Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2020

Η καταγωγή του ανθρώπου



Τα μεγάλα ερωτήματα απαιτούν γενναίες απαντήσεις χωρίς προκαταλήψεις

Άρθρο του Ομηριστή Κώστα Δούκα*

Σέ σχέση μέ τήν ἀπέραντη Παλαιολιθική περίοδο, πού χρονολογεῖται σέ βάθος τοὐλάχιστον 2.000.000 χρόνων, ἡ Νεολιθική ἐποχή εἶναι συντομοτάτη καί βραχύβια, δηλαδή διήρκεσε μόλις λίγες χιλιετίες καί ὁδήγησε τόν ἂνθρωπο ἀπό τήν ἐποχή κατεργασίας τοῦ λίθου, στήν ἐποχή κατεργασίας τῶν μετάλλων καί, στήν συνέχεια, στήν ἒκρηξη τῆς τεχνολογίας, πού ἂρχισε ἀπό τήν ρωμαϊκή περίοδο καί μετεξέλιξε τόν ἂνθρωπο σέ κυρίαρχο τοῦ περιβάλλοντος διαστήματος.

Ὁπωσδήποτε, ἡ ἀρχή τῆς Νεολιθικῆς ἐποχῆς τοποθετεῖται ἀπό τούς γεωλόγους καί τούς ἀνθρωπολόγους γύρω στό 8.000 π.Χ. Ὁ χρόνος μετάβασης ἀπό τούς προϊστορικούς χρόνους στούς νεολιθικούς ποικίλλει. Διαρκεῖ περισσότερο στά βόρεια, ὃπου ἡ γνώση τῶν μετάλλων ἒφθασε πολύ ἀργά, ἐνῶ πρός τόν Νότο ἡ λιθική περίοδος διήρκεσε πολύ λιγότερο.

Μάλιστα στήν λιθοχάλκινη περίοδο πρῶτοι εἰσῆλθαν οἱ Μεσογειακοί λαοί. Κύριο γνώρισμα τῆς νεολιθικῆς τεχνοτροπίας εἶναι ἡ λείανση (ἡ ἐπεξεργασία) τῶν λίθινων ἀντικειμένων μέ λειαντῆρα καί μέ τήν παρεμβολή ἂμμου καί νεροῦ. Βρίσκουμε στήν ἐποχή αὐτή μαχαίρια, ξύστρες, αἰχμές βελῶν καί δοράτων, τρυπάνια, σμίλες καί κυρίως ἀξίνες καί πελέκεις. Ἀλλά ἡ χρήση τοῦ ὀστοῦ συνεχίζεται.

Στόν ἑλλαδικό χῶρο χρησιμοποιεῖται κυρίως ὁ χαλκός καί ὁ ὀρείχαλκος πρίν ἀπό 5.500 χρόνια, ἀλλά οἱ λαοί πού κατοικοῦσαν ἐδῶ, ὁπωσδήποτε αὐτόχθονες, φαίνεται ὃτι γνώριζαν νά ἐπεξεργάζονται καί ἂλλα μέταλλα, ὃπως προκύπτει ἀπό τήν Ἰλιάδα καί τήν Ὀδύσσεια,, ὃπως σίδηρο, χρυσό, ἀσήμι καί μόλυβδο.

Ὁ Ὃμηρος ἀκριβῶς τόν χαλκό μᾶς ἐκθειάζει, ὃπου ὃμως ἀναφέρεται καί ἡ κατεργασία τῶν μετάλλων πού προαναφέραμε. Σχεδόν κραυγάζει ὃτι ἒζησε στά τέλη τῆς νεολιθικῆς ἐποχῆς, ἂν κρίνουμε καί ἀπό τό γεγονός ὃτι στήν ὁμηρική ἐποχή διατηροῦσαν ἀκόμη τήν φωτιά μέσα σέ στάχτη, ἰδίως οἱ ποιμένες πού ἀπεῖχαν ἀπό κατοικημένες περιοχές καί δέν εἶχαν γείτονες νά ζητήσουν.
Ο ΔΑΡΒΙΝΙΣΜΟΣ

Ἀς βαδίσουμε ὃμως στά ἀχνάρια τῆς ἐπιστήμης ὡς πρός τήν ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς Γῆς. Κατά τούς ἀνθρωπολόγους καί τούς γεωλόγους, ἀπό τό 1350 π.Χ. περίπου ὁ ἂνθρωπος ἀνεβαίνει τίς τελευταῖες βαθμίδες τῆς πνευματικῆς ἀνάπτυξης καί βαθμιαῖα φθάνει στό σημερινό ἐκπληκτικό ἐπίπεδο τῆς τεχνολογίας καί τοῦ πολιτισμοῦ.

Οἱ χρονολογήσεις εἶναι, κατά τήν γνώμη μου, λανθασμένες, ἀλλά ἀς τίς δεχθοῦμε σάν ὑπόθεση ἐργασίας.

Ὁ σύγχρονος ἂνθρωπος δείχνει συνεχές καί ἀδιάπτωτο ἐνδιαφέρον νά μάθει γιά τό παρελθόν του παρά γιά τό μέλλον του, πού εἶναι ἂδηλο. Μπορεῖ νά ἐκτιμηθεῖ καί νά προβλεφθεῖ σέ χρονικό ὁρίζοντα ἑνός, τό πολύ δύο αἰώνων, ἐνῶ τό παρελθόν του κλιμακώνεται σέ μεγάλο βάθος χρόνου. Αὐτό συνάγεται ἀπό τήν μελέτη τῶν ὀστῶν καί τῶν λίθων, ἀλλά καί ἀπό τίς κροκάλες (χονδροβότσαλα) τῆς Μαγδαληναίας περιόδου.

Καί τί μᾶς λένε οἱ μελέτες αὐτές; Ὃτι ὁ ἂνθρωπος ἐπί 2.000.000 χρόνια δέν ἒκανε σχεδόν τίποτε περισσότερο ἀπό ὃσα κάνουν τά λοιπά ἀνεξέλικτα ζῶα. Καί ξαφνικά ὁ ἂνθρωπος ἐκτινάσσεται στά ὓψη τοῦ πνεύματος καί τοῦ πολιτισμοῦ. Ἡ πρόκληση εἶναι μεγάλη λοιπόν νά μάθουμε τί μεσολάβησε ἀπό τήν ἐποχή τοῦ πιθηκανθρώπου μέχρι τήν ἐποχή τοῦ Νεάντερταλ (πού προσφατες ἒρευνες Ἰσραηλινῶν ἀνθρωπολόγων τόν πηγαίνουν πίσω στά 200.000 χρόνια ἀντί τῶν 40.000 ἢ 30.000 χρόνων), τοῦ Κρομανιόν, τοῦ Χόμο Σάπιενς καί τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου.

Ἁπό τό σημεῖο αὐτό ἀρχίζουν οἱ μεγάλες ἀμφισβητήσεις, καθώς εἶναι προφανές ὃτι ἡ ἀνθρωπότητα ἒχει τραφεῖ μέ μύθους μᾶλλον παρά μέ πραγματικά γεγονότα.

