Ομηρική Τοξοβολία
Τι σημαίνει ΑΠΟΛΛΩΝ και ΑΡΤΕΜΙΣ;
Επίσης δε και διά τον Απόλλωνα, καθώς είπα, πολλοί
τρομάζουν το όνομα αυτού του θεού, ως να σημαίνη κάτι τι
τρομερόν. Ή μήπως δεν το αντελήφθης αυτό;
Ερμογένης.
Πολύ μάλιστα, και λέγεις την αλήθειαν.
Σωκράτης.
Τούτο δε, καθώς μου φαίνεται, είναι τεθειμένον κάλλιστα διά να
σημαίνη την δύναμιν αυτού του θεού.
Ερμογένης.
Πώς δηλαδή;
Σωκράτης.
Εγώ θα προσπαθήσω να σου το εξηγήσω πώς μου φαίνεται. Δηλαδή
κανέν άλλο όνομα δεν υπάρχει που να αρμόζη και εις τας τέσσαρας
δυνάμεις του θεού, αν και είναι έν, ώστε όλας να τας περιλαμβάνη
και να σημαίνη οπωσδήποτε και την μουσικήν και την μαντικήν και
την ιατρικήν και την τοξικήν.
Ερμογένης.
Λέγε λοιπόν, διότι μου φαίνεται ότι το παρουσιάζεις ως αλλόκοτον
αυτό το όνομα.
Σωκράτης.
Απ' εναντίας μάλιστα αρμονικόν, αφού είναι και μουσικός ο θεός
αυτός. Διότι πρώτον μεν η καθαρειότης και οι καθαρμοί και υπό
έποψιν ιατρικήν και υπό έποψιν μαντικήν και τα θειαφίσματα με
ιατρικά φάρμακα και μαντικά μέσα και τα λουτρά και οι ραντισμοί
εις τοιαύτας περιστάσεις, όλα αυτά μίαν δύναμιν έχουν, δηλαδή να
κάμνουν τον άνθρωπον καθαρόν και κατά το σώμα και κατά την ψυχήν.
Ή όχι;
Ερμογένης.
Πολύ σωστά.
Σωκράτης.
Λοιπόν δεν είναι αυτός ο θεός ο οποίος καθαρίζει και &απολούει&
και &απολύει& από αυτά τα κακά;
Ερμογένης. Πολύ σωστά.
Σωκράτης. Λοιπόν όσον διά τας απολύσεις και απολούσεις, επειδή είναι ιατρός των τοιούτων πραγμάτων, θα ήτο ορθόν να ονομάζεται &απολούων&· όσον δε διά την μαντικήν και το &αληθές& και το &απλούν& - διότι αυτά τα δύο σημαίνουν το ίδιον — θα ήτο πολύ ορθόν να τον ονομάζωμεν, καθώς τον ονομάζουν οι Θεσσαλοί. Διότι όλοι οι Θεσσαλοί ονομάζουν &Άπλουν& τούτον τον θεόν. Επειδή δε &αείποτε& είναι έμπειρος των &βολών& εις την τοξικήν, πρέπει να θεωρηθή ως &Αεί-βάλλων&.
Επίσης δε και διά τον Απόλλωνα, καθώς είπα, πολλοί
τρομάζουν το όνομα αυτού του θεού, ως να σημαίνη κάτι τι
τρομερόν. Ή μήπως δεν το αντελήφθης αυτό;
Ερμογένης.
Πολύ μάλιστα, και λέγεις την αλήθειαν.
Σωκράτης.
Τούτο δε, καθώς μου φαίνεται, είναι τεθειμένον κάλλιστα διά να
σημαίνη την δύναμιν αυτού του θεού.
Ερμογένης.
Πώς δηλαδή;
Σωκράτης.
Εγώ θα προσπαθήσω να σου το εξηγήσω πώς μου φαίνεται. Δηλαδή
κανέν άλλο όνομα δεν υπάρχει που να αρμόζη και εις τας τέσσαρας
δυνάμεις του θεού, αν και είναι έν, ώστε όλας να τας περιλαμβάνη
και να σημαίνη οπωσδήποτε και την μουσικήν και την μαντικήν και
την ιατρικήν και την τοξικήν.
Ερμογένης.
Λέγε λοιπόν, διότι μου φαίνεται ότι το παρουσιάζεις ως αλλόκοτον
αυτό το όνομα.
Σωκράτης.
