερα κρίνεται ὡς ὑπερβολική καί μονομερής, ἐξακολουθεῖ νά ἀποτελεῖ τήν βάση τῶν βιολογικῶν ἐπιστημῶν.

Ὡστόσο ὁ συμπατριώτης του καί διάσημος ἀστροφυσικός Φρέντ Χόϊλ ἒγραψε στό περιοδικό Nature τά ἑξῆς:

<Ἡ πιθανότητα δημιουργίας ζωῆς ἀπό τήν ἂψυχη ὓλη εἶναι 1 πρός ἓνα ἀριθμό μέ 40.000 μηδενικά…Ἀρκετά μεγάλη γιά νά θάψει τόν Δαρβινισμό καί ὁλόκληρη τήν θεωρία τῆς ἐξέλιξης>.

Λέει δηλαδή ὁ Δαρβίνος ὃτι τά εἲδη, στήν προσπάθειά τους νά ἐπιβιώσουν, καί αὐτά καί οἱ ἀπόγονοί τους, προσαρμόζονται στό περιβάλλον. Ὡραῖα λοιπόν. Ὁ λαιμός τῆς καμηλοπάρδαλης εἶναι τεράστιος, διότι οἱ πρόγονοί της ἐπιζοῦσαν χάρη στόν μεγάλο λαιμό. Τά δένδρα ἦσαν πολύ ὑψηλά καί ἒπρεπε τά ζώα νά τά φθάσουν γιά νά τραφοῦν. Ἒτσι ἐπιβίωσαν τά ζῶα μέ τούς μεγάλους λαιμούς.

Ἀλλά σήμερα, πού δέν ὑπάρχουν τέτοιοι περιβαλλοντικοί καταναγκασμοί ἐδῶ καί πολλές χιλιάδες χρόνια, γιατί ἡ καμηλοπάρδαλη ἐξακολουθεῖ νά ἒχει μεγάλο λαιμό; Γιατί δέν προσαρμόσθηκε στό περιβάλλον;

Ἂλλο ἐρώτημα: Λέει ὁ Δαρβίνος ὃτι ὁ ἀετός ὀφείλει τήν ἰσχύ τοῦ ράμφους του καί τῶν νυχιῶν του στό γεγονός ὃτι ἐπί ἂπειρες γενεές ἐπέζησαν πάντα τά ἂτομα τῶν ὁποίων τό ράμφος καί τά νύχια εἶχαν μῆκος ἓνα χιλιοστό ἐπί πλέον. Ὃμως αὐτή ἡ διαφορά ἐμφανίζεται μόνο στά ἐνήλικα ἂτομα. Συνεπῶς τά νεαρά θά πρέπει νά ἐξαφανίζονται. Σήμερα, καθώς ἒχει προχωρήσει πολύ ἡ βιολογία, ἡ θεωρία τοῦ Δαρβινισμοῦ τείνει σιγά σιγά νά παραγκωνισθεῖ.

Ἒχομε δηλαδή ἂλλη μία περίπτωση, μετά τό παραμύθι τῶν πρωτοπλάστων, ὃπου ἡ ἀνθρωπότητα τρέφεται μέ παραμύθια καί φαντασιώσεις. Ἂλλωστε, στά μέσα τοῦ 20οῦ αἰῶνα, ὁ Ρῶσος βιολόγος Λισένκο προσέβαλε τόν Δαρβινισμό, ἀλλά καί ἂλλες ἐξελικτικές ἐξηγήσεις. Ὁ Λισένκο, ὁ ὁποῖος ἒκανε σοβαρές ἀνακαλύψεις γύρω ἀπό τά μεταλλαγμένα τρόφιμα, δέν πίστευε στόν νόμο τοῦ Μέντελ, ἀλλά πίστευε στό δόγμα τῆς κληρονομικότητας τῶν ἐπικτήτων χαρακτηριστικῶν, αὐτῶν δηλαδή πού ὀφείλονται σέ περιβαλλοντικούς παράγοντες.
ΤΙ ΕΛΕΓΕ Ο ΜΑΛΘΟΥΣ

Ἀπό τήν ἂλλη πλευρά ὁ Ἂγγλος οἰκονομολόγος καί κοινωνιολόγος Θωμάς Ροβέρτος Μάλθους ἐπηρέασε τόν Δαρβίνο μέ τό νά ὐποστηρίζει τήν θεωρία του περί πληθυσμοῦ, ὃτι ἀπό τόν φυσικό νόμο ὑπάρχει διαρκής τάση στόν πληθυσμό νά αὐξάνεται κατά μεγαλύτερο ποσοστό ἀπό ὃσο θά ἀναλογοῦσε στίς φυσικές οἰκονομικές συνθῆκες.

Δηλαδή ἒλεγε ὃτι οἱ τροφές καί τά ἀγαθά αὐξάνονται κατά ἀριθμητική πρόοδο, ἐνῶ τό ἀνθρώπινο γένος αὐξάνεται κατά γεωμετρική πρόοδο. Μάλιστα δέ ὁ Φρέντ Χόϊλ στό βιβλίο του <Τά δέκα πρόσωπα τοῦ σύμπαντος> ὑποστηρίζει ὃτι σέ 1.000 χρόνια, ἂν συνεχισθεῖ ἡ αὒξηση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους μέ τόν σημερινό ρυθμό τό 2,5% ἐτησίως, οἱ ἂνθρωποι δέν θά μποροῦν νά σταθοῦν ὂρθιοι ἐπί τῆς Γῆς, καί σέ 5.000 ἡ ἀνθρωπότητα θά ἒχει τήν μάζα…γαλαξία. Ἒτσι ἡ ἀνθρωπότητα διατρέχει πάντοτε τόν κίνδυνο τοῦ ὑπερπληθυσμοῦ.


Ὁ Μάλθους εἰσηγήθηκε λοιπόν τόν ἒλεγχο τῶν γεννήσεων, γάμο σέ προχωρημένη ἡλικία καί χαλιναγώγηση τοῦ ἐνστίκτου τῆς ἀναπαραγωγῆς. Ἐτάχθη ὑπέρ τῆς ἐξαθλίωσης, τῶν πολέμων καί τῶν ἀσθενειῶν, πού ἀνεβάζουν τήν θνησιμότητα καί ἐπιφέρουν τήν ἰσορροπία μεταξύ τοῦ πληθυσμοῦ καί διαθεσίμων πόρων.

Πρίν ἀπό 2.500 χρόνια ὁ κυνικός Διογένης ὃταν ρωτήθηκε πότε πρέπει νά παντρεύονται οἱ ἂνθρωποι, εἶχε ἀπαντήσει: Οἱ νέοι, ποτέ. Οἱ μεγαλύτεροι, ἀργότερα>.
ΟΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΘΕΙΑ ΝΟΗΣΗ

Ὑπῆρξε ὃμως καί ἓνας ἂλλος πολύ σπουδαῖος βιολόγος, πού ἒζησε στήν ἐποχή τοῦ Δαρβίνου. Εἶναι ὁ Λουΐ Ἀγκασίζ, παντελῶς ἂγνωστος στόν πολύ κόσμο. Ὁ Ἀγκασίζ, τέρας μορφώσεως, ἂφησε ἀθάνατο ἐπιστημονικό ἒργο ὃσον ἀφορᾶ τά ἀπολιθωμένα ψάρια καί τούς παγετῶνες. Πῆγε στόν Ἀμαζόνιο νά μελετήσει τήν ἰχθυολογία τῶν ψαριῶν τοῦ γλυκοῦ νεροῦ καί ἐγκαταστάθηκε ἐπί δύο χρόνια στόν παγετῶνα Ἂαρ τῆς Ἑλβετίας, μελετῶντας τίς κινήσεις τοῦ πάγου.

Τά συγγράμματα τοῦ Ἀγκασίζ, πού ἦταν ἀναμφισβήτητα ἓνας ἀπό τούς πλέον ἐνημερωμένους καί ἱκανούς βιολόγους ῆς ἐποχῆς του, θεωροῦνται ἀπό τά σημαντικότερα γύρω ἀπό τήν Βιολογία καί τά ἀπολιθώματα. Ὡστόσο ἡ στάση του ἒναντι τοῦ Δαρβίνου καί τῆς θεωρίας του γιά τήν προέλευση τῶν εἰδῶν, ἦταν ψυχρή καί ἀδιάφορη. Γιατί ἂραγε;

Ἰδοῦ γιατί: Μολονότι ὁ Ἀγκασίζ ἦταν γνώστης τῶν πραγματικῶν ἐνδείξεων, πού σχετίζονται μέ τίς ἀλλαγές τοῦ περιβάλλοντος, πάνω στίς ὁποῖες ὁ Δαρβίνος θεμελίωσε τά ἐπιχειρήματά του, ὁ Ἀγκασίζ ὑποστήριξε ὃτι ὁ ὀργανικός κόσμος ἀπεικόνιζε τίς ἐπαναλαμβανόμενες παρεμβάσεις ἑνός ἀνωτάτου ὂντος.

Συνήθη φυσικά συμβάντα, στά ὁποῖα στηρίχθηκε ὁ Δαρβίνος, ὃπως οἱ κλιματολογικές καί οἱ γεωλογικές ἀλλαγές, ἦσαν πιθανότατα τά αἲτια τῆς ἐξαφάνισης διαφόρων ὀργανισμῶν, ἀλλά ὂχι καί τῆς ἐμφάνισης νέων εἰδῶν.