Τό μεγάλο ἐρώτημα εἶναι, γιατί οι περισσότεροι ἒμβιοι ἐργανισμοί παραμένουν ἀνεξέλικτοι ἐδῶ καί ἑκατομμύρια χρόνια, ἐνῶ ὁ ἂνθρωπος ὂχι μόνο ἐξελίσσεται, καί μάλιστα ραγδαῖα τά τελευταῖα 10.000 χρόνια, ἀλλά καταλαμβάνει ξαφνικά τήν πρώτη βαθμίδα μεταξύ τῶν ἂλλων ζώων τοῦ πλανήτη καί ἢδη ἑτοιμάζεται νά μεταναστεύσει στά ἂστρα.

Ἂν δεῖ κανείς τούς ἀπολιθωμένους κορμούς πεύκων στό δάσος τῆς Μυτιλήνης, ἀντιλαμβάνεται ἀμέσως ὃτι τό πεῦκο δέν ἒχει ὑποστεῖ ἀπολύτως καμμία μεταβολή ἐδῶ καί 25 ἑκατομμύρια χρόνια., ὃπως χρονολογήθηκε τό ἀπολιθωμένο δάσος. Πιό ἐντυπωσιακό εἶναι αὐτό πού συμβαίνει μέ πολλά ζῶα τῆς γῆς.

Ὁ καρχαρίας, ὁ ἀστακός, ἡ καραβίδα, ἡ κατσαρίδα, δέν ἒχουν ἀλλάξει μορφή ἀπό τήν Πέρμιο περίοδο, δηλαδή πρίν ἀπό 230 ἑκατομμύρια χρόνια, ὃπως δείχνουν τά ἀπολιθώματά τους. Πῶς λοιπόν φθάσαμε στήν ραγδαία αὐτή ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου;

Ἡ ἱστορία τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὒας προκαλεῖ τήν θυμηδία καί μπερδεύει τά παιδιά μας, καθώς ἂλλα τούς λέει ἡ θρησκεία καί ἂλλα ἡ ἀνθρωπολογία. Ἒπρεπε νά βρεθεῖ κάποια ἀξιόπιστη θεωρία.

Καί ἒρχεται ἡ πασίγνωστη θεωρία τοῦ Δαρβινισμοῦ. Ὁ Δαρβίνος κατέληξε στό συμπέρασμα ὃτι ἡ καταγωγή τῶν εἰδῶν ἒχει ἂμεση σχέση μέ τήν φυσική ἐπιλογή. Δηλαδή, ὃτι ὁ ἰσχυρότερος ἐπιβιώνει, ἐνῶ ὁ πιό ἀδύναμος ὀργανισμός ἐξαφανίζεται. Ἀφοῦ λοιπόν τοῦ ἒγινε πεποίθηση ἡ μεταβολή τῶν εἰδῶν, διατύπωσε τήν πολύκροτη θεωρία του, πού μολονότι σήμερα κρίνεται ὡς ὑπερβολική καί μονομερής, ἐξακολουθεῖ νά ἀποτελεῖ τήν βάση τῶν βιολογικῶν ἐπιστημῶν.

Ὡστόσο ὁ συμπατριώτης του καί διάσημος ἀστροφυσικός Φρέντ Χόϊλ ἒγραψε στό περιοδικό Nature τά ἑξῆς:

<Ἡ πιθανότητα δημιουργίας ζωῆς ἀπό τήν ἂψυχη ὓλη εἶναι 1 πρός ἓνα ἀριθμό μέ 40.000 μηδενικά…Ἀρκετά μεγάλη γιά νά θάψει τόν Δαρβινισμό καί ὁλόκληρη τήν θεωρία τῆς ἐξέλιξης>.

Λέει δηλαδή ὁ Δαρβίνος ὃτι τά εἲδη, στήν προσπάθειά τους νά ἐπιβιώσουν, καί αὐτά καί οἱ ἀπόγονοί τους, προσαρμόζονται στό περιβάλλον. Ὡραῖα λοιπόν. Ὁ λαιμός τῆς καμηλοπάρδαλης εἶναι τεράστιος, διότι οἱ πρόγονοί της ἐπιζοῦσαν χάρη στόν μεγάλο λαιμό. Τά δένδρα ἦσαν πολύ ὑψηλά καί ἒπρεπε τά ζώα νά τά φθάσουν γιά νά τραφοῦν. Ἒτσι ἐπιβίωσαν τά ζῶα μέ τούς μεγάλους λαιμούς.

Ἀλλά σήμερα, πού δέν ὑπάρχουν τέτοιοι περιβαλλοντικοί καταναγκασμοί ἐδῶ καί πολλές χιλιάδες χρόνια, γιατί ἡ καμηλοπάρδαλη ἐξακολουθεῖ νά ἒχει μεγάλο λαιμό; Γιατί δέν προσαρμόσθηκε στό περιβάλλον;

Ἂλλο ἐρώτημα: Λέει ὁ Δαρβίνος ὃτι ὁ ἀετός ὀφείλει τήν ἰσχύ τοῦ ράμφους του καί τῶν νυχιῶν του στό γεγονός ὃτι ἐπί ἂπειρες γενεές ἐπέζησαν πάντα τά ἂτομα τῶν ὁποίων τό ράμφος καί τά νύχια εἶχαν μῆκος ἓνα χιλιοστό ἐπί πλέον. Ὃμως αὐτή ἡ διαφορά ἐμφανίζεται μόνο στά ἐνήλικα ἂτομα. Συνεπῶς τά νεαρά θά πρέπει νά ἐξαφανίζονται. Σήμερα, καθώς ἒχει προχωρήσει πολύ ἡ βιολογία, ἡ θεωρία τοῦ Δαρβινισμοῦ τείνει σιγά σιγά νά παραγκωνισθεῖ.

Ἒχομε δηλαδή ἂλλη μία περίπτωση, μετά τό παραμύθι τῶν πρωτοπλάστων, ὃπου ἡ ἀνθρωπότητα τρέφεται μέ παραμύθια καί φαντασιώσεις. Ἂλλωστε, στά μέσα τοῦ 20οῦ αἰῶνα, ὁ Ρῶσος βιολόγος Λισένκο προσέβαλε τόν Δαρβινισμό, ἀλλά καί ἂλλες ἐξελικτικές ἐξηγήσεις. Ὁ Λισένκο, ὁ ὁποῖος ἒκανε σοβαρές ἀνακαλύψεις γύρω ἀπό τά μεταλλαγμένα τρόφιμα, δέν πίστευε στόν νόμο τοῦ Μέντελ, ἀλλά πίστευε στό δόγμα τῆς κληρονομικότητας τῶν ἐπικτήτων χαρακτηριστικῶν, αὐτῶν δηλαδή πού ὀφείλονται σέ περιβαλλοντικούς παράγοντες.
ΤΙ ΕΛΕΓΕ Ο ΜΑΛΘΟΥΣ

Ἀπό τήν ἂλλη πλευρά ὁ Ἂγγλος οἰκονομολόγος καί κοινωνιολόγος Θωμάς Ροβέρτος Μάλθους ἐπηρέασε τόν Δαρβίνο μέ τό νά ὐποστηρίζει τήν θεωρία του περί πληθυσμοῦ, ὃτι ἀπό τόν φυσικό νόμο ὑπάρχει διαρκής τάση στόν πληθυσμό νά αὐξάνεται κατά μεγαλύτερο ποσοστό ἀπό ὃσο θά ἀναλογοῦσε στίς φυσικές οἰκονομικές συνθῆκες.

