Η σχολή του Ομήρου - Έκδοση GELL, Sir William, 1807
Η Ιθάκη μέσα από τους ξένους περιηγητές - William Leak ( Μέρος Α΄ )
Σημαντική πηγή για τη ζωή στην Ελλάδα των προηγούμενων αιώνων αποτελούν οι αναφορές των ξένων περιηγητών, οι οποίοι μαγεμένοι από την αρχαία ιστορία άρχισαν να εξερευνούν την Ανατολή και να αφηγούνται ιστορίες από την καθημερινή ζωή των κοινωνιών με τις οποίες έρχονταν σε επαφή. Ιστορίες, οι οποίες μπορεί να περιέχουν ορισμένες υπερβολές ή ανακρίβειες, δεν παύουν όμως να αποτελούν πολύτιμη πηγή για την καθημερινότητα των ανθρώπων της εποχής εκείνης.
Πολλοί από αυτούς τους περιηγητές πέρασαν, όπως είναι γνωστό, από την αρχαιολατρεία στην αρχαιοκαπηλεία. Ένας από τους πιο αξιόπιστους περιηγητές ήταν ο Άγγλος ταγματάρχης William Leake, ο οποίος στο έργο του " Travels in Northern Greece" που εκδόθηκε το 1835, μεταξύ άλλων, δίνει πληροφορίες και για την Ιθάκη την οποία επισκέφτηκε το 1806. Στις αφηγήσεις του αυτές, διαβάζουμε για μια Ιθάκη των 8.000 κατοίκων, των 50 ιστιοφόρων πλοίων και της πολύπλευρης οικονομικής δραστηριότητας.
Ο William Leake είναι από τους πρώτους που περιηγήθηκαν την Ιθάκη προσπαθώντας να αντιστοιχίσουν τις τοποθεσίες της σύγχρονης Ιθάκης με τις αντίστοιχες ομηρικές πατώντας πάνω στο ομηρικό κείμενο.
Οφείλουμε στο σημείο αυτό να πούμε ότι η μετάφραση-απόδοση είναι δική μας, απευθείας από το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο. Αν παρ΄ ελπίδα, διαπιστώσει κάποιος λάθη ή σκοτεινά σημεία στη μετάφραση, μπορεί να ανατρέξει στο πρωτότυπο κείμενο που βρίσκεται εδώ και είναι ευπρόσδεκτος να στείλει τις παρατηρήσεις του.
Επειδή το κείμενο του W.Leak είναι μακροσκελές, θα δημοσιευτεί σε πέντε συνέχειες. Δημοσιεύουμε σήμερα το πρώτο μέρος. Καλή ανάγνωση
15 Σεπτεμβρίου 1806. Χωρίς να έχω δει ποτέ έστω έναν υποφερτό χάρτη της Ιθάκης, ένιωσα ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη καθώς εισερχόμουν χαράματα στον επιβλητικό κόλπο του Μώλου. Στα δεξιά υψώνεται με εξαιρετικά απότομη κλίση το μεγάλο βουνό της Ανωγής, το οποίο έτσι όπως είναι το υψηλότερο και το μεγαλύτερο του νησιού, δεν έχουμε καμία δυσκολία να το ταυτίσουμε με το όρος Νήριτος του ποιητή (Σ.τ.Μ του Ομήρου).
Στα αριστερά βρίσκονται τρία λιμάνια: το εξωτερικό είναι ένα ημικυκλικό λιμάνι που ονομάζεται Σχίνο, πιθανώς αρχαίο όνομα, μετά είναι το Βαθύ ένα δύο μίλια σε μήκος που φαρδαίνει στο πλάτος του ενός μιλίου προς το τέλος του. Τέλος, είναι τα Δεξιά, που μοιάζουν με το Σχίνο, αλλά είναι μικρότερα, και αποκαλούνται έτσι πιθανόν επειδή βρίσκονται στα δεξιά καθώς εισερχόμαστε στο κύριο λιμάνι του Βαθιού. Ένα νησί πριν από αυτά ονομάζεται Κατζούρμπο.