Ὁ Ἀγκασίζ συμφωνοῦσε στήν διαδοχή τῶν εἰδῶν στό ἀρχεῖο ἀπολιθωμάτων, ἀπό τίς πιό ἁπλές μέχρι τίς πιό σύνθετες, ἀλλά δέν συμφωνοῦσε ὃτι ἡ ἐμφάνιση αὐτῶν τῶν διαφορετικῶν ζώων καί φυτῶν ὀφειλόταν σέ ἀλληλεπιδράσεις μεταξύ τῶν πληθυσμῶν καί τῶν ἐξωτερικῶν περιβαλλοντολογικῶν ἀλλαγῶν ὃπως ὑποστήριζε ὁ Δαρβίνος. Ὁ Ἀγκασίζ ἰσχυριζόταν ὃτι, ἀφοῦ οἱ ὀργανισμοί ἐμφανίσθηκαν λόγω μιᾶς σειρᾶς ἀνεξαρτήτων καί δημιουργικῶν παραγόντων, δέν μπορεῖ νά ὐπάρχει κληρονομική συνέχεια μεταξύ διαφορετικῶν τύπων τῶν ὀργανισμῶν.

Ἒλεγε ὃτι κάθε φυτό καί ζωικό εἶδος εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ καί οἱ ὁμολογίες ἢ οἱ ἀνατομικές ὁμοιότητες εἶναι οἱ συσχετίσεις ἰδεῶν στήν Θεία Νόηση.
ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΙΔΕΩΝ

Ἀλλά αὐτές οἱ ἰδέες του Ἀγκασίζ γιά τήν φύση προέρχονται ἀπό τήν ἰδέα τοῦ Πλάτωνος, σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὁ ἀόρατος κόσμος ἦταν πιό πραγματικός ἀπό τόν κόσμο τῆς ἐμπειρικῆς αἲσθησης. Νά λοιπόν πού πίσω ἀπό τίς πιό σύγχρονες ἰδέες περί γενέσεως τοῦ ἀνθρώπου, κρύβεται ἡ ἀρχαία Ἑλληνική φιλοσοφία. Ἒλεγε ὁ Πλάτων στόν <Τίμαιον> ἀναφερόμενος στό κοσμολογικό πρόβλημα:

<Ὁ αἰσθητός κόσμος ἒλαβε ὑπόσταση κατόπιν τῆς ἀγαθοποιοῦ παρεμβάσεως τοῦ Θεοῦ, πού ἒθεσε τέρμα στήν ἀταξία καί τήν ἀκαθοριστία πού ὑπῆρχε στό σύμπαν>.

Ὁ κόσμος τοῦ Πλάτωνος δέν γεννᾶται ἐκ τοῦ μηδενός, ὃπως πρῶτος βέβαια ὑποστήριξε ὁ προσωκρατικός φιλόσοφος Παρμενίδης, ἀλλά ἀπό προϋπάρχοντα στοιχεῖα, τά ὁποῖα ἒρχεται νά ὐπαγάγει σέ ἁρμονική τάξη ὁ Δημιουργός. Τά ἲδια πιστεύει καί ὁ Ἀγκασίζ, καί γι᾽ αὐτό ἀγνόησε τήν θεωρία τοῦ Δαρβίνου, πού ἢδη κλονίζεται.

Τό ἲδιο πίστευε καί ὁ Νεύτων, ὁ ὁποῖος εἶπε ὃτι ἡ παγκόσμια βαρύτητα εἶναι τόσο εὒθραυστη, ὣστε ἀρκεῖ τό ξεφύλλισμα ἐνός βιβλίου γιά νά τήν ἐξουδετερώσει καί ὃτι ὁ Θεός παρεμβαίνει περιστασιακά γιά νά συγκρατήσει τίς ἀποστάσεις τῶν γαλαξιῶν καί τῶν ἀστέρων.

Τό ἲδιο πίστευε καί ὁ Ἀναξαγόρας, ὁ ἐπονομαζόμενος <Νοῦς>, καθώς ἒλεγε ὃτι ὁ νοῦς ἒδωσε τήν πρώτη ὢθηση στήν κοσμική κονιορτό, ὣστε νά ἀρχίσει ἡ περιστροφική κίνηση, ἡ περιχώρηση ὃπως τήν ἀναφέρει:

<Ἐπεί ἢρξατο ὁ νοῦς κινεῖν, ἀπό τοῦ κινουμένου παντός ἀπεκρίνετο, καί ὃσον ἐκίνησεν δέ ὁ νοῦς πᾶν τοῦτο διεκρίθη, κινουμένων δέ καί διακρινομένων, ἡ περιχώρησις μᾶλλον ἐποίει διακρίνεσθαι>.

(Ἀφοῦ ἂρχισε ὁ νοῦς νά θέτει τό μῖγμα σέ κίνηση, ἂρχισε νά σημειώνεται ἀποχωρισμός τῶν ἀρχικῶν ὑλῶν ἀπό κάθε τί πού ἐτίθετο σέ κίνηση. Καί στήν μάζα πού ἒθεσε σέ κίνηση, σημειώθηκε ἡ διάκριση τῶν ἀρχικῶν ὑλικῶν. Κατά τήν διάρκεια τῆς κινήσεως καί τῆς διακρίσεως, ἡ περιστροφική κίνηση ἒγινε αἰτία γιά μία ίσχυρότερη διάκριση).
ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

Ὃλα αὐτά ἀναφέρονται στά ἐλάχιστα συστατικά ὓλης, στά ὁποῖα ὀφείλεται ἡ δημιουργία τῶν ζώντων καί φυτικῶν ὀργανισμῶν, καί φυσικά ἀφοροῦν καί τόν ἂνθρωπο, ὁ ὁποῖος, ὃπως εἲδαμε στήν ἀρχή, ἐπί 2 ἑκατομμύρια χρόνια χρησιμοποιοῦσε πέτρες καί ὀστά γιά νά ἐπιβιώσει.

Οἱ τρεῖς ἢ τέσσερις τελευταῖες παγετώδεις περίοδοι δέν κατόρθωσαν νά τόν ἐξαφανίσουν ἀπό προσώπου τῆς γῆς, ἀλλά καί δέν τόν ἂφησαν νά ἀναπτυχθεῖ στόν ὑπερπληθυσμό τοῦ Μάλθους, ἐπειδή οἱ συνθῆκες ἦσαν ἐξαιρετικά δυσμενεῖς. Καί ξαφνικά, μετά πάροδο 2.000.000 ἐτῶν βλέπουμε τό ὂν ΑΝΘΡΩΠΟΣ νά ἐξελίσσεται σέ εὐφυές ὂν, πού κατόρθωσε μέσα σέ 40.000 ἢ 30.000 ἢ 10.000 χρόνια νά ἐγκαταλείψει τά δεσμά τοῦ πλανήτη καί νά προσεδαφίζει μηχανές ἢ καί νά προσεδαφίζεται καί ὁ ἲδιος σέ ἂλλους πλανῆτες.

Μπορεῖ ἂραγε νά ἐξηγηθεῖ αὐτό τό θαῦμα μέ τήν ἀφελῆ θεωρία τοῦ Δαρβινισμοῦ περί κληρονομικότητος τῶν εἰδῶν; Δηλαδή τό ἐρώτημα εἶναι: Έπί 2.000.000 χρόνια πού ἡ κληρονομικότητα ἒδινε πιθήκους, τό εἶδος ἐπηρεάσθηκε ἀπό τό περιβάλλον καί ἒδωσε ξαφνικά ἀνθρώπους;

Τί συνέβη τά τελευταῖα 40.000 χρόνια, πού εἶναι ἀσήμαντα μέσα σέ μία περίοδο 2.000.000 ἐτῶν; Μήπως ἰσχύει ἡ άντίληψη τοῦ Λουί Ἀγκασίζ, ὃτι οἱ ἀνατομικές ὁμοιότητες μεταξύ τοῦ πιθηκανθρώπου καί τοῦ συγχρόνου εὐφυοῦς ἀνθρώπου εἶναι συσχέτιση ἰδεῶν στήν Θεία Νόηση;
ΓΙΑΤΙ Ο ΧΙΜΠΑΤΖΗΣ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Ἡ ἐπιστήμη ἂν καί δέν ἒχει μέχρι σήμερα δημιουργήσει ζωή, γνωρίζει ἀρκετά γύρω ἀπό τόν μηχανισμό πού δημιουργεῖ τήν ζωή, ἡ ὁποία πρέπει νά ὐπάρχει παντοῦ στό σύμπαν, μεταδιδομένη ἀπό γαιώδη σέ γαιώδη πλανήτη, σύμφωνα μέ τήν θεωρία τοῦ Σουηδοῦ χημικοῦ Ἀρένιους περί πανσπερμίας.

Γνωρίζει δηλαδή τήν σύσταση του DNA καί τοῦ RNA ἀπό τήν ἀνόργανη ὓλη, καθώς τά φωσφατοῦχα νουκλεοσίδια πού τό ἀποτελοῦν, περιέχουν στοιχεῖα ἀπαντώμενα παντοῦ στό σύμπαν. Καί αὐτή ἀκριβῶς ἡ ἐπιστημονική γνώση, πού ἐμπλουτίζεται καθημερινά μέ πληθώρα νέων στοιχείων καί πληροφοριῶν, ἐπιτρέπουν τήν διατύπωση τοῦ ἐρωτήματος: Γιατί ἀφοῦ ὁ ἂνθρωπος ἒχει τόση μεγάλη συγγένεια μέ τόν χιμπατζή, ὁ ὁποῖος ἀποδεικνύεται καί εὐφυέστερος τοῦ ἀνθρώπου σέ ὁρισμένες περιπτώσεις, ὁ ἂνθρωπος παραμένει ἂνθρωπος καί ὁ χιμπατζής χιμπατζής;

Τό 99% τῶν γονιδίων τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ χιμπατζή εἶναι ὃμοια. Φαίνεται ὃτι, ὃπως εἶπε ὁ Πλάτων, ὁ Περμενίδης, ὁ Ἀναξαγόρας, ὁ Νεύτων, ὁ Ἀγκασίζ καί ἂλλοι, κάπου ἡ Θεία Νόηση ἀποφάσισε νά κάνει συσχέτιση ἰδεῶν. Καί ἰδοῦ τό ἀποτέλεσμα.

