Ομηροποιήσεις

Νικήρατε, ἐπὶ ποίᾳ ἐπιστήμῃ μέγα φρονεῖς. καὶ ὃς εἶπεν: ὁ πατὴρ ὁ ἐπιμελούμενος ὅπως ἀνὴρ ἀγαθὸς γενοίμην ἠνάγκασέ με πάντα τὰ Ὁμήρου ἔπη μαθεῖν: καὶ νῦν δυναίμην ἂν Ἰλιάδα ὅλην καὶ Ὀδύσσειαν ἀπὸ στόματος εἰπεῖν.

 O Nικήρατος, γιος του Aθηναίου στρατηγού Nικία (5ος αι. π.X.), ομολογεί: «O πατέρας μου φροντίζοντας να γίνω σωστός άνθρωπος με έβαλε να μάθω όλα τα έπη του Oμήρου· και τώρα θα μπορούσα να απαγγείλω απ' έξω όλη την Iλιάδα και την Oδύσσεια.» (Ξενοφῶν, 4ος αι. π.X., Συμπόσιον, III, 5).

Η Οδύσσσεια 

του Γιώργου Σεφέρη 

 «Οι σύντροφοι στον Άδη».

Αφού μας μέναν παξιμάδια

τι κακοκεφαλιά

να φάμε στην ακρογιαλιά

του ήλιου τ’ αργά γελάδια

που το καθένα κι ένα κάστρο

για να το πολεμάς

σαράντα χρόνους και να πάς

να γίνεις ήρωας κι άστρο!

πεινούσαμε στης γης την πλάτη,

σα φάγαμε καλά

πέσαμε εδώ στα χαμηλά

ανίδεοι και χορτάτοι.

Ο γυρισμός του Οδυσσέα

Να η στέγη. η πρωτη έννοια φεύγει.

Από το σπίτι υψώνεται καπνός

ζουν οι άνθρωποι

στο καράβι πίστευαν κιόλας μπορεί

ανάλλαχτο νάμεινε εδά μονάχα το φεγγάρι

Μπέρλοτ Μπρεχτ

Ώ Πηνελόπη, Aγρύπνησα… 

Ώ Πηνελόπη, αγρύπνησα, 'τί μου είχες γίνει ταίρι,

τη νύχτα ενός εξάμετρου μάς φώτιζε τ' αστέρι,

γυναίκα, λύρα, και τα δυο κυρίαρχα, τόσο ωραία!

Όσο δεν είταν τρομερό το τόξο σου, Oδυσσέα!

Κ.Παλαμάς

Στον Οδυσσέα

Δυο μήνες πάνε πια στης πλούσιας Πύλος
τ' αμμουδερά ακρογιάλια που περνούσα.
Νοτιάς φυσούσε, ξέσπασεν η μπόρα
κι από τα μαύρα νέφελα χυνόταν
βαριά νεροποντή – κι ολούθε ο μέγας
μας τρογυρνούσε κεραυνός του Δία...
Στο φως της αστραπής βιγλίζω απάντεχα
στη µέση του πελάγου το ∆υσσέα
γαλήνιος να κρατάει σφιχτά το δοιάκι,
κατάµατα στυλώνοντας τη µπόρα!
«– ∆υσσέα!», του κράζω, «πας για την πατρίδα;…
Πια µες στης θεάς την κλίνη δε χωρούσες;… »
Μ’ αυτός, µε το τιµόνι στην παλάµη
και τ’ αρµυρά δαγκώνοντας µουστάκια
τήραε µπροστά, σκυφτός, και δεν εστράφη!

Ν.Καζαντζάκης

Τροία

Κάψαμε τὴν Τροία μὲ τὸν πυρσὸ τῆς Ἀγάπης!

Πάνω στὰ τείχη χόρεψαν οἱ φλόγες τῆς Ἑλένης.

Φώτισαν τριανταφυλλιὰ τὰ νερὰ στὸ καραβοστάσι,

ἔλαμψε κόκκινα ὁ χαλκὸς στὶς περικεφαλαῖες!

Ομηρικές Αποκαλύψεις

Μια γραμμή με αρχή εμένα,

τον Γιώργο Καδήρογλου.