Συνεχίζεται εδώ: Διαδρομές και μονοπάτια της Ιθάκης
Σε αυτή την περίπτωση, όπως και σε πολλές άλλες, οι Έλληνες αποδεικνύουν ότι, παρόλο που βρίσκονται πολύ πίσω από τους Ιταλούς σε πολιτισμό, δεν είναι και τόσο απληροφόρητοι σχετικά με την αρχαία Γεωγραφία της Ελλάδας, και γι αυτό δεν έχουν ποτέ σταματήσει να αποδίδουν στο νησί αυτό το αρχαίο του όνομα, το οποίο έχει ελαφρά τροποποιηθεί μέσω μιας απλής μετάθεσης των δύο πρώτων γραμμάτων του, Θιάκη αντί Ιθάκη, παρόλο που είναι γνωστό από τις ανώτερες τάξεις ότι το τελευταίο είναι ο σωστός τρόπος προφοράς του. Το προσωνύμιο Ιθακήσιος, που συναντάται στον Όμηρο, είναι σε χρήση όπως και το Ιθακός, το οποίο συναντάται στον Ευριπίδη και στα νομίσματα του νησιού. Το συνώνυμο Θιακός είναι τώρα το λαϊκό προσωνύμιο. Από τη λέξη Θιάκη προέκυψε το ιταλικό Teachi ή Teaci. Κάθε χωρικός είναι εξοικειωμένος με το όνομα του Οδυσσέα, αν και λίγοι γνωρίζουν αρκετά από την ιστορία του και πιθανόν ούτε έξι άνθρωποι στο νησί δεν πρέπει να έχουν διαβάσει Όμηρο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ Ιθάκη, όπως ο ποιητής αναφἐρει στην Οδύσσεια, είναι τραχιά, δεν έχει καλούς δρόμους και δεν είναι κατάλληλη για άλογα · αν και μικρή δεν είναι άγονη αλλά αντιθέτως παράγει καλό καλαμπόκι και κρασί και μπορεί να ταΐσει κατσίκες και αγελάδες. Έτσι, η σύγχρονη κατάστασή της μοιάζει με αυτήν της εποχής του Ομήρου · μόνο που τα βουνά δεν είναι πια σκεπασμένα με δάση και αυτός μπορεί να είναι και ο λόγος για τον οποίο η βροχή και η δροσιά δεν είναι τόσο άφθονα όσο ο ποιητής παρουσιάζει, ούτε αφθονούν γουρούνια που τρέφονται με βελανίδια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΦοβάμαι ότι μάταια αναζητείται η ομηρική Ιθάκη στο σημερινό ομώνυμο νησί. Προσωπικά πιστεύω ότι ο αείμνηστος Doerpfeld είχε δίκιο όταν πρώτος την τοποθέτησε στη Λευκάδα. Πάντως, καθώς η οικονομία της ομηρικής Ιθάκης ήταν κυρίως κτηνοτροφική και τα "παλάτι" του Οδυσσέα μάλλον ταπεινό και από απλά υλικά, μάταια αναζητούνται (οπουδήποτε) ερείπιά του.
ΑπάντησηΔιαγραφήΊσως ΙΘΑΚΗ να ήταν ο ευρύτερος χώρος των Ιονίων Νήσων και του Ιονίου πελάγους πρώην Ανδρία ( Ανδριατικού )
Διαγραφήαπό το πέρασμα της Ιούς και των γεωτεκτονικών μεταβολών στην ευρύτερη περιοχή της Αιγιήδος
με την Λευκάδα του Τηλέμαχου
την Ιθάκη της Πηνελόπης
την Κεφαλλονιά του Οδυσσέα
και την Ζάκυνθο του Λαέρτη