Τετάρτη 28 Απριλίου 2021

Η Οδύσσεια συναντά την Φιλοσοφική

 



Η «Οδύσσεια» στους τοίχους της Φιλοσοφικής

«Ηθελα πολλά χρόνια να το κάνω. Οπως κάθε Ελληνας, έχουμε μια “μυστική” συγγένεια με τον Οδυσσέα. 

Σε υπαίθρια πινακοθήκη θα μετατραπεί το εντυπωσιακό εννεαώροφο κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. Ηδη, έχουν ξεκινήσει τα πρώτα έργα, με μια ζωφόρο με σκηνές από την «Οδύσσεια» να εκτείνεται στον 3ο όροφο και, όπως αναφέρει στην «Κ» ο κοσμήτοράς της, Αχιλλέας Χαλδαιάκης, η σχολή έχει απευθύνει πρόσκληση σε Ελληνες εικαστικούς και street artists.

Ειδικότερα, εδώ και λίγο καιρό, ο ζωγράφος και τέως καθηγητής στην Θεολογική Σχολή του ΕΚΠΑ, κ. Γιώργος Κόρδης, δημιούργησε ένα μνημειώδες έργο στον χώρο της Φιλοσοφικής. Πρόκειται για μοναδική διεθνώς τοιχογραφία, που καλύπτει επιφάνεια περίπου 180 τ.μ. (1,90 x 90 μ.) στον 3ο όροφο της σχολής και αφηγείται την «Οδύσσεια».

Ουσιαστικά, το έργο αποτελεί εκτεταμένη ζωφόρο με επιλεγμένες σκηνές από τις ραψωδίες α και β του ομηρικού έπους. Στο καλλιτέχνημα παρουσιάζονται σκηνές από την «Οδύσσεια», με τη θεά Αθηνά μεταμορφωμένη σε άνθρωπο να συμβουλεύει τον Τηλέμαχο, ο οποίος κατόπιν φέρεται με σωφροσύνη προς τους γλεντοκόπους μνηστήρες, ενώ την άλλη μέρα η Αθηνά, με τη μορφή του Μέντορα, συντρέχει στην ετοιμασία του καραβιού με το οποίο ο Τηλέμαχος θα αναχωρήσει τη νύχτα.

«Οι μορφές ιστορούνται σε σχεδόν φυσικό μέγεθος και στην τεχνοτροπική απόδοσή τους συνυφαίνονται σε ένα οργανικό όλον η τεχνική των αρχαίων ελληνικών ληκύθων, η μεσαιωνική ελληνική τέχνη (βυζαντινή), καθώς και στοιχεία από τον δυτικό μοντερνισμό. Χρησιμοποιήθηκε η (τετράχρωμη) Πολυγνώτεια παλέτα (ώχρα, κόκκινο, άσπρο, μαύρο), η οποία σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη πλαστικότητα και ποιότητα της γραμμής επιτυγχάνει την αίσθηση μιας ανάγλυφης ζωφόρου. Τη ζωφόρο περιτρέχει μια ζώνη με πρωτότυπο κείμενο της “Οδύσσειας”. Συγκεκριμένα, παρατίθεται αυτούσιο το Προοίμιο του έπους, καθώς και χαρακτηριστικοί στίχοι κάτω από τις αντίστοιχες σκηνές», αναφέρεται σε κείμενο της Φιλοσοφικής.

Με αυτόν τον τρόπο, το έργο, εκτός από καλλιτεχνική αξία, αποκτά και εκπαιδευτικό ρόλο. Φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα να μελετήσουν in situ το αρχαίο κείμενο και να κατανοήσουν σε βάθος την ομηρική ποίηση (μετρική, αφηγηματικές τεχνικές – τεχνική του εγκιβωτισμού, στοιχεία πολιτισμού, ανθρωπομορφισμός των θεών κ.ά.).