Απ' εναντίας μάλιστα αρμονικόν, αφού είναι και μουσικός ο θεός
αυτός. Διότι πρώτον μεν η καθαρειότης και οι καθαρμοί και υπό
έποψιν ιατρικήν και υπό έποψιν μαντικήν και τα θειαφίσματα με
ιατρικά φάρμακα και μαντικά μέσα και τα λουτρά και οι ραντισμοί
εις τοιαύτας περιστάσεις, όλα αυτά μίαν δύναμιν έχουν, δηλαδή να
κάμνουν τον άνθρωπον καθαρόν και κατά το σώμα και κατά την ψυχήν.
Ή όχι;
Ερμογένης.
Πολύ σωστά.
Σωκράτης.
Λοιπόν δεν είναι αυτός ο θεός ο οποίος καθαρίζει και &απολούει&
και &απολύει& από αυτά τα κακά;
Ερμογένης. Πολύ σωστά.
Σωκράτης. Λοιπόν όσον διά τας απολύσεις και απολούσεις, επειδή είναι ιατρός των τοιούτων πραγμάτων, θα ήτο ορθόν να ονομάζεται &απολούων&· όσον δε διά την μαντικήν και το &αληθές& και το &απλούν& - διότι αυτά τα δύο σημαίνουν το ίδιον — θα ήτο πολύ ορθόν να τον ονομάζωμεν, καθώς τον ονομάζουν οι Θεσσαλοί. Διότι όλοι οι Θεσσαλοί ονομάζουν &Άπλουν& τούτον τον θεόν. Επειδή δε &αείποτε& είναι έμπειρος των &βολών& εις την τοξικήν, πρέπει να θεωρηθή ως &Αεί-βάλλων&.
Ως προς την μουσικήν δε πρέπει να υποθέσωμεν ότι το άλφα είναι αθροιστικόν καθώς εις το &ακόλουθος& και &άκοιτις&, οπού σημαίνει το ομού, και ότι και εδώ σημαίνει την &ομού περιπολίαν& εις τον ουρανόν, ο οποίος ακριβώς έχει &πόλους& και εις την αρμονίαν των ασμάτων, η οποία είναι η καθαυτό αρμονία, και ότι όλα αυτά &ομού περιπολεί& με κάποιαν αρμονίαν, καθώς λέγουν οι τελειοποιημένοι εις την μουσικήν και την αστρονομίαν. Καθώς λοιπόν τον &ομοκέλευθον& και &ομόκοιτιν& τον ωνομάσαμεν &ακόλουθον& και &άκοιτιν& διά της μεταβολής του &ομο& εις άλφα, ομοίως ωνομάσαμεν και τον Απόλλωνα, ο οποίος ήτο &ομοπολών&, διά παρεμβολής ενός ακόμη λάβδα, διά να μη γίνη ομόηχον με το κακόν όνομα.
Τούτο όμως και τόρα πάλιν το φοβούνται μερικοί, επειδή δεν εννοούν καλά την δύναμιν αυτού του ονόματος και νομίζουν ότι σημαίνει φθοράν. Αλλά, καθώς ελέγαμεν προ ολίγου, αυτό το όνομα περικλείει όλας τας δυνάμεις του θεού, δηλαδή το &απλούν, αειβάλλον, απολούον, ομοπολούν&. Εις δε τας Μούσας και εν γένει εις την μουσικήν, καθώς φαίνεται, έδωκε το όνομα τούτο από το αρχαίον &μώσθαι&, δηλαδή από την έρευναν και την φιλοσοφίαν. Εις δε την Λητώ από την ευσπλαγχνίαν της θεάς, διότι είναι πρόθυμος εις όσα καθείς την καθικετεύει. Ίσως δε ωνομάσθη καθώς την ονομάζουν οι επαρχιώται. Διότι πολλοί την ονομάζουν Ληθώ και φαίνεται ότι συμφωνεί όχι με την τραχύτητα των αισθημάτων αλλά με την ημερότητα και το &λείον& και δι' αυτό ωνομάσθη Ληθώ από εκείνους οι οποίοι την ονομάζουν με αυτό το όνομα. Η δε Άρτεμις φαίνεται ότι σημαίνει το &αρτεμές& (ακεραιότητα) και το αξιοπρεπές, διότι αγαπά την παρθενίαν. Ίσως όμως αυτήν την θεάν ηθέλησε να την παραστήση ο νομοθέτης ως της &αρετής ιστορικήν& και έμπειρον, ή και διότι την &αροτρίασιν μισεί& του ανδρός εις την γυναίκα. Και ή δι' έν από όλα αυτά, ή δι' όλα ομού της έδωκε αυτό το όνομα ο νομοθέτης.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΦΕΞΗ
Π Λ Α Τ Ω Ν Ο Σ ΚΡΑΤΥΛΟΣ
