Τα Λευκά Ιστία της Μαθήσεως

Στέφανος Τραχανάς: 

Στα πανεπιστήμια κυριαρχεί ο δογματισμός

Καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης

Το νέο βιβλίο του κ. Στέφανου Τραχανά, πανεπιστημιακού δασκάλου στο Φυσικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης, είναι μια εξαίρετη αλληγορία για την επιστήμη («To Φάντασμα της Οπερας», ΠΕΚ, 2014) εμπνευσμένη από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Γκαστόν Λερού. Σε αυτό ο κεντρικός ήρωας, ένας ιδιοφυής συνθέτης με παραμορφωμένο πρόσωπο, «κατευθύνει» τα πάντα από το δαιδαλώδες υπόγειο της Οπερας του Παρισιού. Ολοι τον θαυμάζουν, ελάχιστοι όμως μπορούν να αντέξουν την όψη του προσώπου του. Ο κ. Τραχανάς, ιδρυτικό μέλος και επί σειρά ετών διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης - σήμερα είναι ο πρόεδρος της εκδοτικής επιτροπής τους - έγραψε ένα δοκίμιο διπλής κατεύθυνσης, για το φάντασμα, την επιστήμη δηλαδή, τόσο στη φύση όσο και τον πολιτισμό μας.

Η επιστήμη, λέει μιλώντας στο «Βήμα», «ως κινητήρια δύναμη της τεχνολογίας είναι αναμφίβολα πολύ ψηλά στις αξίες του πολιτισμού μας, στο ρετιρέ. Ομως το πνεύμα της επιστήμης, το πνεύμα της εύλογης και έλλογης αμφιβολίας και του υγιούς σκεπτικισμού είναι κλεισμένο στο "υπόγειο". Δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ο θεμελιώδης αντιδογματισμός της επιστήμης, απολαμβάνουμε με άλλα λόγια τη "μουσική", πλην όμως δεν θέλουμε να βλέπουμε το πραγματικό πρόσωπο του συνθέτη» συμπλήρωσε. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου το φάντασμα είναι ένας θεμελιώδης φυσικός νόμος - η αρχή της απροσδιοριστίας - που «κυβερνά τον κόσμο από τα έγκατα της ύλης», το υπόγειο. Στο δεύτερο, το φάντασμα είναι πλέον η ίδια η επιστήμη «ως κοινωνικός θεσμός που διαμορφώνει τη φυσιογνωμία του πολιτισμού μας δρώντας επίσης από το υπόγειο, κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων».Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου έχει τη μορφή διαλόγου, είναι μια συνομιλία δασκάλου και μαθητή, «μια αρχετυπική σχέση αμοιβαίου σεβασμού προς την αναζήτηση της αλήθειας».

Στο βιβλίο σας ο δάσκαλος συζητεί επί μακρόν με τον μαθητή για την κληρονομιά που κατέλιπε ο αρχαίος ελληνικός κόσμος στην ανθρωπότητα. Ποια θα λέγατε ότι είναι η πολυτιμότερη διάστασή της;

«Δεν ισχυρίζομαι ότι γνωρίζω το σύνολο της ελληνικής κληρονομιάς. Αλλωστε δεν μου αρέσει καθόλου η τυφλή και εθνοκεντρική αρχαιομανία που εχθρεύεται την οικουμενικότητα. Είναι γεγονός ότι η "ατζέντα" της φυσικής επιστήμης είχε τεθεί από τους αρχαίους Ελληνες. Η ατομική υπόθεση και η ιδέα ενός νόμου που διέπει την κίνηση - ακόμη και αν αποδείχθηκε λάθος ο σχετικός νόμος του Αριστοτέλη - είναι στην πραγματικότητα τα δύο μοναδικά θέματα γύρω από τα οποία περιστρέφεται όλη η φυσική επιστήμη μέχρι σήμερα, και αυτά είναι ελληνικά ερωτήματα. Ευρύτερα η ιδέα της νομοκρατούμενης φύσης είναι κάτι το συγκλονιστικό. Για πρώτη φορά στην ιστορία του είδους μας, σε κείνη τη θαυμαστή χώρα, ο κάτοικος τούτου του ασήμαντου πλανήτη έστρεψε τα μάτια στον ουρανό και δεν είδε εκεί πάνω θεούς και δαίμονες (να κυβερνούν με τα καπρίτσια τους τον κόσμο), αλλά μια φύση που διέπεται από νόμους. Και μια νομοκρατούμενη φύση - μια φύση που διέπεται από πάγιους νόμους που κανείς δεν μπορεί να αλλάξει - είναι σίγουρα γνωρίσιμη. Αυτή είναι στην πραγματικότητα η μεγάλη κληρονομιά που άφησε στην ανθρωπότητα η ελληνική σκέψη: η πίστη στη βαθύτερη απλότητα και γνωρισιμότητα του κόσμου. Η ιδέα της νομοκρατούμενης φύσης ήταν, θεωρώ, και η απαρχή της νομοκρατούμενης κοινωνίας. Η επιστήμη πάντοτε κομίζει κάτι που έχει ευρύτερη σημασία για την κοινωνία και αυτό είναι καλό να το θυμόμαστε σήμερα που η επιστήμη, ως πνευματικό κίνημα, βρίσκεται σε υποχώρηση, σήμερα που ο σκοταδισμός είναι δίπλα μας, που ακούμε τρέλες, για αρχαίες πτητικές μηχανές και φοβερές ανακαλύψεις των αρχαίων Ελλήνων τις οποίες μας αποκρύπτει μια καλοστημένη παγκόσμια συνωμοσία...».