Δηλαδή ἒλεγε ὃτι οἱ τροφές καί τά ἀγαθά αὐξάνονται κατά ἀριθμητική πρόοδο, ἐνῶ τό ἀνθρώπινο γένος αὐξάνεται κατά γεωμετρική πρόοδο. Μάλιστα δέ ὁ Φρέντ Χόϊλ στό βιβλίο του <Τά δέκα πρόσωπα τοῦ σύμπαντος> ὑποστηρίζει ὃτι σέ 1.000 χρόνια, ἂν συνεχισθεῖ ἡ αὒξηση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους μέ τόν σημερινό ρυθμό τό 2,5% ἐτησίως, οἱ ἂνθρωποι δέν θά μποροῦν νά σταθοῦν ὂρθιοι ἐπί τῆς Γῆς, καί σέ 5.000 ἡ ἀνθρωπότητα θά ἒχει τήν μάζα…γαλαξία. Ἒτσι ἡ ἀνθρωπότητα διατρέχει πάντοτε τόν κίνδυνο τοῦ ὑπερπληθυσμοῦ.


Ὁ Μάλθους εἰσηγήθηκε λοιπόν τόν ἒλεγχο τῶν γεννήσεων, γάμο σέ προχωρημένη ἡλικία καί χαλιναγώγηση τοῦ ἐνστίκτου τῆς ἀναπαραγωγῆς. Ἐτάχθη ὑπέρ τῆς ἐξαθλίωσης, τῶν πολέμων καί τῶν ἀσθενειῶν, πού ἀνεβάζουν τήν θνησιμότητα καί ἐπιφέρουν τήν ἰσορροπία μεταξύ τοῦ πληθυσμοῦ καί διαθεσίμων πόρων.

Πρίν ἀπό 2.500 χρόνια ὁ κυνικός Διογένης ὃταν ρωτήθηκε πότε πρέπει νά παντρεύονται οἱ ἂνθρωποι, εἶχε ἀπαντήσει: Οἱ νέοι, ποτέ. Οἱ μεγαλύτεροι, ἀργότερα>.
ΟΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΘΕΙΑ ΝΟΗΣΗ

Ὑπῆρξε ὃμως καί ἓνας ἂλλος πολύ σπουδαῖος βιολόγος, πού ἒζησε στήν ἐποχή τοῦ Δαρβίνου. Εἶναι ὁ Λουΐ Ἀγκασίζ, παντελῶς ἂγνωστος στόν πολύ κόσμο. Ὁ Ἀγκασίζ, τέρας μορφώσεως, ἂφησε ἀθάνατο ἐπιστημονικό ἒργο ὃσον ἀφορᾶ τά ἀπολιθωμένα ψάρια καί τούς παγετῶνες. Πῆγε στόν Ἀμαζόνιο νά μελετήσει τήν ἰχθυολογία τῶν ψαριῶν τοῦ γλυκοῦ νεροῦ καί ἐγκαταστάθηκε ἐπί δύο χρόνια στόν παγετῶνα Ἂαρ τῆς Ἑλβετίας, μελετῶντας τίς κινήσεις τοῦ πάγου.

Τά συγγράμματα τοῦ Ἀγκασίζ, πού ἦταν ἀναμφισβήτητα ἓνας ἀπό τούς πλέον ἐνημερωμένους καί ἱκανούς βιολόγους ῆς ἐποχῆς του, θεωροῦνται ἀπό τά σημαντικότερα γύρω ἀπό τήν Βιολογία καί τά ἀπολιθώματα. Ὡστόσο ἡ στάση του ἒναντι τοῦ Δαρβίνου καί τῆς θεωρίας του γιά τήν προέλευση τῶν εἰδῶν, ἦταν ψυχρή καί ἀδιάφορη. Γιατί ἂραγε;

Ἰδοῦ γιατί: Μολονότι ὁ Ἀγκασίζ ἦταν γνώστης τῶν πραγματικῶν ἐνδείξεων, πού σχετίζονται μέ τίς ἀλλαγές τοῦ περιβάλλοντος, πάνω στίς ὁποῖες ὁ Δαρβίνος θεμελίωσε τά ἐπιχειρήματά του, ὁ Ἀγκασίζ ὑποστήριξε ὃτι ὁ ὀργανικός κόσμος ἀπεικόνιζε τίς ἐπαναλαμβανόμενες παρεμβάσεις ἑνός ἀνωτάτου ὂντος.

Συνήθη φυσικά συμβάντα, στά ὁποῖα στηρίχθηκε ὁ Δαρβίνος, ὃπως οἱ κλιματολογικές καί οἱ γεωλογικές ἀλλαγές, ἦσαν πιθανότατα τά αἲτια τῆς ἐξαφάνισης διαφόρων ὀργανισμῶν, ἀλλά ὂχι καί τῆς ἐμφάνισης νέων εἰδῶν.

Ὁ Ἀγκασίζ συμφωνοῦσε στήν διαδοχή τῶν εἰδῶν στό ἀρχεῖο ἀπολιθωμάτων, ἀπό τίς πιό ἁπλές μέχρι τίς πιό σύνθετες, ἀλλά δέν συμφωνοῦσε ὃτι ἡ ἐμφάνιση αὐτῶν τῶν διαφορετικῶν ζώων καί φυτῶν ὀφειλόταν σέ ἀλληλεπιδράσεις μεταξύ τῶν πληθυσμῶν καί τῶν ἐξωτερικῶν περιβαλλοντολογικῶν ἀλλαγῶν ὃπως ὑποστήριζε ὁ Δαρβίνος. Ὁ Ἀγκασίζ ἰσχυριζόταν ὃτι, ἀφοῦ οἱ ὀργανισμοί ἐμφανίσθηκαν λόγω μιᾶς σειρᾶς ἀνεξαρτήτων καί δημιουργικῶν παραγόντων, δέν μπορεῖ νά ὐπάρχει κληρονομική συνέχεια μεταξύ διαφορετικῶν τύπων τῶν ὀργανισμῶν.