Ο Σεπτέμβριος του 1969 ήταν το πρώτο σημάδι εκκίνησης μιας γραμμής που δημιουργώ στίγμα στίγμα…

 Το ταξίδι ξεκινά με μια καμπύλη που ξεχύνεται και ακολουθούν οι παραπόταμοι του , τότε, η ματιά αλλάζει, η σκέψη οργιάζει και  το ταξίδι της γραφής  μόλις ξεκινά. Ποτέ δεν θέλω να τελειώσω ένα έργο,  ψάχνω δικαιολογίες τον τερματισμό να καθυστερήσω, μάλλον, γιατί έτσι θέλω να πιστεύω…. ερωτικό παιχνίδι ανάμεσα μας.  

Χρόνος, σκέψεις πάνω στο λευκό αποτυπώνω, ένα πολύπλοκο κωδικοποιημένο σύστημα  σφραγίζει την στιγμή. Θυμάμαι πως τα πρώτα βήματα άρχισαν πριν 20 χρόνια περίπου, σαν φοιτητής στην Αθήνα όταν μετανάστευσα από τον  βορρά την Ξάνθη, με σπουδές στην διοίκηση οικονομίας και  στην πληροφορική,  ανήσυχος πάντα με τα μολύβια και την παρθενικότητα του λευκού χαρτιού, ζητούσα να φλερτάρω μαζί τους ερωτικά. Στην επαγγελματική πορεία γέμιζα τις ώρες εργασίας μου με το εμπόριο χρωμάτων που τις συνόδευα με χαμόγελο. Το ανακάτεμα μου με τα χρώματα είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργήσω εικαστικές παρανομίες.  Αυτοδίδαχτος τρομοκράτης των εικαστικών δρώμενων με ερασιτεχνικές βόμβες μολότοφ προσπαθώ με την ψυχή να ενεργοποιήσω την συνδεσμολογία που επινόησα κάποιο βράδυ…

Τα κατάρτια της φυγής

Εξερευνητής του ναυαγίου σου Οδυσσέα ,
ονειρεύομαι σχεδία να φτιάξω από τα σκόρπια ξύλα,
κάπου θα κοσμούν μια αμμουδιά ,
...τύμβο θα προδίδουν τα κατάρτια της φυγής σου,
με ξένο σύννεφο την ελπίδα άσβηστη διατήρησες,
γιατί ;
Ποιος σε έκανε πίσω από τα βουνά να βλέπεις,
σκίσε τα μάτια σου,
μην προκαλείς τις ερωμένες των θεών,
φύγε ,
στην οργή των θεών μην κερνάς κρασί ,
έκλεψες δόξα,
ξεκούρασε τον όμηρο που σε κληρονόμησε.

Η Κρυμμένη Ραψωδία

Ναυαγός και εγώ Οδυσσέα,

κύκλωσα το εκεί, 

στη θάλασσα τους στοίχους έσβησες,

όμως…

ξέχασες νότες στον αέρα, 

χνάρια του Όμηρου σου αναζητώ, 

πολεμιστές φίλησες στο τελευταίο

αντίο,

κόρες των φιλόξενων λιμανιών απόλαυσες,

πλοίο μάγευσες ,

στα άστρα συνέχισες, 

άλλες αντάρες να γευτείς,

τυφλός ο ραψωδός,

γιατί;

κομμάτι του έρωτα φανέρωσε,

σπάσε τον κύκλο του εκεί,

την κρυμμένη ραψωδία δώσε.

Αποκαλύψεις......

Ομηρική Μούσα

Μεσογειακή Μούσα 

Ο μαγικός υπερρεαλισμός του Ομήρου

ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ

Η Κρυφή Μούσα του Ομήρου και Σχετικές Ερωτήσεις: συζήτηση με τον κλασικό φιλόλογο Douglas Frame

Είμαστε στην ιδιαίτερα ευχάριστη θέση να συνομιλούμε με τον συγγραφέα και κλασικό φιλόλογο του CHS Douglas Frame σχετικά με την καινοτόμο προσέγγισή του στον Όμηρο, τη μη-παραδοσιακή πορεία καριέρας του, και τις εκδόσεις του.