Ένα Παραμύθι για τον Όμηρο

ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΝΑ ΚΑΙΡΟ......

Μια φορά και ένα καιρό, εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια, την εποχή που ιδρύθηκε η Κύμη
 ( 1033) στην αποικία της Αιολίδος, κόσμος πολύς είχε συγκεντρωθεί για να γιορτάσουν το σημαντικό αυτό γεγονός. Εκεί ανάμεσα στο πλήθος  βρισκόταν ένα φτωχός άνθρωπος από την Μαγνησία. Μελάνωπος ήταν το όνομα του, γιος του Ιθαγένη και εγγονός του Κρίθωνα. Αυτός παντρεύτηκε   την Κυμη, την κόρη ενός Ομύρητος. Από τον γάμο γεννήθηκε η Κριθηίδα, που έμελλε να γίνει η μητέρα του μεγάλου ποιητή. Ο Μελάνωπος πεθαίνοντας εμπιστεύτηκε την Κριθηίδα που είχε μεγαλώσει στον φίλο του, τον Κλεάνακτα από το Άργος. Σε λίγο η Κριθηίδα έμεινε έγκυος, άγνωστο με ποιον, και ο Κλεοάναξ την έστειλε στην νεοχτισμένη Σμύρνη (1015 πχ) στο σπίτι ενός φίλου του από την Βοιωτία, τον Ισμηνία. Η Κριθηίδα αναγκάστηκε να ξενοδουλεύει  για να κερδίζει την ζωή της και μια μέρα πήγε να γιορτάσει εκεί που οι Σμυρναίοι είχαν γιορτές και πανηγύρια στον Μέλητα ποταμό. Την έπιασαν οι πόνοι και γέννησε ένα αγόρι στην όχθη του ποταμού που του δώσανε το όνομα Μελησιγένης εξ αιτίας αυτού του περιστατικού. Η μητέρα του προσπαθούσε με πολύ  κόπο να τον μεγαλώσειι και να του δώσει κάποια μόρφωση.
Την εποχή  εκείνη ζούσε στην Σμύρνη ένας καλός άνθρωπος. Τον λέγανε Φήμιο και δίδασκε στα  παιδιά αλλά, η Κριθηίδα, δεν είχε να πληρώσει τα δίδακτρα.Πήγαινε στο σπίτι του και δούλευε και αυτός σε αντάλλαγμα μάθαινε γράμματα στον Μελησιγένη. Στο τέλος την συμπάθησε και την πήρε γυναίκα του.Έτσι ο Μελησιγένης απέκτησε και προστάτη και δάσκαλο.. Ήταν φύση αγαθή, αγαπούσε την μελάτη και δεν άργησε να ξεπεράσει όλα τα άλλα παιδιά στην μόρφωση. Ο Φήμιος τον εξετίμησε πολύ και όταν πέθανε του άφησε όλη του την περιουσία. Τότε ανέλαβε αυτός την σχολή και δίδασκε τόσο καλά τους νέους ώστε κέρδισε την εκτίμηση και τον θαυμασμό των κατοίκων. Καθώς ανθούσε το εμπόριο στην Σμύρνη, πολλά ξένοι περνούσαν και οι ταξιδιώτες όταν τελείωναν τις δουλειές τους  πήγαιναν να ακούσουν τον Μελησιγένη που δίδασκε.
Μεταξύ αυτών βρέθηκε και κάποιος Μέντης, που είχε πάει με το καράβι του  από το νησί του την Τάφο, κοντά στην Λευκάδα, για να φορτώσει σιτάρι. Ο Μέντης δεν ήταν μόνο καραβοκύρης  και έμπορος αλλά και πολύ μορφωμένος άνθρωπος, εξετίμησε τόσο πολύ τον Μελησγένη που τον έπεισε να κλείσει την σχολή και να τον ακολουθήσει στα ταξίδια του γνωρίζοντας ξενες χώρες. Ο Μελησιγένης που είχε χάσει πια την μητέρα του μπήκε στο καράβι του φίλου του και τον ακολούθησε στα ταξίδια του. Ναυτικός εμπορευμόμενος και τραγουδιστής μαζί γύρισε χρόνια τις θάλασσες, τα επικίνδυνα περάσματα, τις στεριές και τα νησιά. Γνώρισε την Ισπανία, την Αίγυπτο, την Ιταλία, τα παράλια της Ελλάδος. Μάζεψε παραδόσεις, τους μύθους των διαφόρων λαών, τις ιστορίες, τις αναμνήσεις τους και κράτησε σημειώσεις από όλες τις χώρες που περνούσε.
Σ ΄ένα από αυτά τα ταξίδια του έφθασε στην  Ιθάκη. Εκεί, ο Μελησιγένης έπαθε ένα νόσημα των ματιών τόσο σοβαρό, που ο Μέντης υποχρεώθηκε να τον αφήσει στο σπίτι του Μέντορα, γιατί είχε ανάγκη από περιποίηση. Ο  Μέντορας, άνθρωπος πλούσιος και φιλόξενος τον κράτησε κοντά του και τον νοσήλευε ώσπου θεραπεύτηκε και ακολούθησε πάλι τον Μέντη στα ταξίδια του. Κατά το μικρό αυτό διάστημα που έμεινε στην Ιθάκη άκουσε για τον Οδυσσέα και τις ιστορίες του και κράτησε το υλικό για να γράψει αργότερα το μεγάλο του ποίημα.
Αλλά η αρρώστια τον απειλούσε πάντα και μια φορά στον Κολοφώνα  της   Μικρασίας ξανα αρρώστησε και τελικά τυφλώθηκε. Ύστερα από αυτό ξαναγύρισε στην Σμύρνη και άρχισε να τραγουδάει τα τραγούδια του για να κερδίζει την ζωή του από πόλη σε πόλη.