Ἒλεγε ὃτι κάθε φυτό καί ζωικό εἶδος εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ καί οἱ ὁμολογίες ἢ οἱ ἀνατομικές ὁμοιότητες εἶναι οἱ συσχετίσεις ἰδεῶν στήν Θεία Νόηση.
ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΙΔΕΩΝ

Ἀλλά αὐτές οἱ ἰδέες του Ἀγκασίζ γιά τήν φύση προέρχονται ἀπό τήν ἰδέα τοῦ Πλάτωνος, σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὁ ἀόρατος κόσμος ἦταν πιό πραγματικός ἀπό τόν κόσμο τῆς ἐμπειρικῆς αἲσθησης. Νά λοιπόν πού πίσω ἀπό τίς πιό σύγχρονες ἰδέες περί γενέσεως τοῦ ἀνθρώπου, κρύβεται ἡ ἀρχαία Ἑλληνική φιλοσοφία. Ἒλεγε ὁ Πλάτων στόν <Τίμαιον> ἀναφερόμενος στό κοσμολογικό πρόβλημα:

<Ὁ αἰσθητός κόσμος ἒλαβε ὑπόσταση κατόπιν τῆς ἀγαθοποιοῦ παρεμβάσεως τοῦ Θεοῦ, πού ἒθεσε τέρμα στήν ἀταξία καί τήν ἀκαθοριστία πού ὑπῆρχε στό σύμπαν>.

Ὁ κόσμος τοῦ Πλάτωνος δέν γεννᾶται ἐκ τοῦ μηδενός, ὃπως πρῶτος βέβαια ὑποστήριξε ὁ προσωκρατικός φιλόσοφος Παρμενίδης, ἀλλά ἀπό προϋπάρχοντα στοιχεῖα, τά ὁποῖα ἒρχεται νά ὐπαγάγει σέ ἁρμονική τάξη ὁ Δημιουργός. Τά ἲδια πιστεύει καί ὁ Ἀγκασίζ, καί γι᾽ αὐτό ἀγνόησε τήν θεωρία τοῦ Δαρβίνου, πού ἢδη κλονίζεται.

Τό ἲδιο πίστευε καί ὁ Νεύτων, ὁ ὁποῖος εἶπε ὃτι ἡ παγκόσμια βαρύτητα εἶναι τόσο εὒθραυστη, ὣστε ἀρκεῖ τό ξεφύλλισμα ἐνός βιβλίου γιά νά τήν ἐξουδετερώσει καί ὃτι ὁ Θεός παρεμβαίνει περιστασιακά γιά νά συγκρατήσει τίς ἀποστάσεις τῶν γαλαξιῶν καί τῶν ἀστέρων.

Τό ἲδιο πίστευε καί ὁ Ἀναξαγόρας, ὁ ἐπονομαζόμενος <Νοῦς>, καθώς ἒλεγε ὃτι ὁ νοῦς ἒδωσε τήν πρώτη ὢθηση στήν κοσμική κονιορτό, ὣστε νά ἀρχίσει ἡ περιστροφική κίνηση, ἡ περιχώρηση ὃπως τήν ἀναφέρει:

<Ἐπεί ἢρξατο ὁ νοῦς κινεῖν, ἀπό τοῦ κινουμένου παντός ἀπεκρίνετο, καί ὃσον ἐκίνησεν δέ ὁ νοῦς πᾶν τοῦτο διεκρίθη, κινουμένων δέ καί διακρινομένων, ἡ περιχώρησις μᾶλλον ἐποίει διακρίνεσθαι>.

(Ἀφοῦ ἂρχισε ὁ νοῦς νά θέτει τό μῖγμα σέ κίνηση, ἂρχισε νά σημειώνεται ἀποχωρισμός τῶν ἀρχικῶν ὑλῶν ἀπό κάθε τί πού ἐτίθετο σέ κίνηση. Καί στήν μάζα πού ἒθεσε σέ κίνηση, σημειώθηκε ἡ διάκριση τῶν ἀρχικῶν ὑλικῶν. Κατά τήν διάρκεια τῆς κινήσεως καί τῆς διακρίσεως, ἡ περιστροφική κίνηση ἒγινε αἰτία γιά μία ίσχυρότερη διάκριση).
ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

Ὃλα αὐτά ἀναφέρονται στά ἐλάχιστα συστατικά ὓλης, στά ὁποῖα ὀφείλεται ἡ δημιουργία τῶν ζώντων καί φυτικῶν ὀργανισμῶν, καί φυσικά ἀφοροῦν καί τόν ἂνθρωπο, ὁ ὁποῖος, ὃπως εἲδαμε στήν ἀρχή, ἐπί 2 ἑκατομμύρια χρόνια χρησιμοποιοῦσε πέτρες καί ὀστά γιά νά ἐπιβιώσει.

Οἱ τρεῖς ἢ τέσσερις τελευταῖες παγετώδεις περίοδοι δέν κατόρθωσαν νά τόν ἐξαφανίσουν ἀπό προσώπου τῆς γῆς, ἀλλά καί δέν τόν ἂφησαν νά ἀναπτυχθεῖ στόν ὑπερπληθυσμό τοῦ Μάλθους, ἐπειδή οἱ συνθῆκες ἦσαν ἐξαιρετικά δυσμενεῖς. Καί ξαφνικά, μετά πάροδο 2.000.000 ἐτῶν βλέπουμε τό ὂν ΑΝΘΡΩΠΟΣ νά ἐξελίσσεται σέ εὐφυές ὂν, πού κατόρθωσε μέσα σέ 40.000 ἢ 30.000 ἢ 10.000 χρόνια νά ἐγκαταλείψει τά δεσμά τοῦ πλανήτη καί νά προσεδαφίζει μηχανές ἢ καί νά προσεδαφίζεται καί ὁ ἲδιος σέ ἂλλους πλανῆτες.

Μπορεῖ ἂραγε νά ἐξηγηθεῖ αὐτό τό θαῦμα μέ τήν ἀφελῆ θεωρία τοῦ Δαρβινισμοῦ περί κληρονομικότητος τῶν εἰδῶν; Δηλαδή τό ἐρώτημα εἶναι: Έπί 2.000.000 χρόνια πού ἡ κληρονομικότητα ἒδινε πιθήκους, τό εἶδος ἐπηρεάσθηκε ἀπό τό περιβάλλον καί ἒδωσε ξαφνικά ἀνθρώπους;

Τί συνέβη τά τελευταῖα 40.000 χρόνια, πού εἶναι ἀσήμαντα μέσα σέ μία περίοδο 2.000.000 ἐτῶν; Μήπως ἰσχύει ἡ άντίληψη τοῦ Λουί Ἀγκασίζ, ὃτι οἱ ἀνατομικές ὁμοιότητες μεταξύ τοῦ πιθηκανθρώπου καί τοῦ συγχρόνου εὐφυοῦς ἀνθρώπου εἶναι συσχέτιση ἰδεῶν στήν Θεία Νόηση;
ΓΙΑΤΙ Ο ΧΙΜΠΑΤΖΗΣ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Ἡ ἐπιστήμη ἂν καί δέν ἒχει μέχρι σήμερα δημιουργήσει ζωή, γνωρίζει ἀρκετά γύρω ἀπό τόν μηχανισμό πού δημιουργεῖ τήν ζωή, ἡ ὁποία πρέπει νά ὐπάρχει παντοῦ στό σύμπαν, μεταδιδομένη ἀπό γαιώδη σέ γαιώδη πλανήτη, σύμφωνα μέ τήν θεωρία τοῦ Σουηδοῦ χημικοῦ Ἀρένιους περί πανσπερμίας.