«Ηθελα πολλά χρόνια να το κάνω. Οπως κάθε Ελληνας, έχουμε μια “μυστική” συγγένεια με τον Οδυσσέα. Προ έτους, ο κ. Χαλδαιάκης μου έκανε τη σχετική πρόταση, την οποία αποδέχθηκα με χαρά», ανέφερε στην «Κ» ο ζωγράφος. Η πρόκληση δεν ήταν καθόλου μικρή, καθώς έπρεπε να «δαμάσει» τη μεγάλη έκταση του χώρου – παρότι ο κ. Κόρδης διαθέτει την εμπειρία των τοιχογραφιών σε ναούς της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Σύμφωνα με τον κ. Χαλδαιάκη, στην πρόσκληση της σχολής προς τους καλλιτέχνες για να δημιουργήσουν στις επιφάνειες του εννεαώροφου κτιρίου υπάρχουν ήδη θετικές απαντήσεις, ενώ εκτός από το έργο του κ. Κόρδη, πρόσφατα στήθηκε η «Νίκη» του Νεκτάριου Κοντοβράκη στην είσοδο της Βιβλιοθήκης, εξωραΐστηκαν οι κεντρικές είσοδοι της σχολής και τοποθετήθηκε βιτρίνα με εκθέματα από το Μουσείο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, που βρίσκεται στον ίδιο όροφο.

Οπως σημειώνει ο καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης της σχολής, κ. Μάνος Στεφανίδης, «η Φιλοσοφική Σχολή μεταμορφώνεται σε μια οιονεί πινακοθήκη, δίνοντας ένα υψηλό παράδειγμα εικαστικής παρέμβασης σε ένα κτίριο που πρωτογενώς ίσως και να προκαλεί κατάθλιψη. Ελπίζουμε και ευχόμαστε όλοι οι εργαζόμενοι στη Φιλοσοφική Σχολή, ακαδημαϊκό προσωπικό, διοικητικοί υπάλληλοι, λοιπό βοηθητικό προσωπικό, αλλά κυρίως οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μας, να αγκαλιάσουν και να προστατεύσουν αυτή την προσπάθεια, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις και για περαιτέρω καλλιτεχνικές παρεμβάσεις. Η τέχνη είναι μία ακόμα μορφή παιδείας και καλλιέργειας υψηλού επιπέδου…».  

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η Οδύσσεια συναντά την Φιλοσοφική και εμείς τη φιλοσοφία σε βάση  διαφωτιστική

Τρίτη 20 Απριλίου 2021

Σχολείο Ομήρου


Σε ανηφορικά μονοπάτια της Ιθάκης. 
Ο δρόμος της Αρετής είναι στην αρχή στενός και τις περισσότερες φορές ερημικός

Διαδρομές της Ιθάκης
Ο χωματόδρομος που ξεκινά από την πρώτη στροφή του δρόμου Πλατρειθιάς - Εξωγή και μας οδηγεί στον αρχαιολογικό χώρο της ''Σχολής Ομήρου'', συνεχίζει περνώντας πάνω από το χωριό της Κολλιερής και διασταυρώνεται με το μονοπάτι  Εξωγή - Κάλαμος, όπως είδαμε σε προηγούμενη ανάρτηση. 

Λίγο μετά τη διασταύρωση αυτή, θα αφήσουμε το χωματόδρομο για να ακολουθήσουμε ένα μονοπάτι με κατεύθυνση προς τις Αργασταριές, το βόρειο ακρωτήρι του δυτικού σκέλους του κόλπου των Αφαλών. Η στροφή του μονοπατιού δυτικά θα μας προσφέρει θέα προς το Φισκάρδο της Κεφαλονιάς. 

Στη διαδρομή θα συναντήσουμε δύο ερειπωμένες "λότζες", όπως αποκαλούνται στη θιακιά ντοπιολαλιά οι στάνες. 

Η συνολική απόσταση είναι 2,4 χλμ και η μέγιστη υψομετρική διαφορά 102 μ.