Μια μέρα έφθασε και στην πόλη Νεόντειχος, όπου τον φιλοξένησε ο ξακουσμένος τεχνίτης Τύχιος.Εκεί στην πέτρα που καθόταν και απήγγειλε τα ποιήματα του, είχε φυτρώσει μια λεύκα και για πολλά χρόνια μετά την δείχνανε στους ξένους που περνούσανε .

Η Διαχρονικότητα του Ομήρου

Ομηρική Πολιτεία

28ης Οκτωβρίου 32

κάθετος στη Β. Όλγας 64

Στάση: 

Λαογραφικό Μουσείο

Λεωφορεία:

 5, 6 νέα παραλία

Θεσσαλονίκη

6 Νοεμβρίου 2015

8-10 μ.μ

Ανάγνωση και Συζήτηση για Νοήμονες Ανθρώπους μόνο

Είσοδος και Σκέψη  Ελεύθερη

Τα μυαλά ανοικτά σαν αλεξίπτωτα

Το βιβλίο «Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;» λοιπόν είναι μια ιστορία σχετικά με το γιατί πρέπει όλοι να ενδιαφερθούμε για το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στη ζωτικότητα των Ελλήνων και στην ατολμία εκείνων που είναι υπεύθυνοι για τη διάσωση των Ελλήνων, ανάμεσα στη σαφήνεια και το σφρίγος των πρώτων και την ασάφεια και την ανιαρότητα των δεύτερων. 