CHS: Έχετε γράψει δύο σημαντικά βιβλία σχετικά με τον Όμηρο που συνδέονται στενά, ωστόσο έχουν μια χρονική διαφορά σχεδόν 30 χρόνων το ένα από το άλλο. Το πρώτο βιβλίο σας, The Myth of Return in Early Greek Epic, (Ο Μύθος της Επιστροφής στο Πρώιμο Ελληνικό Έπος) δόθηκε στη δημοσιότητα το 1978, και εξετάζει τη σχέση μεταξύ του όρου νόος, «μυαλό» και του όρου νόστος, «επιστροφή στην πατρίδα». Μέσα από προσεκτική ανάλυση που επικεντρώνεται στη ρίζα * nes- δείχνετε ότι ο νόστος στον Όμηρο μεταφέρει τη λανθάνουσα έννοια «επιστροφή στο φως και τη ζωή». Γιατί είναι η έννοια αυτή τόσο ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του χαρακτήρα του Οδυσσέα, των περιπλανήσεών του, και της Οδύσσειας γενικά.

Frame: Ο Οδυσσέας φυσικά επιστρέφει σπίτι. Είναι η ιστορία της Οδύσσειας, και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι ‘αυτό. Ούτε είναι ο Οδυσσέας ο μόνος ήρωας που επιστρέφει στο σπίτι του από την Τροία. Όμως ο Οδυσσέας φεύγει από τον πραγματικό κόσμο κατά τη διάρκεια του νόστου του, και οι εμπειρίες του πέρα από τον πραγματικό κόσμο έχουν την ποιότητα μιας μύησης. Θέτουν τον ήρωα εκτός, τουλάχιστον σύμφωνα με τους όρους της Οδύσσειας, όπου μόνο ο Μενέλαος έχει ένα παρόμοιο είδος εμπειρίας, όταν βρίσκεται εκτός πορείας στην Αίγυπτο – μια Αίγυπτος, που όσο εξωτική και αν είναι, δεν παύει να ανήκει στον πραγματικό κόσμο. Όταν λέω μύηση δεν εννοώ κάτι συγκεκριμένο σε ελληνικούς όρους. Μου αρέσει να συγκρίνω τον Μαγικό Αυλό του Μότσαρτ, όπου η μύηση διαχωρίζει δύο από τους χαρακτήρες από τους υπόλοιπους, και οι δοκιμές, όσο συμβολικές κι αν είναι, οδηγούν στη φώτιση. Αυτές οι δοκιμές είναι και πάλι έξω από τον πραγματικό κόσμο, σε έναν εναλλακτικό κόσμο Τεκτονισμού, όπου ο ήρωας και η ηρωίδα υποβάλλονται μαζί σε μια μύηση. Στην περίπτωση της Οδύσσειας υπάρχουν πολλά που βασίζονται στη βαθύτερη παράδοση του μύθου για το Θεό Ήλιο ως το γενικό πλαίσιο που θέτει το μοναχικό ήρωα εκτός, όσον αφορά τη διαδικασία της μύησης και της φώτισης. Όσον αφορά τη φύση της φώτισης του ήρωα, ίσως αρκεί να πούμε ότι, αφού έχει περάσει απ’ όπου έχει περάσει, και αφού ήταν σε θέση να επιστρέψει από εκεί στον πραγματικό κόσμο και το σπίτι του, ο ήρωας έχει μια ευρύτερη θέα της ανθρώπινης ύπαρξης από την κανονική. Γνωρίζει το απόλυτο μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης, δηλαδή το θάνατο.

CHS: Το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου The Myth of Return in Early Greek Epic, εξερευνά την έννοια της Ινδοευρωπαϊκής ρίζας * nes- με μεγαλύτερη ακρίβεια. Μέρος αυτού του κεφαλαίου ασχολείται με τον Ινδοευρωπαϊκό μύθο διδύμων και τους Βεδικούς διδύμους. Μπορείτε να συνοψίσετε αυτό το μύθο και να πείτε λίγα λόγια για το πώς συνδέεται με τις έννοιες του νου και του νόστου;

Frame: Υπάρχει μια στενή αντιστοιχία μεταξύ των Ελλήνων Διόσκουρων και των διδύμων θεών του Βεδικού Πανθέου, τόσο στενή ώστε να μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι τα δύο αυτά ζεύγη διδύμων θεών πρέπει να προέρχονται από τον ίδιο Ινδοευρωπαϊκό μύθο. Ωστόσο οι Έλληνες δίδυμοι θεοί διατηρούν βασικά χαρακτηριστικά του Ινδοευρωπαϊκού μύθου, συγκεκριμένα αντιθέσεις ανάμεσα στους δύο διδύμους αυτούς καθαυτούς, που δεν υπάρχουν τόσο άμεσα στην περίπτωση των Βεδικών διδύμων θεών.