Γνωρίζει δηλαδή τήν σύσταση του DNA καί τοῦ RNA ἀπό τήν ἀνόργανη ὓλη, καθώς τά φωσφατοῦχα νουκλεοσίδια πού τό ἀποτελοῦν, περιέχουν στοιχεῖα ἀπαντώμενα παντοῦ στό σύμπαν. Καί αὐτή ἀκριβῶς ἡ ἐπιστημονική γνώση, πού ἐμπλουτίζεται καθημερινά μέ πληθώρα νέων στοιχείων καί πληροφοριῶν, ἐπιτρέπουν τήν διατύπωση τοῦ ἐρωτήματος: Γιατί ἀφοῦ ὁ ἂνθρωπος ἒχει τόση μεγάλη συγγένεια μέ τόν χιμπατζή, ὁ ὁποῖος ἀποδεικνύεται καί εὐφυέστερος τοῦ ἀνθρώπου σέ ὁρισμένες περιπτώσεις, ὁ ἂνθρωπος παραμένει ἂνθρωπος καί ὁ χιμπατζής χιμπατζής;

Τό 99% τῶν γονιδίων τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ χιμπατζή εἶναι ὃμοια. Φαίνεται ὃτι, ὃπως εἶπε ὁ Πλάτων, ὁ Περμενίδης, ὁ Ἀναξαγόρας, ὁ Νεύτων, ὁ Ἀγκασίζ καί ἂλλοι, κάπου ἡ Θεία Νόηση ἀποφάσισε νά κάνει συσχέτιση ἰδεῶν. Καί ἰδοῦ τό ἀποτέλεσμα.

Ὃλοι γνωρίζουν σήμερα ὃτι τό DNA εἶναι τό καρμπόν τῆς ζωῆς καί τό RNA εἶναι τό χαλί πάνω στό ὁποῖο στρὠνονται οἱ ἐντολές τοῦ DNA καί μεταδίδονται στήν περιφέρεια τοῦ κυττάρου.

Οἱ ἐπιστήμονες ξέρουν πιά ὃτι πέντε στοιχεῖα συνθέτουν τήν βάση τῆς ζωῆς: Τό ὑδρογόνο, τό ὀξυγόνο, ὁ ἂνθρακας, τό θεῖον καί ὁ φώσφορος. Καθώς ὁ ζῶν ὀργανισμός γίνεται πολυσύνθετος, ἂν καί τό ἲδιο τό κύτταρο εἶναι ἓνας πολυσύνθετος ὀργανισμός, χρησιμοποιεῖ καί ἂλλα στοιχεῖα. Φαίνεται ὃτι ἡ οὐσία τῆς ἐξέλιξης δέν βρίσκεται μέσα στήν κληρονομικότητα καί στήν προσαρμογή στό περιβάλλλον, ἀλλά στίς μεταλλάξεις.

Δηλαδή στήν βιαία χημική μεταβολή τῶν συστατικῶν τοῦ κυττάρου μέ τήν ἐπίδραση ἐξωτερικῶν παραγόντων. Αὐτή ἡ μετάλλαξη εἶχε ἐπισημανθεῖ καί ἀπό τούς ἀρχαίους Ἓλληνες φιλοσόφους. Ὁ Παρμενίδης στήν περίφημη θεωρία του <περί Ἑνός καί περί Ὂντος>, τήν ἀποκαλεῖ <ἐξαἰφνης ἂτοπον φύσιν>.
ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΡΑΓΕ «ΦΥΤΕΥΤΟΙ» ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ;

Αὐτή ἡ ξαφνική ἂτοπος φύσις, ἡ μετάλλαξη, ἐπέρχεται ἀπρόβλεπτα ἀπό ἐξωγενεῖς παράγοντες, δέν ἒχει τόπο, καί ὑποχρεώνει τό κύτταρο νά ἀλλάξει τό ἀρχεῖο τῶν πληροφοριῶν, πού ἀκολουθεῖ ἐδῶ καί ἑκατομμύρια χρόνια.

Ἡ βιολογική ἐξέλιξη βασίζεται στήν συμπτωματική ἐμφάνιση τέτοιων ὠφελίμων μεταλλάξεων. Τί μπορεῖ νά ἒχει συμβεῖ ἂραγε, σέ μία ἂχρονη καί ἂτοπη στιγμή, ὣστε ὁ ἂνθρωπος, ὓστερα ἀπό 2.000.000 χρόνια ἐξελικτικοῦ ληθάργου, νά ἀρχίζει ξαφνικά νά μιλάει, νά γράφει, νά τεχνουργεῖ καί νά ὀργανώνει κοινωνικά τήν ζωή του σέ πόλεις μέ ὃ,τι αὐτό συνεπάγεται ἀπό ἀπόψεως τεχνολογίας; Δύο πράγματα μπορεῖ νά ἒχουν συμβεῖ:
Πρῶτον: Νά ὐπῆρξε σοβαρή μεταβολή στήν κοσμική ἀκτινοβολία, σέ προϊστορικούς χρόνους, πού νά ἐπηρέασε τήν γονιδιακή δομή καί τό DNA τῶν ἀνθρωπίνων κυττάρων. Μιά τέτοια ὠφέλιμη μετάλλαξη θά μποροῦσε νά δώσει νέα ὢθηση στόν ἀνθρώπινο νοῦ. Γιατί ἡ μετάλλαξη, μέ βάση τίς κληρονομικές παρεξηγήσεις, εἶναι μία πολύ ἀργή διαδικασία.
Δεύτερον: Κάποια ἂλλα νοήμονα ζῶα εἰσέβαλαν σέ προϊστορική ἐποχή ἀπό τό διάστημα καί γονιμοποίησαν τεχνικά ἢ καί σεξουαλικά τό πιό ἐξελιγμένο πρωτεύον κατά τήν κρίση τους.Μετά, τά πράγματα πῆραν τόν δρόμο τους, ὃπως ξέρει νά τόν χαράσσει ἡ φύση. Ἀρκεῖ νά ἀναφερθεῖ ὃτι οἱ πληροφορίες πού περιέχονται σέ ἓνα μόνο κύτταρο τοῦ ἀνθρώπινου σπερματοζωαρίου, ἀντιστοιχοῦν σέ ὃσες περιέχονται σέ 133 τόμους ἐγκυκλοπαιδείας μεγάλου σχήματος. Μία ἐπέμβαση στό γενετικό ὑλικό θά μποροῦσε νά προκαλέσει τερατογενέσεις καί μία ἀνώτερη μορφή ζωῆς, ἡ ὁποία σφύζει στό σύμπαν, καθώς ὁ Μητρόδωρος ὁ Χίος εἶπε, ὃταν ρωτήθηκε ἂν ὑπάρχουν ἂλλοι κόσμοι στό σύμπαν, ὃτι εἶναι ἀδύνατον νά σπείρεις ἓνα χωράφι μέ κεχρί καί νά φυτρώσει μόνο ἓνας σπόρος.