Ωστόσο, δεν πρόκειται για άλλη μία ανάλυση (ακαδημαϊκή ή λαϊκή) της παρακμής του θεσμού του Πανεπιστημίου. Ούτε πρόκειται να βρείτε εδώ μια άμεση εμπλοκή στους πολέμους περί πολιτισμού. Αυτά τα πολύ σοβαρά βιβλία -φιλοσοφικές πραγματείες και δημοσιογραφικές αποκαλύψεις- έχουν ήδη εκδοθεί. Ίσως υπερβολικά πολλές φορές. Μετά την έκδοση του βιβλίου του Άλαν Μπλουμ «Το κλείσιμο του αμερικάνικου νου» («The Closing of the American Mind») τo 1987, τόσο η δικαιολογημένη αγανάκτηση όσο και το ιδιοτελές «βιτριόλι» που συχνά συνοδεύονται από στατιστικές που θυμίζουν κάπως τις κοινωνικές επιστήμες, έχουν ως στόχο τον μοντερνισμό γενικώς και ιδιαιτέρως τη φιλελεύθερη ιδεολογία που έχει διαποτίσει την ανώτατη εκπαίδευση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εδώ όμως ενδιαφερόμαστε για τη συμπεριφορά και την παιδεία μάλλον του κλασικιστή παρά για την πολιτική στάση του. Αν επικρίνουμε την τρέχουσα ιδεολογία και θεωρία, δεν είναι επειδή απλώς διαφωνούμε πολιτικά, αλλά περισσότερο εξαιτίας της προσποίησης και της υποκρισίας, του μεγάλου χάσματος μεταξύ όσων λένε τώρα οι κλασικιστές και όσων κάνουν, επειδή τέτοιες μεθοδολογίες πολύ λίγο συμβάλλουν στο να κινήσουν το ενδιαφέρον των αναποφάσιστων φοιτητών ή του κοινού για τους αρχαίους Έλληνες και επειδή δεν έσωσαν αλλά βοήθησαν να καταστραφούν οι κλασικές σπουδές λίγο πριν από τη δωδέκατη ώρα τους. (...) 
(ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

Περιεχόμενα

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ο ΟΜΗΡΟΣ ΕΊΝΑΙ ΝΕΚΡΟΣ
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ ΣΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ - ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ;
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΗ ΥΠΟΘΕΣΗ
ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Σκεπτόμενοι ως Έλληνες

Ο Θάνατος της κλασικής παιδείας και η αποκατάσταση της ελληνικής σοφίας

Αποσπάσματα από το βιβλίο
"Ποιος Σκότωσε τον Όμηρο",
των Victor Davis Hanson
και Hohn Heath,
από τις εκδόσεις του Κάκτου.

[...]

Μπορούμε να ελπίζουμε ότι, όταν η επίσημη μελέτη των Ελληνικών και των Λατινικών θα έχει τελικά πεθάνει και θαφτεί μέσα στις προσεχείς λίγες δεκαετίες, θα αναδυθεί ξανά με κάποια μορφή που δεν μπορούμε να φανταστούμε -κάποια νέα, μη ακαδημαϊκή μορφή- που θα βλέπει τους Έλληνες όπως είναι. 


Αν αυτή η κυκλική, ολότελα ελληνική άποψη της ιστορίας αποδειχτεί αληθινή, τότε το 
Ποιος σκότωσε τον Όμηρο; μπορεί να χρησιμεύσει σαν ένα είδος ιστορικού οδηγού, γι αυτούς που δεν έχουν ακόμη γεννηθεί, σχετικά με το τι δεν πρέπει να κάνουν και γιατί δεν πρέπει να το κάνουν. 

[...]   Τρεις θέσεις είναι ξεκάθαρες και υποστηρίζονται από τους συγγραφείς του βιβλίου.

   Πρώτη θέση, η Ελληνική σοφία δεν είναι Μεσογειακή αλλά αντί-Μεσογειακή. Ο Ελληνικός πολιτισμός -ιδεώδες που δεν στηρίζεται σε φυλή- δεν είναι απλώς διαφορετικός, αλλά εντελώς αντιθετικός προς οποιονδήποτε πολιτισμό της εποχής ή του χώρου του.
   Η "πόλις" δεν είναι αφρικανικής ούτε ασιατικής εμπνεύσεως αλλά θεσμός σε σκόπιμη αντίθεση με τις ανατολικές προσεγγίσεις στη διακυβέρνηση, τη λογοτεχνία, τη θρησκεία, τον πόλεμο, τα ατομικά δικαιώματα, την ιδιότητα του πολίτη και την επιστήμη. 
   Ό,τι κι αν υπήρξε Ελλάδα, δεν ήταν Τύρος, Σιδώνα, Γκίζα η Περσέπολη, ούτε Γερμανία, Βρετανία ή Γαλατία. 
   Ο ι κεντρικές αξίες της κλασικής Ελλάδας είναι μοναδικές, αμετάβλητες και μη πολυτισμικές, ως εκ τούτου ερμηνεύουν τόσο τη διάρκεια όσο και το δυναμισμό του ίδιου του δυτικού πολιτισμού.