Η αντίθεση ανάμεσα στον αθάνατο Πολυδεύκη και τον θνητό Κάστορα θέτει τους όρους για τον κεντρικό μύθο στην ελληνική γλώσσα, στον οποίο ο θνητός Κάστωρ πεθαίνει και ο αθάνατος Πολυδεύκης τον φέρνει πίσω στη ζωή, και από εκείνη τη στιγμή εναλλάσσονται μεταξύ ζωής και θανάτου μαζί. Στη βεδική γλώσσα, οι αντιθέσεις μεταξύ των διδύμων ως επί το πλείστον καταστέλλονται, αλλά τέτοιες αντιθέσεις έρχονται στο προσκήνιο στο σανσκριτικό έπος με τους γιους των Βεδικών διδύμων, ένα ζεύγος επικών ηρώων. Οι διαφορές μεταξύ αυτών των δύο επικών διδύμων είναι αντίστοιχες των διαφορών μεταξύ των Ελλήνων Διόσκουρων, ειδικά σε σχέση με την πολεμική φύση του Κάστορα και τη νοημοσύνη του Πολυδεύκη. Η νοημοσύνη είναι αναπόσπαστο κομμάτι του Ινδοευρωπαϊκού αθάνατου διδύμου και συνδέεται άμεσα, όπως υποστηρίζω, με την προσπάθειά του να φέρει τον θνητό δίδυμο αδελφό του πίσω στη ζωή. Αυτό εμπερικλείει την έννοια του Ελληνικού νού/νόος, «μυαλό», σε σχέση με την ελληνική λέξη νόστος, «επιστροφή». Το αρχικό γενικό πλαίσιο για το συσχετισμό αυτών των δύο ελληνικών λέξεων φαίνεται να είναι ο Ινδοευρωπαϊκός μύθος των διδύμων. Πράγματι, αν ο νόστος είναι μια «επιστροφή στη ζωή και το φως», ο νόος έχει τη συγγενική με την προηγούμενη έννοια «φέρνοντας πίσω στη ζωή και το φως». Αυτά τα δύο, νόος και νόστος, είναι κατά μία έννοια δίδυμα. Χρειάζεται να ειπωθούν περισσότερα για να συσχετιστεί αυτή η ιδέα με την Οδύσσεια (αυτό το ζήτημα έπρεπε να το μεταθέσω για να το θίξω στο βιβλίο μου The Myth of Return), αλλά αυτή είναι η βασική ιδέα.

Οδυσσσειακοί Σταθμοί

Έχουμε το Σπαθί έχουμε τα Βέλη

έχουμε και… το Τόξο!

Έχουμε  τα Πινέλα έχουμε

και τα Χρώματα

 και ζωγραφίζουμε… μία Πολιτεία καινοφανή!

1. Στο νησί των Κικόνων

2. Στο νησί των Λωτοφάγων

3. Στο νησί του Αιόλου

4. Στην σπηλιά του Κύκλωπα

5. Το νησί του Ήλιου

6. Οι Λαιστρυγόνες

7. Η Σκύλλα και η Χάρυβδη

8.Η Κίρκη και ο Άδης

9. Οι Σειρήνες

10. Η Καλυψώ

11. Στο νησί των Φαιάκων

2ο12. Ιθάκη το νησί του πολεμιστή

Η Επιλογή ενός Ποιητή
Ι θάκη!
Ο επαναστατικός δρόμος μιας ανυποχώρητης  Καρδιάς!
Μείνε όρθιος, Οδυσσέα !
Απέναντι … σ¨ένα ανελέητο Ποσειδώνα.
Μείνε όρθιος, Οδυσσέα!
Κι ονειρέψου τον εαυτό σουΜεγαλόπρεπο βασιλιάΤης Ιθάκης ξανά!!!

…από τα βουνά της Ιθάκης…

και την χώρα των λεόντων

Ομηρικό Σχολείο