Περιγραφή διαδρομής: εδώ

Δευτέρα 19 Απριλίου 2021

Στα μονοπάτια της Ιθάκης


                                             Η σχολή του Ομήρου - Έκδοση GELL, Sir William, 1807


Η Ιθάκη μέσα από τους ξένους περιηγητές - William Leak ( Μέρος Α΄ )


Σημαντική πηγή για τη ζωή στην Ελλάδα των προηγούμενων αιώνων αποτελούν οι αναφορές των ξένων περιηγητών, οι οποίοι μαγεμένοι από την αρχαία ιστορία άρχισαν να εξερευνούν την Ανατολή και να αφηγούνται ιστορίες από την καθημερινή ζωή των κοινωνιών με τις οποίες έρχονταν σε επαφή. Ιστορίες, οι οποίες μπορεί να περιέχουν ορισμένες υπερβολές ή ανακρίβειες, δεν παύουν όμως να αποτελούν πολύτιμη πηγή για την καθημερινότητα των ανθρώπων της εποχής εκείνης.

Πολλοί από αυτούς τους περιηγητές πέρασαν, όπως είναι γνωστό, από την αρχαιολατρεία στην αρχαιοκαπηλεία. Ένας από τους πιο αξιόπιστους περιηγητές ήταν ο Άγγλος ταγματάρχης William Leake, ο οποίος στο έργο του " Travels in Northern Greece" που εκδόθηκε το 1835, μεταξύ άλλων, δίνει πληροφορίες και για την Ιθάκη την οποία επισκέφτηκε το 1806. Στις αφηγήσεις του αυτές, διαβάζουμε για μια Ιθάκη των 8.000 κατοίκων, των 50 ιστιοφόρων πλοίων και της πολύπλευρης οικονομικής δραστηριότητας.
Ο William Leake είναι από τους πρώτους που περιηγήθηκαν την Ιθάκη προσπαθώντας να αντιστοιχίσουν τις τοποθεσίες της σύγχρονης Ιθάκης με τις αντίστοιχες ομηρικές πατώντας πάνω στο ομηρικό κείμενο.
Οφείλουμε στο σημείο αυτό να πούμε ότι η μετάφραση-απόδοση είναι δική μας, απευθείας από το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο. Αν παρ΄ ελπίδα, διαπιστώσει κάποιος λάθη ή σκοτεινά σημεία στη μετάφραση, μπορεί να ανατρέξει στο πρωτότυπο κείμενο που βρίσκεται εδώ και είναι ευπρόσδεκτος να στείλει τις παρατηρήσεις του.

Επειδή το κείμενο του W.Leak είναι μακροσκελές, θα δημοσιευτεί σε πέντε συνέχειες. Δημοσιεύουμε σήμερα το πρώτο μέρος. Καλή ανάγνωση

15 Σεπτεμβρίου 1806. Χωρίς να έχω δει ποτέ έστω έναν υποφερτό χάρτη της Ιθάκης, ένιωσα ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη καθώς εισερχόμουν χαράματα στον επιβλητικό κόλπο του Μώλου. Στα δεξιά υψώνεται με εξαιρετικά απότομη κλίση το μεγάλο βουνό της Ανωγής, το οποίο έτσι όπως είναι το υψηλότερο και το μεγαλύτερο του νησιού, δεν έχουμε καμία δυσκολία να το ταυτίσουμε με το όρος Νήριτος του ποιητή (Σ.τ.Μ του Ομήρου).

Στα αριστερά βρίσκονται τρία λιμάνια: το εξωτερικό είναι ένα ημικυκλικό λιμάνι που ονομάζεται Σχίνο, πιθανώς αρχαίο όνομα, μετά είναι το Βαθύ ένα δύο μίλια σε μήκος που φαρδαίνει στο πλάτος του ενός μιλίου προς το τέλος του. Τέλος, είναι τα Δεξιά, που μοιάζουν με το Σχίνο, αλλά είναι μικρότερα, και αποκαλούνται έτσι πιθανόν επειδή βρίσκονται στα δεξιά καθώς εισερχόμαστε στο κύριο λιμάνι του Βαθιού. Ένα νησί πριν από αυτά ονομάζεται Κατζούρμπο.

Σάββατο 17 Απριλίου 2021

Η εκπαίδευση των Λατινοπαίδων


                                                            Ο Λαδίσλαος Ε΄ της Ουγγαρίας


Μελετήστε Ελληνικά εάν μπορείτε 
από τον οψιγενή Υστερότοκο από τον Οίκο των Αψβούργων, 
 δούκα της Αυστρίας (1440-57) 
και βασιλιάς της Ουγγαρίας (1440-57) 
και της Βοημίας (1453-57).