Ὃλοι γνωρίζουν σήμερα ὃτι τό DNA εἶναι τό καρμπόν τῆς ζωῆς καί τό RNA εἶναι τό χαλί πάνω στό ὁποῖο στρὠνονται οἱ ἐντολές τοῦ DNA καί μεταδίδονται στήν περιφέρεια τοῦ κυττάρου.

Οἱ ἐπιστήμονες ξέρουν πιά ὃτι πέντε στοιχεῖα συνθέτουν τήν βάση τῆς ζωῆς: Τό ὑδρογόνο, τό ὀξυγόνο, ὁ ἂνθρακας, τό θεῖον καί ὁ φώσφορος. Καθώς ὁ ζῶν ὀργανισμός γίνεται πολυσύνθετος, ἂν καί τό ἲδιο τό κύτταρο εἶναι ἓνας πολυσύνθετος ὀργανισμός, χρησιμοποιεῖ καί ἂλλα στοιχεῖα. Φαίνεται ὃτι ἡ οὐσία τῆς ἐξέλιξης δέν βρίσκεται μέσα στήν κληρονομικότητα καί στήν προσαρμογή στό περιβάλλλον, ἀλλά στίς μεταλλάξεις.

Δηλαδή στήν βιαία χημική μεταβολή τῶν συστατικῶν τοῦ κυττάρου μέ τήν ἐπίδραση ἐξωτερικῶν παραγόντων. Αὐτή ἡ μετάλλαξη εἶχε ἐπισημανθεῖ καί ἀπό τούς ἀρχαίους Ἓλληνες φιλοσόφους. Ὁ Παρμενίδης στήν περίφημη θεωρία του <περί Ἑνός καί περί Ὂντος>, τήν ἀποκαλεῖ <ἐξαἰφνης ἂτοπον φύσιν>.
ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΡΑΓΕ «ΦΥΤΕΥΤΟΙ» ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ;

Αὐτή ἡ ξαφνική ἂτοπος φύσις, ἡ μετάλλαξη, ἐπέρχεται ἀπρόβλεπτα ἀπό ἐξωγενεῖς παράγοντες, δέν ἒχει τόπο, καί ὑποχρεώνει τό κύτταρο νά ἀλλάξει τό ἀρχεῖο τῶν πληροφοριῶν, πού ἀκολουθεῖ ἐδῶ καί ἑκατομμύρια χρόνια.

Ἡ βιολογική ἐξέλιξη βασίζεται στήν συμπτωματική ἐμφάνιση τέτοιων ὠφελίμων μεταλλάξεων. Τί μπορεῖ νά ἒχει συμβεῖ ἂραγε, σέ μία ἂχρονη καί ἂτοπη στιγμή, ὣστε ὁ ἂνθρωπος, ὓστερα ἀπό 2.000.000 χρόνια ἐξελικτικοῦ ληθάργου, νά ἀρχίζει ξαφνικά νά μιλάει, νά γράφει, νά τεχνουργεῖ καί νά ὀργανώνει κοινωνικά τήν ζωή του σέ πόλεις μέ ὃ,τι αὐτό συνεπάγεται ἀπό ἀπόψεως τεχνολογίας; Δύο πράγματα μπορεῖ νά ἒχουν συμβεῖ:
Πρῶτον: Νά ὐπῆρξε σοβαρή μεταβολή στήν κοσμική ἀκτινοβολία, σέ προϊστορικούς χρόνους, πού νά ἐπηρέασε τήν γονιδιακή δομή καί τό DNA τῶν ἀνθρωπίνων κυττάρων. Μιά τέτοια ὠφέλιμη μετάλλαξη θά μποροῦσε νά δώσει νέα ὢθηση στόν ἀνθρώπινο νοῦ. Γιατί ἡ μετάλλαξη, μέ βάση τίς κληρονομικές παρεξηγήσεις, εἶναι μία πολύ ἀργή διαδικασία.
Δεύτερον: Κάποια ἂλλα νοήμονα ζῶα εἰσέβαλαν σέ προϊστορική ἐποχή ἀπό τό διάστημα καί γονιμοποίησαν τεχνικά ἢ καί σεξουαλικά τό πιό ἐξελιγμένο πρωτεύον κατά τήν κρίση τους.Μετά, τά πράγματα πῆραν τόν δρόμο τους, ὃπως ξέρει νά τόν χαράσσει ἡ φύση. Ἀρκεῖ νά ἀναφερθεῖ ὃτι οἱ πληροφορίες πού περιέχονται σέ ἓνα μόνο κύτταρο τοῦ ἀνθρώπινου σπερματοζωαρίου, ἀντιστοιχοῦν σέ ὃσες περιέχονται σέ 133 τόμους ἐγκυκλοπαιδείας μεγάλου σχήματος. Μία ἐπέμβαση στό γενετικό ὑλικό θά μποροῦσε νά προκαλέσει τερατογενέσεις καί μία ἀνώτερη μορφή ζωῆς, ἡ ὁποία σφύζει στό σύμπαν, καθώς ὁ Μητρόδωρος ὁ Χίος εἶπε, ὃταν ρωτήθηκε ἂν ὑπάρχουν ἂλλοι κόσμοι στό σύμπαν, ὃτι εἶναι ἀδύνατον νά σπείρεις ἓνα χωράφι μέ κεχρί καί νά φυτρώσει μόνο ἓνας σπόρος.

Τά συμπεράσματα τῶν ἐπιστημόνων πού συνάγονται ἀπό τά σκελετικά κατάλοιπα τοῦ προϊστορικοῦ ἀνθρώπου προσεγγίζουν τήν ἀλήθεια ἀτομικά, ἀλλά ὡς πρός τήν εὐφυΐα εἶναι μᾶλλον φανταστικά. Οἱ βιολόγοι λένε ὃτι τά νουκλεϊκά ὀξέα δέν κατασκευάζονται στήν τύχη.

Ἡ μεγάλη πλειοψηφία τῶν συνδυασμῶν τῶν βάσεων δέν ἒχει δοκιμασθεῖ ποτέ. Κάθε συνδυασμός δημιουργεῖται ἀντιγράφοντας ἂλλους προϋπάρχοντες. Καί αὐτή ἡ διαδικασία γίνεται ἑκατομμύρια χρόνια. Ἐκτός ἂν ἐπέλθει ἡ ἐξαίφνης ἂτοπος φύσις τοῦ Παρμενίδη καί ἡ ἐξελικτική πορεία ἀλλάξει. Δέν χρειάζεται νά ἀλλάξει δραματικά γιά νά δοῦμε θεαματικά ἀποτελέσματα.

Συμπερασματικά,τίθεται το ερώτημα: Μπορούμε νά ἒχομε ὁποιαδήποτε προκατάληψη γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἐξελίχθηκε τόσο ραγδαῖα ἡ βιολογική ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς Γῆς;

*Ο κύριος Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος ( μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας ( μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία.

Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σέ πεζό και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.



Ο Ηρακλής στη Γερμανία

 


Ο Ηρακλής ατενίζοντας την πόλη Kassel

Ο μυθικός Ηρακλής του Kassel στον κατάλογο της UNESCO


Στη λίστα των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO περιλαμβάνεται από σήμερα το πάρκο Wilhelmshöhe με το 8 μέτρων ύψους άγαλμα του μυθικού ήρωα Ηρακλή στην πόλη Kassel της Γερμανίας.
Τον μυθικό Ηρακλή έχουν για προστάτη τους οι 200.000 κάτοικοι της πόλης Kassel στην κεντρική Γερμανία, όπου εδώ και τρεις αιώνες, σε περίοπτη θέση πάνω από την πόλη σε ένα λόφο 525 μέτρων, δεσπόζει το χάλκινο άγαλμα του ήρωα της Ελληνικής μυθολογίας, που αγαπήθηκε παγκοσμίως.

Τοποθετημένο σε ένα από τα ομορφότερα και μεγαλύτερα φυσικά πάρκα της Ευρώπης, πάνω από ένα μεγάλο τεχνητό καταρράκτη, το άγαλμα, ύψους 9,2 μέτρων και συνολικού βάρους 3 τόνων, αναπαριστά τον Ηρακλή ακουμπισμένο στο ρόπαλό του (4.70 μέτρα) που υψώνεται στην κορυφή μιας τεράστια οκτάγωνης πυραμίδας.

Φιλοτεχνήθηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Φρατζέσκο Γκουρνέρο κατά παραγγελία του ηγεμόνα Landgraf Karl von Hessen-Kassel, λάτρης του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Η ιδέα γεννήθηκε μετά την επίσκεψή του ηγεμόνα στη Ρώμη στα τέλη του 17ου αιώνα, όπου είδε το ομοίωμα του Ηρακλή. Η κατασκευή του αγάλματος, κράτησε τέσσερα χρόνια (1713-1717) και εγκαινιάστηκε με κάθε επισημότητα στο τέλος του 1717.


Τι να σκέφτεται άραγε;;;

Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2020

Παραβάσεις ομηρικής γλώσσας

 


Η γλώσσα εξελίσσεται όπως και οι άνθρωποι...αλλά

Γράφει ο ΚΩΣΤΑΣ ΔΟΥΚΑΣ 
1ον Στα μέσα της δεκαετίας του περαμένου αιώνα διαπράχθηκε ένα έγκλημα. Δύο πνευματικοί άνθρωποι αποφάσισαν να συνεργασθούν γιά να μεταφράσουν τον Όμηρο και συγκεκριμμένα την Ιλιάδα. 
Η Οδύσσεια “την πλήρωσε” διπλά, με μία διδακτική μετάφραση καί με παροδύσσεια 33.333 στίχων, του Καζαντζάκη <μεγαίροντος> τον Όμηρο κατά την γνώμη μου. Η Ιλιάδα όμως υπέστη τα πάνδεινα από την φιλολογική επέλαση των δύο αυτών ιερών τεράτων, του Ν. Καζαντζάκη και του Ι.Θ. Κακριδή. 

