Ομηρική Παρακαταθήκη

Η Θεωρία της Ομηρικής Παρακαταθήκης

Άποψη : Τα Ομηρικά Έπη είναι ένα πλήρες ψυχογράφημα της διαχρονικής ελληνικής φυσιογνωμίας, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά μας, που περιλαμβάνει βαθιά κρυμμένα μηνύματα ουσίας για την ώρα της αναπόφευκτης υπαρξιακής κρίσης του Έθνους μας.

Θέση : Κύριο θέμα του Ομήρου είναι η ανάγλυφη, αντικειμενική, συγκριτική, πολύπλευρη, και διεξοδική ανάλυση της προσωπικότητας του Οδυσσέα, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του, ιδίως ως προδιαγραφόμενου μελλοντικού ηγέτη.

Αντικείμενο : Βασικά θέματα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, σε αδιάσπαστο σύνολο, είναι η μανιακού βαθμού ανταγωνιστικότητα των ανδρών, τα προβλήματα στις σχέσεις των δύο φύλων, οι υπερβολές του ιερατείου, η υποκρισία και τα πολιτικά προβλήματα.

Μέθοδος : Ο Όμηρος – όποιος κι αν ήταν ! – εξιστορεί άμεσα τα μυθικά «γεγονότα», παραθέτει λίγα αλλά καίρια σχόλια, και οδηγεί τον πρόθυμο αναγνώστη στην εξαγωγή δικών του συμπερασμάτων, ιδιαίτερα ως προς τις κατά περίσταση σχέσεις αιτίας-αποτελέσματος.

Επισημάνσεις

Όλα δείχνουν ότι το μήνυμα ουδόλως είχε γίνει αντιληπτό στην ίδια την κλασική αρχαιότητα, αν και τα Έπη αποτελούσαν βασικό εκπαιδευτικό εγχειρίδιο. Ο λόγος ήταν ότι υπήρχε ακόμη σε έξαρση το βασικό θέμα : η μανιακή («Μήνιν») αντιπαράθεση των αρσενικών μας.

Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια υπέστησαν βάναυση επίθεση σχολαστικισμού από την Ευρωπαϊκή διανόηση, ιδίως την Γερμανική. Ο λόγος της ευρείας παρερμηνείας είναι η συμπλεγματικής μορφής αντιμετώπιση της ποιοτικής διαφοράς στον τρόπο σκέψης και την μέθοδο διδασκαλίας.

Εκτιμάται ότι το μήνυμα των Ομηρικών Επών είναι τόσο πιο κατανοητό από τον σημερινό Έλληνα όσο λιγότερο έχει υποστεί την παραμορφωτική επίδραση του δυτικού εκπαιδευτικού συστήματος. Επίσης είναι σαφώς πιο κατανοητό από τις γυναίκες, ενώ είναι εν γένει απρόσιτο για τους «προηγμένους» δυτικούς.

Κανόνες ανάγνωσης και κατανόησης

Κανόνας της τελειότητας :Τα Ομηρικά Έπη είναι ένα τέλειο σύγγραμμα, υψηλής νοημοσύνης, όπου κάθε τι έχει επιλεγμένη θέση και διατύπωση.

Κανόνας της θεοποίησης του ανθρώπου : Οι θεοί δεν είναι παρά μυθοποίηση των ανθρωπίνων αρετών και ελαττωμάτων.

Κανόνας του αποεντοπισμού της προσοχής : Το νόημα γίνεται αντιληπτό μόνο αν ο αναγνώστης σκεφθεί ευρύτερα, αφού αποσπάσει την προσοχή του από το σημείο που διαβάζει.

Κανόνας της σφαιρικής θεώρησης : Εδραία συμπεράσματα προκύπτουν μόνον μετά από συνολικές παρατηρήσεις, όπως συγκρίσεις ομόλογων περιστάσεων και συμπεριφορών.

Κανόνας της ανεδαφικότητας : Ο Ομηρικός Μύθος αυτοπροσδιορίζεται ως ουτοπία, και οι ήρωες συχνά δεν έχουν αίσθηση της πραγματικότητας.

Στόχος : Η δημιουργική αξιοποίηση της Ομηρικής Παρακαταθήκης για την αποτελεσματική ενίσχυση της – ήδη ανατέλλουσας – προσπάθειας εθνικής αυτογνωσίας και την αποδόμηση των στερεότυπων του Δυτικού «Πολιτισμού».

Ευρύτερα :  η άμεση θεραπεία των εθνικών μας ελαττωμάτων, η ανάδειξη και ανάκτηση των εθνικών μας προτερημάτων, η διαμόρφωση νέου Εθνικού Οράματος και εν τέλει η Ελληνική Αναγέννηση.

Συγκυρία : Όλα αυτά την ώρα που οι παντοειδείς «μνηστήρες» - εγχώριοι και ξένοι -  κάθε άλλο παρά «κάθονται με σταυρωμένα χέρια», και ενώ εξελίσσεται παγκόσμια δομική κρίση.

Σε Ομηρικούς όρους, έχουμε να νικήσουμε την δική μας Τροία, να γυρίσουμε στην δική μας Ιθάκη, να συμμαζέψουμε το ρημαγμένο σπιτικό μας. Θέλουμε ένα βάσιμο σκίρτημα αισιοδοξίας για την τόνωση της μαχητικής ψυχολογίας του Έθνους μας.

Κόρινθος, 8 Νοεμβρίου 2014

Κώστας Τζαναβάρας

Σύμβουλος μηχανικός – συγγραφέας

ktzanavaras@otenet.gr