 «Οι αρχαίοι αποφάσισαν ότι η ανάγνωση θα πρέπει να αρχίζει με τον Όμηρο και τον Βιργίλιο, αν και αυτό απαιτεί ώριμη κριτική αίσθηση για να γίνουν κατανοητές οι αρετές τους. 
Αλλά υπάρχει αρκετός χρόνος για να διαμορφωθεί αυτό, και αυτοί οι συγγραφείς δεν πρέπει να διαβάζονται μόνο μία φορά. 
Εν τω μεταξύ, το νεανικό πνεύμα θα ενισχυθεί από τα μεγαλειώδη χαρακτηριστικά του ηρωικού τραγουδιού και το μέγεθος του θέματος θα άγει το πνεύμα του και θα γεμίσει με τις πιο ευγενείς έννοιες.
 Ακόμη και ο Αυγουστίνος το εγκρίνει στο πρώτο βιβλίο του έργου του Η Πολιτεία του Θεού. Ωστόσο, δεν βλέπω πώς να μάθεις ελληνικά όταν δεν υπάρχει δάσκαλος γι ‘αυτό. Ωστόσο, θα έλεγα ότι πρέπει να τα μάθετε, αν μπορείτε. 
Πράγματι, η ελληνική λογοτεχνία θα συμβάλλει, όχι με ευκαταφρόνητο τρόπο, στην καλύτερη διοίκηση της Ουγγαρίας, όπου υπάρχουν πολλοί Έλληνες και ακόμη θα φωτίσει σημαντικά τους Λατίνους. 
Να είστε σίγουροι, ουκ ολίγοι από τους μεγαλύτερους Ρωμαίους άρχοντες έχουν μάθει Ελληνικά. Από την πλευρά μου, προτιμώ περισσότερο την αυθεντία του μεγάλου Κάτωνα, ο οποίος έβαλε τον εαυτό του στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, αν και ήταν ήδη γέρος, απ’ αυτήν του Γάιου Μάριου, ο οποίος θεωρούσε ντροπή να μάθει για τη λογοτεχνία, οι δάσκαλοι του οποίου ήταν σκλάβοι. 
Έχουμε τη θέληση, αλλά όχι την δυνατότητα· και έτσι, ας μιλήσουμε για τη λατινική λογοτεχνία, για την οποία δεν υπάρχει τέτοια έλλειψη, αλλά μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε για να καταστήσουμε τη λατινική μας ομιλία πιο περιεκτική και εξευγενισμένη.»

Γραμμένο για το βασιλιά Λαδίσλαο Ε΄ της Ουγγαρίας το 1450 (3 χρόνια πριν την τελική άλωση) από τον Enea Silvio Bartolomeo Piccolomini στο de Liberorum Educatione (H Εκπαίδευση των Παιδιών), .
Από το 1458 ως το θάνατό του ήταν ο Πάπας Πίος Β΄ (1405 – 1464).
Πηγές 1, 2,
Πηγή 3

Η γνώση και η ανάγνωση αρχίζει από τον Όμηρο....

Πέμπτη 1 Απριλίου 2021

Η Οδύσσεια θεωρείται το πιο επιδραστικό βιβλίο στην ιστορία της ανθρωπότητας



σε διαλεκτική αλληλεπίδραση εξελικτική
Γιατί;

Πρώτο με διαφορά έργο, λοιπόν, αναδείχθηκε η «Οδύσσεια» ενώ στη 10η θέση βρίσκεται η «Ιλιάδα».

Ο κατάλογος της δεκάδας έχει ως εξής:

1. «Οδύσσεια» του Ομήρου, 8ος αιώνας π.Χ.
2. «Η καλύβα του μπάρμπα-Θωμά» της Χάριετ Μπίτσερ Στόου, 1852
3. «Φράνκενσταϊν» της Μέρι Σέλεϊ, 1818
4. «1984» του Τζορτζ Όργουελ, 1949
5. «Τα πάντα γίνονται κομμάτια» του Τσινούα Ατσέμπε, 1958
6. «Χίλιες και μία νύχτες», αγνώστων δημιουργών, 8ος – 18ος αιώνας
7. «Δον Κιχώτης» του Μιγκέλ ντε Θερβάντες , 1605 – 1615
8. «Άμλετ» του Σέξπιρ, 1603
9. «Εκατό χρόνια μοναξιάς» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, 1967
10. «Ιλιάδα» του Ομήρου, 8ος αιώνας π.Χ.