Τά συμπεράσματα τῶν ἐπιστημόνων πού συνάγονται ἀπό τά σκελετικά κατάλοιπα τοῦ προϊστορικοῦ ἀνθρώπου προσεγγίζουν τήν ἀλήθεια ἀτομικά, ἀλλά ὡς πρός τήν εὐφυΐα εἶναι μᾶλλον φανταστικά. Οἱ βιολόγοι λένε ὃτι τά νουκλεϊκά ὀξέα δέν κατασκευάζονται στήν τύχη.

Ἡ μεγάλη πλειοψηφία τῶν συνδυασμῶν τῶν βάσεων δέν ἒχει δοκιμασθεῖ ποτέ. Κάθε συνδυασμός δημιουργεῖται ἀντιγράφοντας ἂλλους προϋπάρχοντες. Καί αὐτή ἡ διαδικασία γίνεται ἑκατομμύρια χρόνια. Ἐκτός ἂν ἐπέλθει ἡ ἐξαίφνης ἂτοπος φύσις τοῦ Παρμενίδη καί ἡ ἐξελικτική πορεία ἀλλάξει. Δέν χρειάζεται νά ἀλλάξει δραματικά γιά νά δοῦμε θεαματικά ἀποτελέσματα.

Συμπερασματικά,τίθεται το ερώτημα: Μπορούμε νά ἒχομε ὁποιαδήποτε προκατάληψη γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἐξελίχθηκε τόσο ραγδαῖα ἡ βιολογική ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς Γῆς;

*Ο κύριος Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος ( μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας ( μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία.

Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σέ πεζό και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.



Ο Ηρακλής στη Γερμανία

 


Ο Ηρακλής ατενίζοντας την πόλη Kassel

Ο μυθικός Ηρακλής του Kassel στον κατάλογο της UNESCO


Στη λίστα των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO περιλαμβάνεται από σήμερα το πάρκο Wilhelmshöhe με το 8 μέτρων ύψους άγαλμα του μυθικού ήρωα Ηρακλή στην πόλη Kassel της Γερμανίας.
Τον μυθικό Ηρακλή έχουν για προστάτη τους οι 200.000 κάτοικοι της πόλης Kassel στην κεντρική Γερμανία, όπου εδώ και τρεις αιώνες, σε περίοπτη θέση πάνω από την πόλη σε ένα λόφο 525 μέτρων, δεσπόζει το χάλκινο άγαλμα του ήρωα της Ελληνικής μυθολογίας, που αγαπήθηκε παγκοσμίως.

Τοποθετημένο σε ένα από τα ομορφότερα και μεγαλύτερα φυσικά πάρκα της Ευρώπης, πάνω από ένα μεγάλο τεχνητό καταρράκτη, το άγαλμα, ύψους 9,2 μέτρων και συνολικού βάρους 3 τόνων, αναπαριστά τον Ηρακλή ακουμπισμένο στο ρόπαλό του (4.70 μέτρα) που υψώνεται στην κορυφή μιας τεράστια οκτάγωνης πυραμίδας.

Φιλοτεχνήθηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Φρατζέσκο Γκουρνέρο κατά παραγγελία του ηγεμόνα Landgraf Karl von Hessen-Kassel, λάτρης του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Η ιδέα γεννήθηκε μετά την επίσκεψή του ηγεμόνα στη Ρώμη στα τέλη του 17ου αιώνα, όπου είδε το ομοίωμα του Ηρακλή. Η κατασκευή του αγάλματος, κράτησε τέσσερα χρόνια (1713-1717) και εγκαινιάστηκε με κάθε επισημότητα στο τέλος του 1717.


Τι να σκέφτεται άραγε;;;

Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2020

Παραβάσεις ομηρικής γλώσσας

 


Η γλώσσα εξελίσσεται όπως και οι άνθρωποι...αλλά

Γράφει ο ΚΩΣΤΑΣ ΔΟΥΚΑΣ 
1ον Στα μέσα της δεκαετίας του περαμένου αιώνα διαπράχθηκε ένα έγκλημα. Δύο πνευματικοί άνθρωποι αποφάσισαν να συνεργασθούν γιά να μεταφράσουν τον Όμηρο και συγκεκριμμένα την Ιλιάδα. 
Η Οδύσσεια “την πλήρωσε” διπλά, με μία διδακτική μετάφραση καί με παροδύσσεια 33.333 στίχων, του Καζαντζάκη <μεγαίροντος> τον Όμηρο κατά την γνώμη μου. Η Ιλιάδα όμως υπέστη τα πάνδεινα από την φιλολογική επέλαση των δύο αυτών ιερών τεράτων, του Ν. Καζαντζάκη και του Ι.Θ. Κακριδή. 