Προσφέρθηκε στο αναγνωστικό κοινό και, ιδιαίτερα, στην σπουδάζουσα νεολαία, μία μετάφραση όχι μόνον αγνώριστη, αλλά και βάναυσα κακοποιημένη, καθώς οι σπουδαίες και ανεπανάληπτες λέξεις του Ομήρου μεταλλάχθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να προκαλούν γλωσσική αλλεργία αλλά και απέχθεια στον αναγνώστη της περιβόητης αυτής μεταφράσεως. 
 Ο Ν. Καζαντζάκης και ο Ι.Θ. Κακριδής, ίσως από κοινού και εν συναυτουργία, έκαναν την Ιλιάδα αγνώριστη αν όχι και αποκρουστική. Ο Καζαντζάκης έχει κυριολεκτικά βιάσει με πρωτοφανή βαναυσότητα τον ομηρικό λόγο, στηριζόμενος εν πολλοίς στην “μαλιαρή” μετάφραση του Αλ. Πάλλη, από τον οποίο έχει δανειστεί πολλές λέξεις, με το πρόσχημα μιάς νέας ποιητικής εκδοχής. Χρησιμοποίησε καταχρηστικά μία ντοπιολαλιά, κυρίως της Κρήτης, σε συνδυασμό με πάμπολλες λέξεις της “μαλιαρής” και μιάς σχεδόν χυδαίας και ακατέργαστης γλώσσας, που καταργήθηκε προ πολλού λόγω των ακροτήτων της και αντικαταστάθηκε από την σύγχρονη κοινή καθομιλουμένη των Ελλήνων, που όχι μόνον ομιλείται και γράφεται, αλλά χρησιμοποιείται ακόμη και στον έντεχνο λόγο, χωρίς τις ακρότητες του Ψυχαρισμού και της λεγομένης “μαλιαρής”. 
Και ακόμη η καθομιλουμένη των Ελλήνων χρησιμοποιεί, σύμφωνα με έρευνα του γράφοντος, πάνω από 15.500 λέξεις του Ομήρου, αυτούσιες και παράγωγες. 
 Οι γλωσσικές αυθαιρεσίες του Καζαντζάκη δεν επιτρέπουν στον αναγνώστη της μεταφράσεως ν’ αντιληφθεί τα νοήματα που περικλείουν οι λέξεις και οι στίχοι της Ιλιάδος, ενώ εκείνοι που είχαν την ιδέα να την εισηγηθούν σαν διδακτική μετάφραση στα σχολεία ( ISBN {SET} 960-06-0037-6), υποχρεώθηκαν να παραθέσουν, σε επιλεγμένες ραψωδίες, ερμηνευτικές σημειώσεις, προκειμένου οι μαθητές να μη πελαγοδρομήσουν στις ιδιόρρυθμες καζαντζάκειες λέξεις, όπως γιά παράδειγμα: Σκουτάρι = ασπίδα, μεσόβυζα = ανάμεσα στις δύο θηλές του στήθους, αγριμολόγος = που κυνηγά άγρια ζώα, αντί του «θηρητήρα», θηρευτή δηλαδή, φούσκα αντί της ομηρικής κύστεως, που είναι και διεθνής (cyste), προλάτης = αντί πρόμαχος, λέξη επίσης διεθνής (promotion), αντίμεμα = αντάλλαγμα, αντί του ομηρικού «ποινή», μαντί αντί μανδύας, γιουρούσι (τουρκ.) = έφοδος, αντί του ομηρικού «ιωκή», ασκέρι (τουρκ.) = στρατός, αντί του ομηρικού «λαός», αιματολάφτης = που ρουφάει αίμα, αντί του ομηρικού «ωμοφάγος» και πολλά άλλα τέτοια. Σε άλλες ραψωδίες, όπως π.χ. στην Γ, δεν δίνεται καμμία εξήγηση γιά το τι σημαίνουν οι λέξεις ορδινιάστηκαν, στρηνιάσματα, λιθοπέτι, ποροφάραγγο, χιονοβραχιονάτη, μαγνάδι κ.ά. Η γλωσσική αυθαιρεσία ξεπερνά κάθε όριο ανοχής στον τονισμό των λέξεων, που δίνει το έναυσμα γιά την αναρχία τονισμού στην σύγχρονη ελληνική, όπου πιά δεν κρατείται κανένας κανόνας της γραμματικής, καθώς ο καθένας που εκφράζει δημόσιο λόγο, τονίζει τις λέξεις κατά το δοκούν και κατά την δική του αντίληψη. 
Ο Καζαντζάκης έφθασε στην πρωτοτυπία να τονίζει μερικές λέξεις ακόμη και στην…προ-προπαραλήγουσα, όπως μακρόισκιωτο, βόηθηση, ανελέημονα κ.ά. 
 Τι είδους γλωσσική ιδιορρυθμία μπορεί να είναι αυτή, που αγνοεί τον βασικό κανόνα της ελληνικής γλώσσας, σύμφωνα με την οποία καμμία λέξη δεν τονίζεται πέραν της προπαραλήγουσας; Είναι επαρκές πρόσχημα τό μέτρο; Στην καζαντζάκεια μετάφραση του Ομήρου περιλαμβάνονται λέξεις ακατανόητες, στρεβλές, παραποιημένες, μασκαρεμένες, μεταλλαγμένες και αντιαισθητικές σε τέτοιο βαθμό, που θα ήταν προτιμότερο να παραμείνουν ατόφιες και αμετάφραστες οι λέξεις του Ομήρου, καθώς θα ήταν περισσότερο κατανοητές από τους διδασκομένους τα ομηρικά έπη Έλληνες, επειδή το γλωσσικό τους DNA τους επιτρέπει ευχερώς να κατανοούν την αρχαία ελληνική, ακόμη και αν δεν την έχουν διδαχθεί. 
 Ο εκηβόλος π.χ., χαρακτηριστικό επίθετο του Απόλλωνος, θα μπορούσε να διατηρήσει το δεύτερο συνθετικό και να αποδοθεί ως «μακρυβόλος», ήτοι που βάλλει μακριά, αντί του μακροσαγητάρη ή του μακρορίχτη. Η λευκώλενος Ήρη, γίνεται άλλοτε κρουσταλλοβραχιονάτη, που και αυτή βέβαια η σύνθετη λέξη αποτελείται από δύο ομηρικές, τον κρύσταλλον από το «κρύος» και τον βραχίονα, άλλοτε χιονοβραχιονάτη και άλλοτε κρουσταλλοχέρα. 
Γιατί οι διδασκόμενοι να μη θυμηθούν και την επίσης ομηρική «ωλένη»; Και τι σχέση έχει ο κρύσταλλος με την λευκότητα; Μέ τό κρύο έχει σχέση, όπου και ετυμολογείται η λέξη. Ο «νεφεληγερέτης» Ζεύς γίνεται νεφελοστοιβάχτης και ο «αργυρότοξος» Απόλλων γίνεται…ασημοδόξαρος, ο «άναξ» γίνεται ρήγας και ρηγάρχης κλπ.
 Ποιοί Έλληνες γνωρίζουν λέξεις που επινοεί και χρησιμοποιεί ο Καζαντζάκης, όπως π.χ. ακράνης ( Α 345 αντί «φίλος» του Ομήρου), πανέμνοστη (Α 346, αντί «καλλιπάρηος»), κροντήρι (Α 597 αντί «κρατήρ»), ελικιά και ανάριμμα (Β 58, αντί «είδος» και «μέγεθος»), πρωτοκεφαλάδες (Β 79, αντί «ηγήτορες»), βαριοκοπαδάρης (Β 106, αντί «πολύαρνις»), πραγά (Β 180, 189, αντί «αγανός»), κλωθοσούρτης (Β 275 αντί του «λωβητήρος»), άπλερα (Β 338 αντί του «νήπιος»), ξάργου (Β 391 αντί του «απάνευθε»), ορδικάστηκαν (Γ 1 αντί του «κοσμέω»), στρηνιάζοντας (Γ2 αντί «κλαγγή»), μαγνάδι (Γ 141, αντί «οθόνη»), ακροσειραδώνω (Ζ 119, αντί «θέω» = τρέχω, όπως «βοήθεια»), κουρσολόγα (Ζ 270 αντί «αγελίη»), ανεμορούφουλας (Ζ 346, αντί «θύελλα»), συφεροντονούσης (Α 149, αντί «κερδαλεόφρων») κ.ά. Λέξεις σόλοικες, αγροίκες, ακατέργαστες, εν μέρει προϊόντα του εντελώς αγράμματου λαού, «του ποδηματά, του ράφτη και του βαρκάρη» όπως έλεγε ο Ψυχάρης, συγκείμενες από πάμπολλα γράμματα, δεκαπέντε και είκοσι ακόμη τον αριθμό, αδόκιμες τόσο στην αρχαία ελληνική, όσο και στην νεωτέρα γλώσσα, επιχειρούν ανεπιτυχώς να αντικαταστήσουν τις καθάριες και μεγίστης ακριβείας ποιητικές λέξεις του Ομήρου, που γιά πρώτη φορά εμφανίστηκαν και κατηύγασαν την οικουμένη, όπως βροντοσκουταράτος, (Β 349, αντί του «αιγίοχος»), ασημοκαρφοπλούμιστο, (Π 135, αντί του «αργυρόηλον»), κρουσταλλοβραχιονάτη (Α 572, αντί «λευκώλενος»), αψηλοβρονταλάλος (Α 353, αντί «υψιμεβρέτης»), αψηλοθρονιασμένος (Η 69, αντί του «υψίζυγος) κ.ά. 