Μετά από μια τεράστια και ενδελεχή έρευνα και ψηφοφορία που διενήργησε το BBC, όπου συγγραφείς, επιστήμονες, ακαδημαϊκοί και βιβλιοκριτικοί επέλεξαν τα κορυφαία βιβλία που διαμόρφωσαν την ανθρώπινη σκέψη, πρώτο στη λίστα κατετάγη το ανεπανάληπτο έργο του Ομήρου, η «Οδύσσεια».

Μιλάμε για ένα βιβλίο γνωστό, έστω και εξ ονόματος, σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο. Μάλιστα σε πολλά σχολεία του εξωτερικού, γνωρίζουν φράσεις του ακόμα και στα Αρχαία Ελληνικά:

«Άνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον…» και όχι μόνο.

Έξι μήνες διήρκεσε αυτή η έρευνα για να καταλήξει το BBC στο τελικό αποτέλεσμα των βιβλίων που καθόρισαν την Παγκόσμια σκέψη.

Το αξεπέραστο story του έπους του Οδυσσέα

Η Οδύσσεια είναι ένα έπος τόσο βαθύ, η ιστορία του αναπτύσσεται με έναν περίπλοκο αλλά εξαιρετικό τρόπο, οι καταστάσεις και οι χαρακτήρες σκιαγραφούνται έτσι που κάθε αναγνώστης βρίσκει κάτι από τον εαυτό του ή λαμβάνει την έμπνευση για αποφάσεις στη ζωή του.

Πάρα πολλοί συγγραφείς και σεναριογράφοι (ακόμα και σε τηλεοπτικές σειρές που καταρρίπτουν ρεκόρ τηλεθέασης), παραδέχθηκαν ότι η πραγματική έμπνευσή τους προήλθε από την Οδύσσεια. Και αν για μας ήταν ένα υποχρεωτικό “μάθημα” στο σχολείο και νιώθαμε ίσως μια μικρή απέχθεια υπό τον φόβο του δασκάλου και της εξέτασης, ίσως ήρθε η ώρα να ξαναδιαβάσουμε αυτό, το κορυφαίο αριστούργημα της ανθρωπότητας.

Όπως έγραψε η Natalie Haynes:

“Η Οδύσσεια είναι ένας από τους πιο θεμελιώδεις μύθους της δυτικής κουλτούρας διότι θέτει διαφορετικά υπαρξιακά ερωτήματα με κυριότερο το τι σημαίνει να είναι κάποιος ήρωας. Διότι έχει σπουδαίους και ιδιαίτερους γυναικείους χαρακτήρες, εκτός από τους κλασικά αντρικούς.

Διότι σε όλη την Οδύσσεια πρωταγωνιστούν θεοί και τέρατα.

Eίναι επική διότι μας υποχρεώνει να αμφισβητήσουμε τα συμπεράσματα έχουν ήδη βγάλει σχετικά με τις περιπέτειές μας, τις προσωπικές μας αναζητήσεις τον πόλεμο και το πάντα επίκαιρο ζήτημα του τι ακριβώς σημαίνει να επιστρέφει κανείς σπίτι.”
Η Οδύσσεια θεωρείται το πιο επιδραστικό βιβλίο στην ιστορία της ανθρωπότητας
Το έργο που ανέδειξε την προβληματική της μάχης με ανθρώπους και τέρατα, αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό.
ΠΗΓΗ: IN.GR

Γιατί αλλάζεις τον κόσμο αλλάζοντας τον εαυτό σου. Αλλάζεις τον κόσμο γνωρίζοντας τον εαυτό σου μέσα από την διαχρονική μυθιστορία του σύγχρονου homo sapiens