Προσφέρθηκε στο αναγνωστικό κοινό και, ιδιαίτερα, στην σπουδάζουσα νεολαία, μία μετάφραση όχι μόνον αγνώριστη, αλλά και βάναυσα κακοποιημένη, καθώς οι σπουδαίες και ανεπανάληπτες λέξεις του Ομήρου μεταλλάχθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να προκαλούν γλωσσική αλλεργία αλλά και απέχθεια στον αναγνώστη της περιβόητης αυτής μεταφράσεως. 
 Ο Ν. Καζαντζάκης και ο Ι.Θ. Κακριδής, ίσως από κοινού και εν συναυτουργία, έκαναν την Ιλιάδα αγνώριστη αν όχι και αποκρουστική. Ο Καζαντζάκης έχει κυριολεκτικά βιάσει με πρωτοφανή βαναυσότητα τον ομηρικό λόγο, στηριζόμενος εν πολλοίς στην “μαλιαρή” μετάφραση του Αλ. Πάλλη, από τον οποίο έχει δανειστεί πολλές λέξεις, με το πρόσχημα μιάς νέας ποιητικής εκδοχής. Χρησιμοποίησε καταχρηστικά μία ντοπιολαλιά, κυρίως της Κρήτης, σε συνδυασμό με πάμπολλες λέξεις της “μαλιαρής” και μιάς σχεδόν χυδαίας και ακατέργαστης γλώσσας, που καταργήθηκε προ πολλού λόγω των ακροτήτων της και αντικαταστάθηκε από την σύγχρονη κοινή καθομιλουμένη των Ελλήνων, που όχι μόνον ομιλείται και γράφεται, αλλά χρησιμοποιείται ακόμη και στον έντεχνο λόγο, χωρίς τις ακρότητες του Ψυχαρισμού και της λεγομένης “μαλιαρής”. 
Και ακόμη η καθομιλουμένη των Ελλήνων χρησιμοποιεί, σύμφωνα με έρευνα του γράφοντος, πάνω από 15.500 λέξεις του Ομήρου, αυτούσιες και παράγωγες. 
 Οι γλωσσικές αυθαιρεσίες του Καζαντζάκη δεν επιτρέπουν στον αναγνώστη της μεταφράσεως ν’ αντιληφθεί τα νοήματα που περικλείουν οι λέξεις και οι στίχοι της Ιλιάδος, ενώ εκείνοι που είχαν την ιδέα να την εισηγηθούν σαν διδακτική μετάφραση στα σχολεία ( ISBN {SET} 960-06-0037-6), υποχρεώθηκαν να παραθέσουν, σε επιλεγμένες ραψωδίες, ερμηνευτικές σημειώσεις, προκειμένου οι μαθητές να μη πελαγοδρομήσουν στις ιδιόρρυθμες καζαντζάκειες λέξεις, όπως γιά παράδειγμα: Σκουτάρι = ασπίδα, μεσόβυζα = ανάμεσα στις δύο θηλές του στήθους, αγριμολόγος = που κυνηγά άγρια ζώα, αντί του «θηρητήρα», θηρευτή δηλαδή, φούσκα αντί της ομηρικής κύστεως, που είναι και διεθνής (cyste), προλάτης = αντί πρόμαχος, λέξη επίσης διεθνής (promotion), αντίμεμα = αντάλλαγμα, αντί του ομηρικού «ποινή», μαντί αντί μανδύας, γιουρούσι (τουρκ.) = έφοδος, αντί του ομηρικού «ιωκή», ασκέρι (τουρκ.) = στρατός, αντί του ομηρικού «λαός», αιματολάφτης = που ρουφάει αίμα, αντί του ομηρικού «ωμοφάγος» και πολλά άλλα τέτοια. Σε άλλες ραψωδίες, όπως π.χ. στην Γ, δεν δίνεται καμμία εξήγηση γιά το τι σημαίνουν οι λέξεις ορδινιάστηκαν, στρηνιάσματα, λιθοπέτι, ποροφάραγγο, χιονοβραχιονάτη, μαγνάδι κ.ά. Η γλωσσική αυθαιρεσία ξεπερνά κάθε όριο ανοχής στον τονισμό των λέξεων, που δίνει το έναυσμα γιά την αναρχία τονισμού στην σύγχρονη ελληνική, όπου πιά δεν κρατείται κανένας κανόνας της γραμματικής, καθώς ο καθένας που εκφράζει δημόσιο λόγο, τονίζει τις λέξεις κατά το δοκούν και κατά την δική του αντίληψη. 
Ο Καζαντζάκης έφθασε στην πρωτοτυπία να τονίζει μερικές λέξεις ακόμη και στην…προ-προπαραλήγουσα, όπως μακρόισκιωτο, βόηθηση, ανελέημονα κ.ά. 
 Τι είδους γλωσσική ιδιορρυθμία μπορεί να είναι αυτή, που αγνοεί τον βασικό κανόνα της ελληνικής γλώσσας, σύμφωνα με την οποία καμμία λέξη δεν τονίζεται πέραν της προπαραλήγουσας; Είναι επαρκές πρόσχημα τό μέτρο; Στην καζαντζάκεια μετάφραση του Ομήρου περιλαμβάνονται λέξεις ακατανόητες, στρεβλές, παραποιημένες, μασκαρεμένες, μεταλλαγμένες και αντιαισθητικές σε τέτοιο βαθμό, που θα ήταν προτιμότερο να παραμείνουν ατόφιες και αμετάφραστες οι λέξεις του Ομήρου, καθώς θα ήταν περισσότερο κατανοητές από τους διδασκομένους τα ομηρικά έπη Έλληνες, επειδή το γλωσσικό τους DNA τους επιτρέπει ευχερώς να κατανοούν την αρχαία ελληνική, ακόμη και αν δεν την έχουν διδαχθεί. 
 Ο εκηβόλος π.χ., χαρακτηριστικό επίθετο του Απόλλωνος, θα μπορούσε να διατηρήσει το δεύτερο συνθετικό και να αποδοθεί ως «μακρυβόλος», ήτοι που βάλλει μακριά, αντί του μακροσαγητάρη ή του μακρορίχτη. Η λευκώλενος Ήρη, γίνεται άλλοτε κρουσταλλοβραχιονάτη, που και αυτή βέβαια η σύνθετη λέξη αποτελείται από δύο ομηρικές, τον κρύσταλλον από το «κρύος» και τον βραχίονα, άλλοτε χιονοβραχιονάτη και άλλοτε κρουσταλλοχέρα. 
Γιατί οι διδασκόμενοι να μη θυμηθούν και την επίσης ομηρική «ωλένη»; Και τι σχέση έχει ο κρύσταλλος με την λευκότητα; Μέ τό κρύο έχει σχέση, όπου και ετυμολογείται η λέξη. Ο «νεφεληγερέτης» Ζεύς γίνεται νεφελοστοιβάχτης και ο «αργυρότοξος» Απόλλων γίνεται…ασημοδόξαρος, ο «άναξ» γίνεται ρήγας και ρηγάρχης κλπ.
 Ποιοί Έλληνες γνωρίζουν λέξεις που επινοεί και χρησιμοποιεί ο Καζαντζάκης, όπως π.χ. ακράνης ( Α 345 αντί «φίλος» του Ομήρου), πανέμνοστη (Α 346, αντί «καλλιπάρηος»), κροντήρι (Α 597 αντί «κρατήρ»), ελικιά και ανάριμμα (Β 58, αντί «είδος» και «μέγεθος»), πρωτοκεφαλάδες (Β 79, αντί «ηγήτορες»), βαριοκοπαδάρης (Β 106, αντί «πολύαρνις»), πραγά (Β 180, 189, αντί «αγανός»), κλωθοσούρτης (Β 275 αντί του «λωβητήρος»), άπλερα (Β 338 αντί του «νήπιος»), ξάργου (Β 391 αντί του «απάνευθε»), ορδικάστηκαν (Γ 1 αντί του «κοσμέω»), στρηνιάζοντας (Γ2 αντί «κλαγγή»), μαγνάδι (Γ 141, αντί «οθόνη»), ακροσειραδώνω (Ζ 119, αντί «θέω» = τρέχω, όπως «βοήθεια»), κουρσολόγα (Ζ 270 αντί «αγελίη»), ανεμορούφουλας (Ζ 346, αντί «θύελλα»), συφεροντονούσης (Α 149, αντί «κερδαλεόφρων») κ.ά. Λέξεις σόλοικες, αγροίκες, ακατέργαστες, εν μέρει προϊόντα του εντελώς αγράμματου λαού, «του ποδηματά, του ράφτη και του βαρκάρη» όπως έλεγε ο Ψυχάρης, συγκείμενες από πάμπολλα γράμματα, δεκαπέντε και είκοσι ακόμη τον αριθμό, αδόκιμες τόσο στην αρχαία ελληνική, όσο και στην νεωτέρα γλώσσα, επιχειρούν ανεπιτυχώς να αντικαταστήσουν τις καθάριες και μεγίστης ακριβείας ποιητικές λέξεις του Ομήρου, που γιά πρώτη φορά εμφανίστηκαν και κατηύγασαν την οικουμένη, όπως βροντοσκουταράτος, (Β 349, αντί του «αιγίοχος»), ασημοκαρφοπλούμιστο, (Π 135, αντί του «αργυρόηλον»), κρουσταλλοβραχιονάτη (Α 572, αντί «λευκώλενος»), αψηλοβρονταλάλος (Α 353, αντί «υψιμεβρέτης»), αψηλοθρονιασμένος (Η 69, αντί του «υψίζυγος) κ.ά. 