   Δεύτερη θέση, ο θάνατος της κλασσικής μάθησης είναι και αληθινός και μετρήσιμος. Ελάχιστοι αυτή τη στιγμή στην Αμερική γνωρίζουν κάποια πράγματα σχετικά με την καταγωγή της Δύσης από την αρχαία Ελλάδα. Οι πολίτες μας απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τις φιλοσοφική και ηθική θεώρηση που είναι τόσο απαραίτητη αν θέλουμε να καταλάβουμε και να χειριστούμε τον ελεύθερο χρόνο, την ευμάρεια και την ελευθερία στη δύση. 
Οι απόλυτες αξίες, η ηθική αιδώς και η ελληνική τραγική προσέγγιση στην ανθρώπινη ύπαρξη, είτε απορρίπτονται ως αντιδραστικές είτε θεωρούνται ως ιδιοκτησία της θρησκευτικής ηθικής.
   Οι κατάλληλοι διαχειριστές αυτής της ελληνικής κληρονομιάς -κλασικιστές και Κλασική παιδεία- έχουν σχεδόν χαθεί.

   Τρίτη θέση, η τωρινή γενιά των κλασικιστών βοήθησε στην καταστροφή της κλασικής παιδείας. Η υποκρισία τους, εκφράζεται με τη διαφορά του τρόπου ζωής τους από αυτόν που κηρύσσουν, την ασάφεια στη γλώσσα και στην έκφρασή τους, τη νέα θρησκεία τους του μεταμοντερνισμού, τη θεωρία, της κοινωνικής δομής και της σχετικότητας. 
   Η δική μας γενιά κλασικιστών, αντιμέτωπη με τη διεύρυνση του δυτικού πολιτισμού πέρα από τα σύνορα της Δύσης, αντιμετώπισε επίσης την πρόκληση να εξηγήσει τη σπουδαιότητα της ελληνικής σκέψης και των αξιών στην κρίσιμη εποχή της ηλεκτρονικής σκέψης και ψυχαγωγίας. 
Αλλά απέτυχε παταγωδώς, σε τέτοιο, μάλιστα βαθμό ώστε τώρα πια οι Έλληνες δεν παίζουν σχεδόν κανένα ρόλο στις συζητήσεις σχετικά με το πως θα εξελιχθεί η Δύση στην επόμενη χιλιετία. 
   Ακόμα χειρότερα, η παράλειψη καθήκοντος των ακαδημαϊκών δασκάλων δεν ήταν απλώς η συνηθισμένη τους οκνηρία, αυταρέσκεια και υπεροψία, αλλά συχνότερα μια σκόπιμη επιθυμία να νοθεύσουν, ακόμη και να καταστρέψουν, τους Έλληνες, να διαβεβαιώσουν το κοινό ότι ως κλασικιστές γνωρίζουν καλύτερα πόσο "σεξιστές", ρατσιστές και εκμεταλλευτές ήταν στην πραγματικότητα οι Έλληνες.
   Αυτό υπήρξε το ψέμα και η προδοσία που έφερε βραχυπρόθεσμα οφέλη στην καριέρα τους, ωστόσο κατά την πορεία βοήθησε στην καταστροφή ενός ευγενούς επαγγέλματος. 

   [...]

   Η βαθιά γνώση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας αποτέλεσε τη βάση του εκπολιτισμού για τους ίδιους του έλληνες -ο Όμηρος ήταν η Ελλάδος παίδευσις, η ποίησή του "το Βιβλίο". 
   Στην αρχαία Ελλάδα όμως δεν υπήρξαν ποτέ ιερές αγελάδες ή ιερά κείμενα. Η πρώτη ισχυρή πρόκληση στο ομηρικό πρωτείο ήρθε τέσσερις αιώνες αργότερα από τον φιλόσοφο Πλάτωνα που εξέβαλε τη μελέτη του Ομήρου και των τραγωδών από την ιδανική πολιτεία του, επισημαίνοντας ότι πλέον κάποιων άλλων μεταφυσικών αντιρρήσεων) αυτές οι ιστορίες παρουσίαζαν ψευδείς και μη υγιείς εικόνες των θεών και των ηρώων.
   Ο Πλάτωνας, δεν κατάφερε βέβαια, να εξορίσει τελείως τον Ομηρο, αφού συχνά ο δικός χαρακτηρισμός για τον Σωκράτη βασίζεται σε ομηρικά και τραγικά πρότυπα για να εξετάσει τον ενάρετο βίο.
   Μια γενιά αργότερα, ο πιο συστηματικός φιλόσοφος Αριστοτέλης διέλυσε τις κατηγορίες του Πλάτωνα, τόσο σε ηθική όσο και σε μεταφυσική βάση. 

   [...]