Ο Καζαντζάκης, δυστυχώς, ατύχησε στην μετάφραση της Ιλιάδος, αλλά καί της Οδύσσειας. Δεν είχε ούτε αυτός ούτε κανείς το δικαίωμα να αλλάζει τις λέξεις του Ομήρου, ηλικίας τουλάχιστον 5.000 ετών, που ακόμα χρησιμοποιούμε σήμερα οι Έλληνες με την ίδια εκφορά καί μέ το ίδιο νόημα. Αλλά αυτό θα έπρεπε να του το είχαν καταλογίσει οι φιλόλογοι της εποχής του.
 Ποιός θα τολμούσε όμως νά θίξει το ιερό τέρας, που τόλμησε να θίξη τό Ιερώτατο. Του καταλογίζεται τώρα το λάθος, έστω και καθυστερημένα. Επίσης, θεωρώ υποχρέωσή μου να υπενθυμίσω ότι το επιτύμβιο του Καζαντζάκη «δεν φοβάμαι τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι λεύτερος», που περιλαμβάνεται στην «Ασκητική» του, είναι παρμένο, χωρίς να αναφέρεται, από τον σπουδαίο Κύπριο κυνικό φιλόσοφο Δημώνακτα, ο οποίος, κατά τον Λουκιανό, θεωρούσε ευδαίμονα τον ελεύθερο, που ούτε ελπίζει κάτι, ούτε φοβάται. Η σχετική περικοπή του Λουκιανού έχει ως εξής: «Ἐρωτήσαντος δέ τινος, τίς αὐτῶ ὃρος εἶναι δοκεῖν, μόνον εὐδαίμονα ἒφη τόν ἐλεύθερον. Ἐκείνου δέ φήσαντος πολλούς ἐλευθέρους εἶναι. Ἀλλά ἐκεῖνον νομίζω τόν μήτε ἐλπίζοντα τί μήτε δεδιότα… (Λουκιανός «Δημώνακτος βίος» 20). (Κάποιος τον ρώτησε ποιός κατά την γνώμη του είναι ο ορισμός και είπε ότι μόνο ο ελεύθερος είναι ευδαίμων. Και όταν εκείνος είπε ότι οι ελεύθεροι είναι πολλοί (του απάντησε) ότι ο πιό ευτυχισμένος είναι αυτός που μήτε ελπίζει μήτε φοβάται).
 Ο Δημώναξ ήταν πράος, φαιδρός, ακέραιος, μετριόφρων και ελευθερόστομος. Τέτοια ήταν η εκτίμηση των Αθηναίων προς τον Δημώνακτα, ώστε, όταν διερχόταν, οι άρχοντες προσηκώνονταν και σιωπούσαν. Σε μία συγκέντρωση στην εκκλησία του δήμου σηκώθηκε μεγάλη έριδα μεταξύ των αντιφρονούντων, αλλά μόλις εμφανίσθηκε ο Δημώναξ, η έριδα κόπασε και όλοι ησύχασαν και σώπασαν. Μόλις ο Δημώναξ είδε τους Αθηναίους να ομονοούν, απεχώρησε χωρίς να πεί λέξη. 

Ο Δημώναξ που έζησε τον 2ο μ.Χ. αιώνα, έζησε πάνω από 100 χρόνια. Όταν κάποιος τον ρώτησε τι παραγγέλει γιά την ταφή του, απάντησε κυνικότατα: «ΜΗ ΠΟΛΥΠΡΑΓΜΟΝΕΙΤΕ, Η ΟΔΜΗ ΜΕ ΘΑΨΗ» (μη σκοτίζεστε, η οσμή θά με θάψη). Κ. ΔΟΥΚΑΣ

δυστυχώς είναι  υπερβολική η  "μετάφραση"  αυτή των Ομηρικών Επών  και αντιαισθητική

Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2020

Παραβάσεις Ιλιακών Ηρώων



Τα μπλουζ της άγριας νιότης του Αχιλλέα στα τείχη της κλεμμένης ομορφιάς

Μέσω διαδικτύου ΕΔΩ

Η «Ιλιάδα» του Ομήρου θα «ζωντανέψει» την Κυριακή 8 Νοεμβρίου, στις 5 το απόγευμα. στον άδειο Φάρο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

 Στους ήρωες των μεγάλων μύθων και αφηγήσεων θα εστιάσει η φετινή σειρά δραματοποιημένων αναλογίων του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, υπό την σκηνοθετική επιμέλεια του Έκτορα Λυγίζου, εξερευνώντας την εξέλιξη του ηρωικού προτύπου από την αρχαιότητα έως σήμερα.

 Ξεκινώντας από εμβληματικές μορφές ηρώων των αρχαίων χρόνων (Ορέστης, Αχιλλέας) και εξετάζοντας στην πορεία χαρακτηριστικούς ήρωες της Αναγέννησης και του ύστερου Διαφωτισμού, θα καταλήξουμε στους αντιήρωες του σύγχρονου κόσμου, επιχειρώντας έτσι μια ιδιόμορφη αφήγηση της ενηλικίωσης του ανθρώπου όπως αυτή καθρεφτίζεται στις ιστορίες και τους μύθους του. Με όχημα αρχετυπικά κείμενα μεγάλων ποιητών και συγγραφέων θα παρακολουθήσουμε τη σταδιακή απεξάρτηση των ηρώων από τους θεούς και τις μεγάλες αφηγήσεις, και την επώδυνη προσγείωσή τους στο σύγχρονο κόσμο. 

Εδώ όπου οι αντιήρωες παλεύουν με τη ματαιότητα και την απελπισία βρίσκοντας διαφυγή είτε στην ειρωνεία και τον κυνισμό είτε στην τρέλα και την απόσυρση. Ορφανοί πια από τιμωρούς και προστάτες, ψάχνουν με αγωνία να χαθούν μέσα σ’ ένα μύθο που θα τους πει ποιο είναι το επόμενο βήμα και η επόμενη φράση τους. 

 Ομήρου, Ιλιάς Μάχη Παραποτάμιος και Έκτορος Αναίρεσις (Ραψωδίες Φ’ και X’)

στη κατάκτηση της ύλης


Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2020

Η Ιλιάδα στους δρόμους της Θεσσαλονίκης

 


Τι μας διδάσκει η Ιλιάδα;

Τι μαθαίνουμε από τα λάθη του Αχιλλέα και του Αγαμέμνονα;

Ποιοι είναι οι σημερινοί ΤΡΩΕΣ και που βρίσκονται;

Τι  μας κλέβουν;

Η Ιλιάδα του Ομήρου στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, αναζητώντας την προφορική καταγωγή της ποίησης και διερευνώντας παράλληλα  την γοητεία που μπορεί να ασκήσει στους ανθρώπους του 21ου αιώνα. Η δράση αφορά στους 15.693 στίχους 24 ραψωδιών, που αναφέρονται σε 51 ημέρες και 3 νύχτες του τελευταίου χρόνου του Τρωικού Πολέμου.

Συγκεκριμένα, 6 ηθοποιοί (3 άντρες – 3 γυναίκες) θα αφηγηθούν  το έπος  σε 24 σημεία της Θεσσαλονίκης, όσα και οι ραψωδίες, χωρίς εισιτήριο με ελεύθερη παρακολούθηση για όλους. Η δράση προορίζεται να ολοκληρωθεί σε ένα τετραήμερο (17/12/2020 – 20/12/2020), περιλαμβάνοντας 6 ραψωδίες την ημέρα και θα είναι προγραμματισμένες χρονικά ώστε να υπάρχει η δυνατότητα παρακολούθησης των θεατών από τον ελάχιστο χρόνο των απλώς διερχομένων, μέχρι και την συστηματική παρακολούθηση και των 24 ραψωδιών σε όποιον το επιθυμεί

Το πρόγραμμα εδώ:

Read more at: https://parallaximag.gr/agenda/enas-idiorrythmos-polemos-stous-dromous-tis-thessalonikis

Οι απαντήσεις στους στίχους της Ομηρικής Αλληγορίας

Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου 2020

Οι μεγάλες μάχες των Ελλήνων για την Ελευθερία




Θερμοπύλαι_ Σαλαμίνα:
 

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση των ΕΛΤΑ, στην Αναμνηστική Σειρά Γραμματοσήμων-Φεγιέ «2.500 χρόνια από τη μάχη των Θερμοπυλών» απεικονίζεται η πολεμική αποφασιστικότητα του Λεωνίδα, όπως αποτυπώνεται στον ανδριάντα του, έργο του γνωστού γλύπτη Βάσου Φαληρέα. Επίσης, απεικονίζονται τμήματα από το Ηρώο των πεσόντων στις Θερμοπύλες, έργο του ιδίου γλύπτη, στα οποία αποτυπώνεται η δυναμική επίθεση, αλλά και η στιγμή της πτώσης, η ήττα, που έμελλε να γίνει, διαχρονικά, σύμβολο της Νίκης.







Επίσης, απεικονίζονται μικροναυπηγημένα ομοιώματα αρχαίων ελληνικών και φοινικικών πλοίων, από τη μοναδική συλλογή Γρυπιώτη, για τα οποία ο ίδιος ο Ευάγγελος Ν. Γρυπιώτης, συγγραφέας και μικροναυπηγός, αναφέρει σχετικά «από την μία πλευρά, η Άφρακτη Τριήρης, το υπερόπλο του ελληνικού στόλου, υπήρξε το θαύμα της αρχαίας ελληνικής ναυπηγικής και πρωταγωνιστής στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Από την άλλη, η Φοινικική Διήρης, ένα σκαρί που μας δίνει σημαντικά στοιχεία για την δομή των φοινικικών πλοίων που αποτελούσαν την αιχμή του δόρατος του περσικού στόλου.