Ο Καζαντζάκης, δυστυχώς, ατύχησε στην μετάφραση της Ιλιάδος, αλλά καί της Οδύσσειας. Δεν είχε ούτε αυτός ούτε κανείς το δικαίωμα να αλλάζει τις λέξεις του Ομήρου, ηλικίας τουλάχιστον 5.000 ετών, που ακόμα χρησιμοποιούμε σήμερα οι Έλληνες με την ίδια εκφορά καί μέ το ίδιο νόημα. Αλλά αυτό θα έπρεπε να του το είχαν καταλογίσει οι φιλόλογοι της εποχής του.
 Ποιός θα τολμούσε όμως νά θίξει το ιερό τέρας, που τόλμησε να θίξη τό Ιερώτατο. Του καταλογίζεται τώρα το λάθος, έστω και καθυστερημένα. Επίσης, θεωρώ υποχρέωσή μου να υπενθυμίσω ότι το επιτύμβιο του Καζαντζάκη «δεν φοβάμαι τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι λεύτερος», που περιλαμβάνεται στην «Ασκητική» του, είναι παρμένο, χωρίς να αναφέρεται, από τον σπουδαίο Κύπριο κυνικό φιλόσοφο Δημώνακτα, ο οποίος, κατά τον Λουκιανό, θεωρούσε ευδαίμονα τον ελεύθερο, που ούτε ελπίζει κάτι, ούτε φοβάται. Η σχετική περικοπή του Λουκιανού έχει ως εξής: «Ἐρωτήσαντος δέ τινος, τίς αὐτῶ ὃρος εἶναι δοκεῖν, μόνον εὐδαίμονα ἒφη τόν ἐλεύθερον. Ἐκείνου δέ φήσαντος πολλούς ἐλευθέρους εἶναι. Ἀλλά ἐκεῖνον νομίζω τόν μήτε ἐλπίζοντα τί μήτε δεδιότα… (Λουκιανός «Δημώνακτος βίος» 20). (Κάποιος τον ρώτησε ποιός κατά την γνώμη του είναι ο ορισμός και είπε ότι μόνο ο ελεύθερος είναι ευδαίμων. Και όταν εκείνος είπε ότι οι ελεύθεροι είναι πολλοί (του απάντησε) ότι ο πιό ευτυχισμένος είναι αυτός που μήτε ελπίζει μήτε φοβάται).
 Ο Δημώναξ ήταν πράος, φαιδρός, ακέραιος, μετριόφρων και ελευθερόστομος. Τέτοια ήταν η εκτίμηση των Αθηναίων προς τον Δημώνακτα, ώστε, όταν διερχόταν, οι άρχοντες προσηκώνονταν και σιωπούσαν. Σε μία συγκέντρωση στην εκκλησία του δήμου σηκώθηκε μεγάλη έριδα μεταξύ των αντιφρονούντων, αλλά μόλις εμφανίσθηκε ο Δημώναξ, η έριδα κόπασε και όλοι ησύχασαν και σώπασαν. Μόλις ο Δημώναξ είδε τους Αθηναίους να ομονοούν, απεχώρησε χωρίς να πεί λέξη. 

Ο Δημώναξ που έζησε τον 2ο μ.Χ. αιώνα, έζησε πάνω από 100 χρόνια. Όταν κάποιος τον ρώτησε τι παραγγέλει γιά την ταφή του, απάντησε κυνικότατα: «ΜΗ ΠΟΛΥΠΡΑΓΜΟΝΕΙΤΕ, Η ΟΔΜΗ ΜΕ ΘΑΨΗ» (μη σκοτίζεστε, η οσμή θά με θάψη). Κ. ΔΟΥΚΑΣ

δυστυχώς είναι  υπερβολική η  "μετάφραση"  αυτή των Ομηρικών Επών  και αντιαισθητική

Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2020

Παραβάσεις Ιλιακών Ηρώων



Τα μπλουζ της άγριας νιότης του Αχιλλέα στα τείχη της κλεμμένης ομορφιάς

Μέσω διαδικτύου ΕΔΩ

Η «Ιλιάδα» του Ομήρου θα «ζωντανέψει» την Κυριακή 8 Νοεμβρίου, στις 5 το απόγευμα. στον άδειο Φάρο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

 Στους ήρωες των μεγάλων μύθων και αφηγήσεων θα εστιάσει η φετινή σειρά δραματοποιημένων αναλογίων του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, υπό την σκηνοθετική επιμέλεια του Έκτορα Λυγίζου, εξερευνώντας την εξέλιξη του ηρωικού προτύπου από την αρχαιότητα έως σήμερα.

 Ξεκινώντας από εμβληματικές μορφές ηρώων των αρχαίων χρόνων (Ορέστης, Αχιλλέας) και εξετάζοντας στην πορεία χαρακτηριστικούς ήρωες της Αναγέννησης και του ύστερου Διαφωτισμού, θα καταλήξουμε στους αντιήρωες του σύγχρονου κόσμου, επιχειρώντας έτσι μια ιδιόμορφη αφήγηση της ενηλικίωσης του ανθρώπου όπως αυτή καθρεφτίζεται στις ιστορίες και τους μύθους του. Με όχημα αρχετυπικά κείμενα μεγάλων ποιητών και συγγραφέων θα παρακολουθήσουμε τη σταδιακή απεξάρτηση των ηρώων από τους θεούς και τις μεγάλες αφηγήσεις, και την επώδυνη προσγείωσή τους στο σύγχρονο κόσμο. 

Εδώ όπου οι αντιήρωες παλεύουν με τη ματαιότητα και την απελπισία βρίσκοντας διαφυγή είτε στην ειρωνεία και τον κυνισμό είτε στην τρέλα και την απόσυρση. Ορφανοί πια από τιμωρούς και προστάτες, ψάχνουν με αγωνία να χαθούν μέσα σ’ ένα μύθο που θα τους πει ποιο είναι το επόμενο βήμα και η επόμενη φράση τους. 

 Ομήρου, Ιλιάς Μάχη Παραποτάμιος και Έκτορος Αναίρεσις (Ραψωδίες Φ’ και X’)

στη κατάκτηση της ύλης