   Καμία σχεδόν πλευρά της πολιτιστικής ζωής των Ρωμαίων δεν είχε μείνει ανέγγιχτη από την ελληνική επίδραση. Η λατινική λογοτεχνική ιστορία αρχίζει με μια διασκευή της Οδύσσειας. Τον δεύτερο αιώνα πια, οι περισσότεροι μορφωμένοι Ρωμαίοι γνώριζαν Ελληνικά κι έτσι μελετούσαν τον Ομηρο. Αναπόφευκτα, η Ρώμη αμφισβήτησε την εξάρτησή της από έναν ανώτερο άλλα ξένο πολιτισμό, αποκαλώντας τους έλληνες αναξιόπιστους, ανέντιμους, συκοφάντες, ψεύτες, εξυπνάκηδες, πολυλογάδες, ακόμη και κάπως εκθηλυμένους. 

   Ο Μάρκος Κάτων, ο πιο ισχυρός της ρωμαϊκής αριστοκρατίας, αποκάλεσε τον Σωκράτη "φλύαρο" και ανατρεπτικό" και χαρακτήρισε τον ρήτορα Ισοκράτη -και τη σχολή του- "μη πρακτικό". 
   Εξαπολύοντας κεραυνούς εναντίον των ξενικών ελληνικών επιρροών που διείσδυσαν στον ντόπιο πολιτισμό, έβαλε να πετάξουν τους Ελληνες φιλοσόφους από τη Ρώμη. 
   Ο Πλούταρχος, ένας Έλληνας από την άσημη Χαιρώνεια, σαν βιογράφος του Κάτωνα, μας βάζει στο κλίμα:  
  "Αυτός ο σεβαστός και ισχυρός συγκλητικός, προφήτευε και προμάντευε ότι οι Ρωμαίοι θα χάσουν την κυριαρχία τους, αν γεμίσουν και μολυνθούν από τη γνώση των ελληνικών γραμμάτων" ... και πιο κάτω παρατηρεί πικρόχολα: "αυτή όμως την κακή του προφητεία ο χρόνος τη διέψευσε, γιατί στην πραγματικότητα η πόλη ανυψώθηκε σε μέγιστο βαθμό, μολονότι δέχτηκε και τα ελληνικά μαθήματα και την ελληνική παιδεία ολόκληρη."

   [...]
      
   Η πρόκληση που αντιμετώπιζαν οι πρώτοι χριστιανοί Πατέρες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν: 
   πως να εκμεταλλευτούν ένα επιτυχημένο ειδωλολατρικό εκπαιδευτικό σύστημα χωρίς να διδάσκουν την ειδωλολατρία, 
   πως να εμβολιάσουν την αρχαιότερη και πιο σύνθετη ελληνική ιδέα ενός χρήσιμου δυϊσμού σώματος-ψυχής πάνω στη χριστιανική ιδέα της αιωνιότητας, 
   πως να χρησιμοποιήσουν παλαιότερες εθνικές τελετουργίες στην υπηρεσία ενός νέου θεού. Τι έπρεπε να κάνουν οι καλοί, μορφωμένοι χριστιανοί με τη δική τους κλασική κληρονομιά -τι να κάνουν με αυτούς τους άσεμνους, λάγνους θεούς;
   Τους δαόμονες που έπρεπε να έχουν εκδιωχθεί με την εμφάνιση του Χριστού κυκλοφορούσν ανεξέλεγκτα σε όλα τα κείμενα, εμποδίζοντας ακόμη και το δανεισμό από την κατά τα άλλα λογική μεταφυσική αρχιτεκτονική του Πλάτωνα. 

   [...]

   Κάνοντας ένα άλμα στο χρόνο, θα συναντήσουμε  τους Αμερικάνους Πατέρες του Έθνους  που, βοηθούν να εδραιωθεί μία αμερικανική "λατρεία της αρχαιότητας" στο τελευταίο μισό του δέκατου όγδοου αιώνα. Περπατώντας κανείς στους δρόμους της Ουάσινγκτον, βιώνει από πρώτο χέρι τους ελληνορωμαϊκούς θεσμούς, την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία. 
   Οι Αμερικάνοι περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στη Δύση, πίστεψαν ότι οι Έλληνες ανήκαν σε όλους, ότι η εργατική τάξη των μη αριστοκρατών μπορούσε να διαμορφωθεί και να καθοδηγηθεί από τα κλασικά ιδεώδη διακυβέρνησης, έκφρασης και κάλλους.
   Ο Τζέφερσον -κι όχι κάποιος ελιτιστής- υπερασπίστηκε τους Κλασικούς: 

"...καθώς προχωρούμε στη ζωή... τα πράγματα αρχίζουν ένα ένα να γκρεμίζοντααι, και υποψιάζομαι ότι τελικά μένουμε μόνο με τον Όμηρο και τον Βιργίλιο, ίσως μόνο με τον Όμήρο". 