Ποιες Ελληνικές Πολιτείες πήραν μέρος



Απώλεια 40 πλοία
1200 οι Πέρσες 
απώλεια 200 πλοία




Αφιερωμένα σε δύο κορυφαία ιστορικά γεγονότα, 2.500 χρόνια από τη Μάχη των Θερμοπυλών και από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, είναι οι ομώνυμες Αναμνηστικές Σειρές Γραμματοσήμων-Φεγιέ και πλήθος συλλεκτικών φιλοτελικών προϊόντων, που θα κυκλοφορήσουν την Τρίτη, 22 Σεπτεμβρίου, από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ).
ΠΗΓΗ

Γιορτές Μνήμης και Χρέους

Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 2020

Με τα φτερά των ηρώων Θεσπιέων

 


                                                        φωτο

Οι αγώνες  των Ελλήνων για την Ελευθερία 

Το μνημείο χαρακτηρίζεται από τον παρακάτω συμβολισμό:
Ακέφαλη ανδρική κεφαλή: Ανώνυμη εθελουσία εισφορά των 700 Θεσπιεών για την ελευθερία.
Προτεταμένα στήθη: Αγώνα, ανδρεία, δύναμη, γενναιότητα θάρρος.
Φτερό τσακισμένο: Εκούσια θυσία και θάνατος.
Ανασηκωμένο φτερό: Νίκη, δόξα, ψυχή, πνεύμα και την ελευθερία.
Γυμνό κορμί: Έρωτας, που ήταν Θεός των Θεσπιών, Θεός την δημιουργίας, της ομορφιάς και της ζωής.


Γιορτές μνήμης
Το οφειλόμενο χρέος



Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 2020

Ο Οδυσσέας και οι Άτλαντες

 


Από το βιβλίο του Γιώργου Μεταξά:

«Μια σύντομη και ρεαλιστική προσέγγιση στις περιπλανήσεις του Οδυσσέα»

Ίσως όμως δεν ήταν οι Μινωίτες που έφθασαν πρώτοι στην Αμερική αλλά οι Άτλαντες, οι οποίοι μετέφεραν έναν κοινό πολιτισμό σε Δύση και Ανατολή, ειδικά μετά την καταστροφή της χώρας τους. Αν λοιπόν ισχύουν αυτά που γράφει ο Πλάτων για την Ατλαντίδα στον «Τίμαιο» και στον (ημιτελή) «Κριτία», γιατί ενδέχεται η όλη ιστορία να είναι ηθική μυθοπλασία (βλ. παρακάτω), η πιθανότερη θέση της Ατλαντίδας είναι εκεί που ο ίδιος ο Σόλων (όπως γράφει ο Πλάτων) προσδιορίζει, έξω από τις «στήλες ή πύλες του Ηρακλή», δηλαδή έξω από το Γιβραλτάρ. Και βέβαια οι πύλες του Ηρακλή θα ήταν πολύ πιο εντυπωσιακές εκείνη την εποχή (γύρω στο 10.000 π.Χ.) και το άνοιγμα στενότερο, καθώς η στάθμη της θάλασσας θα βρισκόταν 60-80 m χαμηλότερα από τη σημερινή.

ΕΔΩ: Έφτασε ο Οδυσσέας στην Αμερική, ή μήπως οι Άτλαντες;

(Το κείμενο αυτό αποτελεί απόσπασμα ενός μικρού βιβλίου μου που εκδόθηκε πρόσφατα σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, για μια ρεαλιστική προσέγγιση στο σύνολο των περιπλανήσεων του Οδυσσέα).

Κάποτε, το έναυσμα για να γραφεί ένα βιβλίο είναι μια φράση ή ακόμα και μια λέξη. 

1. Εισαγωγή
Αφορμή για τη μικρή αυτή εργασία στάθηκε κάποιο σχόλιο που διάβασα το καλοκαίρι του 2017 σε κάποια ιστοσελίδα για τα «υπερ-πλοία» των Φαιάκων, που παρουσιάζονταν σχεδόν με ιδιότητες διαστημόπλοιου! Περίπου την ίδια εποχή διάβασα και για την άποψη της Αμερικανίδας ερευνήτριας Ε. Μερτζ[1] από το 1965, ότι ο Οδυσσέας έφθασε μέχρι την Αμερική! Την ιδέα αυτή προσπάθησε μάλιστα να βελτιώσει ο Ζ. Πετρίδης[2], εμπλουτίζοντάς την και με ναυτιλιακές λεπτομέρειες.
Πολύ πιο πρόσφατα, ο συνταξιούχος καθηγητής Φυσικής του πανεπιστημίου του Ρίο ντε Τζανέιρο Dr. Enrico Mattievich στο βιβλίο του με τίτλο “Journey to the Mythological Inferno, America’s Discovery by the Ancient Greeks” που εκδόθηκε το 2011, υποστηρίζει ότι το ταξίδι του Οδυσσέα στoν Κάτω Κόσμο έγινε στη Νότια Αμερική!
Αντίστοιχα, ο Ιταλός πυρηνικός Μηχανικός Felice Vinci, στο βιβλίο του με τον εύγλωτο τίτλο “Homer in the Baltic…” υποστηρίζει ότι οι περιπέτειες του Οδυσσέα όχι μόνον έλαβαν χώρα στη Βαλτική, αλλά και ότι η Ιθάκη ήταν εκεί! Και ότι επρόκειτο για σκανδιναβικούς θρύλους που μεταφέρθηκαν από εισβολείς στον ελληνικό χώρο.
Αυτός όμως που το… «τερμάτισε» είναι ο Ολλανδός Iman Jacob Wilkens με το βιβλίο του “Where Troy Once Stood” (1990), στο οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ υποστηρίζει ότι ο Τρωικός πόλεμος έγινε μεταξύ Κελτών της Γαλλίας εναντίων Κελτών της Βρετανίας με αιτία τον κασσίτερο της Κορνουάλης, ότι η Τροία ήταν κοντά στο…Κέμπριτζ και η Ιθάκη στο Κάντιθ της Ισπανίας!

Αυτά ήταν ήδη αρκετά ερεθίσματα για να ερευνήσω το θέμα, χρησιμοποιώντας μόνο το κείμενο της «Οδύσσειας» σε μετάφραση κυρίως Α. Εφταλιώτη, τις γνώσεις μου ως μηχανικού, τη μικρή μου εμπειρία ως ιστιοπλόου, το Google Earth και … την κοινή λογική. Συνειδητά επέλεξα να μην επηρεαστώ αρχικά από άλλα γραφόμενα για το ταξίδι του Οδυσσέα, πέρα από όσα αναπόφευκτα γνώριζα από τα μαθητικά μου χρόνια.
Ξεκίνησα λοιπόν από τα πλοία των Φαιάκων (θ΄ 556-562) και σύντομα προέκυψαν «δύο τρυγόνια με έναν σμπάρο», μια και κατέληξα σε μια υπόθεση τόσο για τα πλοία, όσο και για την ίδια τη χώρα τους, που κατά την άποψή μου δεν συμπίπτει με την «κλασική» εκδοχή της Κέρκυρας. Ένα τρίτο «τρυγόνι» προέκυψε προς το τέλος, με μια υπόθεση για την καταγωγή των Φαιάκων. Στη συνέχεια, πηγαίνοντας προς τα πίσω στον χρόνο της Οδύσσειας, κοίταξα και το προηγούμενο τμήμα του ταξιδιού τού Οδυσσέα, για το οποίο επίσης κατέληξα σε συμπεράσματα αρκετά διαφορετικά από τα καθιερωμένα έως αιρετικά, ειδικά σε ό,τι αφορά στη διαμονή του Οδυσσέα στο νησί της Καλυψώς. Φυσικά όλα αυτά είναι υποθέσεις, αλλά το ίδιο είναι και οι απόψεις των περισσότερων ερευνητών, ενώ οι συγκεκριμένες υποθέσεις έγιναν με γνώμονα την κατά το δυνατόν πιο ρεαλιστική προσέγγιση που να ταιριάζει με την περιγραφή του Ομήρου. Σαφώς λοιπόν διαφωνώ με τον Ερατοσθένη που υποστήριζε ότι η Οδύσσεια δεν έχει γεωγραφική αξία παρά μόνο ποιητική (Στράβων, Γεωγραφικά Α΄ 1.10) και τον φιλόσοφο Ηράκλειτο τον νεότερο του 1ου αι. μ.Χ. (όχι τον γνωστό Εφέσιο του 6ου αι. π.Χ.) που στο έργο του «Ομηρικά προβλήματα» ισχυρίζεται ότι όλες οι περιπέτειες του Οδυσσέα είναι συμβολικές.

Αντίθετα, ο ίδιος ο Στράβων θαυμαστής του Ομήρου, δηλώνει ότι ο Όμηρος μπορεί να θεωρηθεί ως ο ιδρυτής της γεωγραφικής επιστήμης (Στράβων Γεωγραφικά Α΄ 1.2).
Τέλος, καθώς ο σκοπός μου ήταν να εντοπίσω κατά το δυνατόν τα σημεία-σταθμούς στο ταξίδι του Οδυσσέα και να τα συνδέσω με σημερινές τοποθεσίες, περισσότερο βέβαια ως «τροφή για σκέψη» και ενδεχομένως ως έναυσμα για περισσότερη έρευνα, το όλο κείμενο είναι λιτό, συμπυκνωμένο και «τεχνικό».
Έτσι αναφέρονται μόνο τα σημεία της Οδύσσειας που σχετίζονται άμεσα με το θέμα χωρίς άλλες φιλοσοφικές ή φιλολογικές προεκτάσεις, με τις οποίες έχουν ασχοληθεί πολύ πιο ειδικοί από εμένα.