[...]

   Σε μια εποχή που οι περισσότεροι μελετητές απέρριπταν την ιστορικότητα της Τροίας, όταν ελάχιστοι ακαδημαϊκοί δάσκαλοι που υποπτεύονταν την αλήθεια απέφευγαν σωφρόνως να την πουν ευθέως, στέκονταν διστακτικοί και τσαλαβουτούταγαν στην άκρη του νερού, ο Σλίμαν βούτηξε στα βαθιά με το κεφάλι...
   Πήγε στην Τουρκία και αποκάλυψε την Τροία στον κόσμο... Έκανε ανασκαφές στις Μυκήνες και στην Τύρινθα και αποκάλυψε έναν ολόκληρο ελληνικό πολιτισμό της Εποχής του Χαλκού. 
   Σ' οποιοδήποτε βιβλίο για την ελληνική ιστορία θα συναντήσετε τον "νταή" Σλίμαν στην Τροία και σύμφωνα με την αρχαιολογική μέθοδο, "απερίσκεπτο" Σλίμαν, θα κυριαρχεί σε ολόκληρη την παρουσίαση. 
   Επισκεφθείτε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα, το χρυσάφι των Μυκηνών του "άπληστου" Σλίμαν θα σας ανταποδίδει τη ματιά μέσα από τη νεκρική μάσκα του Αγαμέμνονα.

  Πώς θα μπορούσε ποτέ να πεθάνει πραγματικά ο Όμηρος, όταν υπήρχαν ευκαιρίες για θεοπάλαβους όπως ο Ερρίκος Σλίμαν με την Ιλιάδα στο χέρι μπροστά στα τείχη της Τροίας να ξαναφέρουν τους Έλληνες στη ζωή. 

   Ο Μίλμαν Πάρι, εκπαιδευμένος στα δημόσια σχολεία της βόρειας Καλιφόρνιας, δεν έλαβε υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αντίθετα, πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει στη Σορβόνη το 1924. Οι δύο διατριβές του έφεραν επανάσταση στην κατανόησή μας γύρω από την ομηρική γραφή. 
   Ο Πάρι πρόσφερε τα χειροπιαστά στοιχεία για να αποδείξει ότι τα ποιήματα αποτελούσαν μέρος μιας μακράς προφορικής παράδοσης και ότι αυτός ο τρόπος της σύνθεσης εξηγούσε σε μεγάλο βαθμό πολλές από τις ιδιαιτερότητες του ομηρικού ύφους. 
   Κάτι ακόμη πιο σημαντικό, τα ερωτήματα σχετικά με την ενότητα και την αρτιότητα των επικών ποιημάτων, που κυριαρχούσαν εν πολλοίς κατά τη μελέτη του Ομήρου τον περασμένο αιώνα:
   - Υπήρχε ένας Όμηρος ή πολλοί;
   - Ποια μέρη των επικών ποιημάτων ήταν τίνος ποιητή; Μπορούσαν πια να παραμεριστούν, αφού οι λόγιοι μπορούσαν τώρα να επιστρέψουν στο νόημα των κειμένων με νέα ερωτηματικά:  
    - Ποιοί άκουγαν την Ιλιάδα, Πότε, Πού και Γιατί:
   Ο Πάρι πέθανε τραγικά στα τριάντα τρία του, εφτά μόλις χρόνια μετά τη συγγραφή (στα Γαλλικά) της πιο σπουδαίας εργασίας του, χωρίς ποτέ να μάθει για πόσα χρόνια αυτή θα συνέχιζε να είναι σπουδαία.

   Μια πολύ διαφορετική ιδιοσυγκρασία από τον Σλίμαν, που όμως μοιραζόταν πολλές κοινές ιδιότητες -και υπέστη πολλές από τις ίδιες ταπεινώσεις- με τον άνθρωπο που ανακάλυψε την Τροία, ήταν ο Βέντρις. 
   Ο Βέντρις δεν είχε επαγγελματική ακαδημαϊκή εκπαίδευση στις Κλασικές Σπουδές, αφού είχε φοιτήσει σε αρχιτεκτονική σχολή στο Λονδίνο. Μιλούσε άπταιστα Αγγλικά, Γαλλικά Γερμανικά -είχε διαβάσει για τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά σε γερμανικό βιβλίο όταν ήταν μόλις επτά ετών),   Πολωνικά (τα έμαθε μόνος του στα έξη) και Σουηδικά (τα έμαθε κατά τη διάρκεια επίσκεψης του που κράτησε λίγες εβδομάδες).. 
   Γοητευμένος από την πρόκληση της μινωικής γραφής (που βρέθηκε επίσης σε πινακίδες στα ερείπια ελληνικών ανακτόρων της Εποχής του χαλκού),  ο Βέντρις αφιέρωσε τον ελεύθερο χρόνο του στην αποκωδικοποίηση της, δημοσιεύοντας το πρώτο άρθρο πάνω στο θέμα όταν ήταν δεκαοκτώ ετών. 
   Στη συνέχεια, το 1952, σε ηλικία τριάντα ετών, αυτό το ανερχόμενο αστέρι του αρχιτεκτονικού κόσμου ανακοίνωσε στην κοινότητα των κλασικιστών ότι είχε ανακαλύψει ένα κλειδί για την αποκωδικοποίση των πινακίδων και ότι τελικώς, ήταν Ελληνικά! 