ΕΔΩ: Ποια ήταν η χώρα των Φαιάκων;


Παρουσίαση του βιβλίου στο site της  ΕΔΩ : «ΑΘΛΕΠΟΛΙΣ»

Κατ’ αρχήν, καθώς ο Όμηρος (μέσα από τον Αντίνοο, βασιλιά των Φαιάκων) αναφέρεται σε πλοίο χωρίς πηδάλιο, ο συγγραφέας σχεδίασε μια πρόταση για το πώς μπορεί να ήταν μια «απήδαλος ναυς» (στην πραγματικότητα με κρυφό τιμόνι) και στη συνέχεια ερεύνησε αν η Κέρκυρα θα μπορούσε να ήταν η χώρα των Φαιάκων, όπως είναι η καθιερωμένη αντίληψη. 
Κατέληξε λοιπόν ότι η Κέρκυρα βρίσκεται πολύ κοντά στην Ιθάκη για να ήταν άγνωστη στον Οδυσσέα, αντίθετα το Τράπανι στη δυτική Σικελία έχει όλες τις προϋποθέσεις. Όλες, εκτός από μία, που είναι η διάρκεια της μιας νύκτας για το ταξίδι μέχρι την Ιθάκη σύμφωνα με τον Όμηρο, κάτι αδύνατον για τα πλοία της εποχής του Οδυσσέα.
Όμως, διαβάζοντας «ανάμεσα» στις γραμμές της Οδύσσειας, προκύπτει ότι ο Οδυσσέας ήταν ναρκωμένος στη διάρκεια του ταξιδιού!
Και ίσως ο Οδυσσέας, ανταποδίδοντας τη χάρη στους Φαίακες, έκρυψε την πραγματική τους ταυτότητα για να τους προστατεύσει, καθώς ήταν φιλειρηνικός αλλά πλούσιος λαός, άρα θα ήταν εύκολη λεία σε πειρατές και επιδρομείς.
Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα, ξεκινώντας πάντα με την παραδοχή ότι οι γεωγραφικές περιγραφές του Ομήρου είναι κατά βάση σωστές, το ίδιο και η γενική πορεία των περιπετειών του ήρωα. Οι Κύκλωπες είναι μάλλον συμβολισμός, οι Λαιστρυγόνες ζούσαν στη βόρεια Σαρδηνία, το νησί της Καλυψώς στη δυτική Ιταλία δεν είναι πια νησί, ενώ η «Χώρα των Νεκρών» πρέπει να βρίσκονταν κοντά στη Νάπολη της Ιταλίας. Τέλος παρουσιάζεται η «αιρετική» άποψη ότι η Καλυψώ δεν υπήρξε, και δεν εννοούμε φυσικά στην πραγματικότητα αλλά ούτε και στον ίδιο τον μύθο, καθώς ενδέχεται να ήταν μια συγκάλυψη για μακροχρόνια αιχμαλωσία του ήρωα.
Και βέβαια ούτε η σημερινή αντιστοιχεί στην ομηρική Ιθάκη, αλλά αυτό έχει ήδη αμφισβητηθεί από τις αρχές του 20ου αιώνα, ενώ εδώ αναφέρονται τα πιο χαρακτηριστικά επιχειρήματα με ιδιαίτερη έμφαση σ’ αυτό του «δυτικότερου» νησιού.
Στο τέλος, σχολιάζονται σε παραρτήματα η ύπαρξη γιγάντων (τότε αλλά και γενικότερα), τα πραγματικά αίτια του Tρωικού πολέμου αλλά και η άποψη ότι ο Οδυσσέας έφτασε μέχρι την Αμερική!
Για το τελευταίο, υπάρχουν πρόσφατα ευρήματα με τη μέθοδο της ανίχνευσης των «διαδρομών» του DNA, που δεν εμπλέκουν το Οδυσσέα, αλλά εμπλέκουν ίσως τους Άτλαντες!
Επίσης, προσφέρονται εξηγήσεις και για κάποια σημεία της Οδύσσειας, όπου από κάποιους θεωρείται ότι ο Όμηρος έκανε λάθος, σε βαθμό που έχει αμφισβητηθεί ακόμα και το φύλο του (!), καθώς, σε κάποια περίπτωση, θεωρήθηκε αδύνατον ένας άνδρας να μην γνωρίζει ότι ένα πλοίο δεν έχει τιμόνι στην πλώρη!
Και τελικά, μήπως ο Όμηρος ήταν ο άγνωστος συγγενής και «εγγυητής» της υστεροφημίας του Οδυσσέα;

Ποιος είναι ο συγγραφέας σε α΄ Ενικό

Συμπληρωματικά, μπορώ να σας πω για τον εαυτό μου ότι είμαι συνταξιούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανολόγος με σπουδές στην πολυτεχνική σχολή του πανεπιστημίου Πατρών, γεννημένος στην Καλλιθέα το 1953.
Για 33 χρόνια έζησα στα Άσπρα Σπίτια της Βοιωτίας εργαζόμενος στο εργοστάσιο παραγωγής αλουμίνας και αλουμινίου της εταιρείας "Αλουμίνιον της Ελλάδος", σαν προϊστάμενος της ηλεκτρολογικής συντήρησης σε σχέση με τη διανομή ηλεκτρική ενέργειας στο εργοστάσιο.
Μετά τη συνταξιοδότησή μου έχω επανέλθει στην Αθήνα και ασχολούμαι βασικά με τα δύο blog μου, με θέματα εκλαϊκευμένης επιστήμης, τεχνολογίας, ιστορίας, φυσικής και λίγο (κυρίως ποντιακής) γλωσσολογίας.
Έχω σαν χόμπι την ιστιοπλοΐα και την αεροπορική τεχνολογία (παλαιότερα κατασκεύαζα και πετούσα τηλεκατευθυνόμενα αεροπλάνα και ελικόπτερα), αλλά με ενδιαφέρει και η (κυρίως ελληνική) αρχαιολογία.
Είμαι παντρεμένος, με μία κόρη.

Όσο για το ήρωα που ταυτίζομαι, είναι ο Μέντορας, καθώς μου αρέσει η λογική και υποστηρικτή προσέγγισή του προς τον νεαρό Τηλέμαχο, που έχει γίνει επίσης διεθνής όρος στην εκπαίδευση και το management.

Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2020

Ο ιππότης Θεμιστοκλής ταμίας των ανέμων

 

«Η ναυμαχία στη Σαλαμίνα» από το Γερμανό ζωγράφο Βίλχελμ φον Κάουλμπαχ

Ο ταμίας των ανέμων  Αίολος Ιπποτάδης γιος του Ιππότη

Αἰολίην δ᾽ ἐς νῆσον ἀφικόμεθ᾽· ἔνθα δ᾽ ἔναιεν
Αἴολος Ἱπποτάδης, φίλος ἀθανάτοισι θεοῖσι,
πλωτῇ ἐνὶ νήσῳ κ 1 Οδυσσείας


Ο Θεμιστοκλής και οι άνεμοι


Μαρία Θερμού
«Οι αρχαίοι Έλληνες και ιδιαίτερα ο Θεμιστοκλής πρέπει να γνώριζαν την τοπική κλιματολογία, καθώς το στρατηγικό τους σχέδιο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε προσεκτικά, ώστε να επωφεληθεί από την ημερήσια εναλλαγή των ανέμων», εξηγεί ο κ. Ζερεφός. Και προσθέτει: «Συγκεκριμένα, ο Θεμιστοκλής γνώριζε τα χαρακτηριστικά των «Ετησίων» ανέμων, αλλά και της θαλάσσιας αύρας, της καλούμενης από τους αρχαίους «Τροπαίας». Ο συνδυασμός, λοιπόν, βορειοδυτικού
ανέμου κατά τη διάρκεια της νύχτας και νωρίς το πρωί, που συγκλίνει με το αεράκι του Νότου μετά τις 10:00 π.μ., σχημάτισε ένα είδος αόρατης «πένσας», που βοήθησε τους Έλληνες στην αρχή της σύγκρουσης, ενώ έφερε αναταραχή στον περσικό στόλο και τον εμπόδισε να διαφύγει προς την ανοιχτή θάλασσα τις πρώτες πρωινές ώρες».
Τι καιρό έκανε στη ναυμαχία της Σαλαμίνας; Η απάντηση 2.500 χρόνια μετά
Ο καιρός του τόξου
Αστραία

Όταν ο Θεμιστοκλής συναντά το διαδίκτυο

 


με τις σύγχρονες νήες του νου

Διεθνής, ομογενειακή, διαδικτυακή εκδήλωση για την επέτειο των 2.500 ετών από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή, 20 Σεπτεμβρίου.

Την εκδήλωση συνδιοργανώνουν στο πλαίσιο των σχεδιασμένων δράσεων για το επετειακό έτος «Θερμοπύλες - Σαλαμίνα 2020», το Ελληνικό Κέντρο Πολιτισμού των Νοτιοδυτικών Πολιτειών Αμερικής (Hellenic Cultural Center of the Southwest HCC-SW) και η γενική γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού του υπουργείου Εξωτερικών.

Για τη συμμετοχή και την παρακολούθηση της εκδήλωσης έχουν αναρτηθεί οι απαραίτητες οδηγίες στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Κέντρου Πολιτισμού των Νοτιοδυτικών Πολιτειών Αμερικής (https://www.hcc-sw.org/events/calendar/hcc-events/114-celebration-for-the-2500-years-from-battle-of-salamis)

Πηγή: iefimerida.gr

Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Σαλαμίνα 

να θυμάσαι τον Οδυσσέα και τα αβύθιστα καράβια του νου

Αστραία

Παρασκευή 10 Ιουλίου 2020

Η σοφότερη ιστορία του κόσμου



Εκτός από σοφότερη η Οδύσσεια είναι και η ωραιότερη ιστορία του κόσμου μαζί με την Ιλιάδα γιατί:
1. Δημιουργεί χαρακτήρες και περιγράφει όλους τους χαρακτήρες της ανθρώπινης ζωής μαζί με τα ΟΝΟΜΑΤΑ τους.
2. Μιλάει για τον ΑΝΘΡΩΠΟ που παλεύει σε δύσκολες συνθήκες με τέρατα κύκλωπες  ακόμη και με θεούς.
3. Είναι οδηγός γνώσης και εγχειρίδιο αυτογνωσίας και αυτοπαιδείας

Γιατί η Ομήρου «Οδύσσεια» θεωρείται η ωραιότερη ιστορία του κόσμου; ― Δυο καθηγητές απαντούν. Απαντούν στη LiFO o καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ Χρήστος Τσαγγάλης και ο αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Αντώνης Κοτσώνας.

ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ, μια συναρπαστική ιστορία. Το έπος των 12.110 στίχων, αναμφίβολα, συμπεριλαμβάνεται στα πιο πολυδιαβασμένα κείμενα, ασκώντας διαχρονικά τεράστια επίδραση στη λογοτεχνία, στην ποίηση και στην τέχνη.
Στην ομηρική Οδύσσεια, αντίθετα, ο εξωτερικός νόστος του Οδυσσέα παρακολουθεί τον εσωτερικό του νόστο. Ο ήρωας επιστρέφει όχι μόνο στην πατρίδα του, την Ιθάκη, αλλά και στην προηγούμενη κατάστασή του, αυτήν του Ιθακήσιου βασιλιά, του συζύγου της Πηνελόπης και του πατέρα του Τηλέμαχου. Ο Οδυσσέας δεν περιπλανιέται απλώς στη θάλασσα της Μεσογείου αλλά και στην άβυσσο της ψυχικής του υπόστασης, σε μια προσπάθεια να ανακαλύψει εκ νέου τον παλιό του εαυτό. Οι τόποι τους οποίους επισκέπτεται δεν είναι κυριολεκτικοί. Συνιστούν αφορμές για να βρεθεί αντιμέτωπος με διαφορετικές ψυχικές καταστάσεις. Η γεωγραφία των Απολόγων είναι οι εποχές του ήρωα.
Χρήστος Τσαγγάλης

Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής καθηγητής Iστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Αντώνης Κοτσώνας αφηγείται: «Θυμάμαι καλά πότε, πώς και από ποιον έλαβα ως δώρο μια διασκευή της Οδύσσειας για παιδιά, παρότι δεν έχω ανάλογες μνήμες για τα τόσα άλλα βιβλία των σχολικών μου χρόνων. Η ιστορία της επιστροφής του Οδυσσέα στην Ιθάκη σαγήνευσε προφανώς την παιδική φαντασία μου, όπως συμβαίνει σε ανθρώπους κάθε ηλικίας. Η εξαιρετική απήχηση της Οδύσσειας επιβεβαιώθηκε εμφατικά από την πρόσφατη ανάδειξή της ως κορυφαίας μεταξύ των 100 ιστοριών που διαμόρφωσαν τον κόσμο, σύμφωνα με μια ενδιαφέρουσα έρευνα του
Κανένας από τους κριτές του BBC δεν είναι Έλληνας, όμως ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός εκπροσωπείται από επτά από τα 100 έργα, ενώ το σύνολο των λοιπών πολιτισμών της αρχαιότητας εκπροσωπείται από πέντε μόλις έργα. Μολονότι η "ελληνοκεντρική" αυτή προσέγγιση υποχωρεί αν εστιάσει κανείς στις επιλογές των κριτών που ζουν σε μη δυτικές χώρες, το ερώτημα παραμένει: γιατί αναδείχθηκε πρώτη η Οδύσσεια;
Οι τρέχουσες αυτές προσεγγίσεις επιβεβαιώνουν και εμπλουτίζουν την κορυφαία απήχηση της Οδύσσειας, όπως φάνηκε και από την προσοχή που έλαβαν στην πρόσφατη και πολύ επιτυχημένη έκθεση του Βρετανικού Μουσείου "Τροία: Μύθος και Πραγματικότητα". Χάρη στις προσεγγίσεις αυτές, η αρχαία χιλιοειπωμένη ηρωική ιστορία τρέπεται σε βιωματική εμπειρία για ανθρώπους του 21ου αιώνα, διαστέλλοντας καταλυτικά την οικουμενική διάσταση του έργου».
Πηγή: www.lifo.gr

Η Οδύσσεια και τα Ομηρικά Έπη 
 ίσως δεν γίνονται κατανοητά και αποδεκτά από όλα τα Beings, 
κύκλωπες γίγαντες τιτάνες  εκατόγχειρες κλπ
 απευθύνονται σε νοήμονα  αναγνώστη  και σοφό κοινό
 Homo Sapiens Sapiens Man Citizen
σκεπτόμενο πολίτη φιλόσοφο και πολεμιστή   
 φάρος και οδηγός  επιβίωσης και
εξέλιξης της συνείδησης 
και αυτό  .... είναι αρκετό

Αστραία

Δευτέρα 22 Ιουνίου 2020

Τα πρόσωπα της Πηνελόπης



Η Πηνελόπη ομοία με την Άρτεμη την Αφροδίτη και την Αθηνά κατεβαίνει τα σκαλιά
τραγουδά ο Όμηρος
Ποια είναι η Πηνελόπη και τι στα χέρια της κρατά;

 Φωτογραφία για τον  7ον διαγωνισμό του τόξου
Ομηρική Πολιτεία

Penelope by Franklin Simmons, 1896
 Exhibit in the De Young Museum, San Francisco, California, USA

Κυριακή 21 Ιουνίου 2020

Η ανοδική κλίμακα της αγάπης


Ποιοι ανεβαίνουν και ποιοι κατεβαίνουν την Ομηρική Κλίμακα της Συνείδησης 
στα Ομηρικά Έπη και πως και γιατί

Στη νεοελληνική, λοιπόν, οι λέξεις «επικός» και «ηρωικός» δεν παράγουν αυτομάτως ισχυρούς συνειρμούς με το συναίσθημα. Αντιθέτως εσείς αναδεικνύετε αυτή την έννοια μέσα στο έργο σας.
Αυτή είναι μια καλή αφορμή για να θυμίσω τη θεωρία του Ιωάννη Κακριδή για την ανοδική κλίμακα της αγάπης (σ.σ.: «Αscending scale of affection», 1949, εδώ σε πρόχειρη μετάφραση). Στο δεύτερο μισό της «Οδύσσειας» δύο είναι οι πιο δύσκολες σκηνές αναγνώρισης του Οδυσσέα. Η πρώτη με την Πηνελόπη. Αυτή, δηλαδή, που σε ένα σύγχρονο μυθιστόρημα θα έμπαινε πρώτη. Και, στο τέλος, η αναγνώριση με τον πατέρα του, Λαέρτη. Γιατί συμβαίνει αυτό; Σύμφωνα με τον Κακριδή, όσο πιο στενή είναι η σχέση σου με κάποιον, τόσο πιο δύσκολα επανασυνδέεσαι μαζί του. Κι εδώ μιλάμε για απόσταση 20 ετών. Αντιστρόφως, η πιο εύκολη σκηνή φαίνεται πως είναι με τον σκύλο του Οδυσσέα, τον Αργο. Εχει χάσει την όραση και την ακοή του, αλλά του έχει μείνει η όσφρηση.
«Μετά την Οδύσσεια δεν ήμουν ο ίδιος άνθρωπος»
Ο κορυφαίος ομηριστής της εποχής μας, διευθυντής στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ, σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη για την πρώτη επαφή με τα έπη, τα συναισθήματα και τις σκοτεινές πλευρές των ηρώων, τις ΗΠΑ του Τραμπ και τον Ορκο των Αθηναίων Εφήβων
Η ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Γκρέγκορι Ναζ από τον Δημήτρη Δουλγερίδη
στα Νέα


Αν εξαιρέσεις τις υπερβολικές ανησυχίες του καθηγητή για τον "ρατσισμό και την δημοκρατία" της πολυεθνικής αυτοκρατορίας των ΗΠΑ η αφήγηση του έχει αρκετά να μας πει για τα Ομηρικά Έπη και τον διάσημο ποιητή

Αστραία

Κυριακή 5 Απριλίου 2020

Ω διαλεκτική 25η Οδύσσεια




Ταξίδια στο Άπειρο της Ποίησης
(απόσπασμα)
[...]Ω, διαλεκτική, σαν τους παλιούς θαυματοποιούς,που αλλάζαν ένα πλήθος φτωχών θεατώνσ' έναν λαό από γέλια παντοδύναμα,
αστρονομία, που σαν την τρυφερή μητέρα, ακουμπάς κάτω απ’ το Χάοςένα ήρεμο παιδικό προσκέφαλο,ηλεκτρονική φυσική, βασανιστική ερωμένη μου,αυτοί οι πολύπλοκοι δοκιμαστικοί σωλήνες είναι πιο πολύτιμοι για τη ζωήκι απ’ τα ίδια τ’ άντερά μας,οι εξισώσειςσα μεγάλες τριήρεις οδηγούν σε άσφαλτο δρόμο πιατον κουρασμένο Οδυσσέα — πιο εκεί, ακόμα πιο εκεί,
πάντα πιο εκεί,
κι ω, εσύ, ερχόμενη Αγνότητα, πιο μεγάλη απ’ όλο το Σύμπαν.
Αιώνες ταξίδεψα, βυθίστηκα στο Άπειροόπως μέσα στα ξάστερα λαγόνια μιας γυναίκας — κι έφτασαμέχρι εκεί, πιο εκεί, πιο εκεί, πάντα πιο εκεί,
εκεί, που το Σύμπαν στηρίζεται πάνω στο Άσκοπο,σαν ένα αρμόνιο
πάνω στο ρύγχος ενός γουρουνιού. Αυτό το Άσκοπο εγώ τοπολέμησα
με την αδερφοσύνηκαι τα ποιήματα.

Τάσος Λειβατίτης  25η ραψωδία
Από το  Αρκτικόν  Άλφα έως το  Διαλεκτικόν Ω- μέγα
ΠΗΓΗ