Στα Ίχνη του Οδυσσέα

Που βρίσκεται κρυμμένος ο Οδυσσέας; Που είναι σήμερα;

Ο Οδυσσέας είναι κρυμμένος με τα ρούχα ενός ζητιάνου σε ένα παλιό βιβλίο που λέγεται Ομηρικά Έπη, φοράει την παλιά φθαρμένη χλαίνη του Εύμαιου στο καλύβι του και εμείς είμαστε οι σύγχρονοι ΤΗΛΕΜΑΧΟΙ που μας περιμένει να γυρίσουμε από το ταξίδι και να συναντηθούμε μαζί του. Δεν τον αναγνωρίζουμε  στην αρχή, τον αρνιόμαστε εξοργιζόμαστε μαζί του, όμως είναι αυτός, Είναι ο πατέρας και είμαστε τα παιδιά του στον σύγχρονο κόσμο της ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ μιας νέας κοινωνίας.

Το βιβλίο ΟΙ ΑΘΛΟΙ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ, είναι ένα θεατρικό δρώμενο που έγραψα το 1999 για τις απαιτήσεις ενός διεθνούς διαγωνισμού με θέμα την Ελληνική Μυθολογία.

Με ενδιέφερε πρωτίστως η ερμηνεία για την κατανόηση τόσο του εαυτού μου όσο και του κόσμου γύρω μου και πήρε το πρώτο βραβείο το 2000.

Οι Σταθμοί του Οδυσσέα είναι ένα θεατρικό έργο με αυτοβιογραφικά στοιχεία που παρουσιάστηκε στο ιστολόγιο.  ΟΙ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΛΑΙΟΝ τον Φεβρουάριο του 2008 σε μια ζωντανή παράσταση κατά την οποία πήραν μέρος  αυτοβούλως πολλοί θεατές και σχολιαστές, ο καθένας με τον χαρακτήρα του και τις απόψεις του σε σχόλια  τα οποία υπάρχουν καταγραμμένα. Το εκπληκτικό ήταν  η συγχρονικότητα της ροής των αναρτήσεων των σχολίων και των σχολιαστών χωρίς να υπάρχει καμία συνεννόηση προηγουμένως μεταξύ μας λειτουργώντας θάλεγε κανείς ΤΗΛΕΠΑΘΗΤΙΚΑ.

Είμαστε όλοι άγνωστοι και η δυνατότητα του διαδικτύου μας έδωσε την ευκαιρία να ξετυλίξουμε το έργο σε προσωπικό συλλογικό  κοινωνικό  και πολιτικό επίπεδο.

Όταν ξεκίνησε το ΠΛΟΙΟ, δεν  ήξερα που θα έφθανε και αν θα έφθανε κάπου. Ήταν στιγμές που σκέφθηκα να τα παρατήσω, ήταν στιγμές που δεν ήξερα τι να κάνω, πως να συνεχίσω, αλλά πάντα κάτι γινόταν, κάτι παρουσιαζόταν και συνέχιζα. Ονειρευόμουν μια ΙΘΑΚΗ , πολιτεία, όμορφη καθαρή με όμορφους ανθρώπους και αυτό φάνταζε όνειρο θερινής νυκτός στο γκρίζο ρεαλισμό μιας σκληρής πραγματικότητος. Αλλά συνέχιζα.. Αντλούσα δύναμη γνώση συμβουλή ενέργεια μέσα από τις σελίδες ενός παλιού βιβλίου που έμοιαζε τόσο νέο τόσο άφθαρτο, τόσο ακμαίο. Τόσο ζωντανό.

Ήθελα να ξαναανακαλύψω την Τροία σαν τον Σλήμαν, την περιοδεία στο Ιόνιο σαν την πριγκίπισσα Σίσσυ ή το ταξιδι του Κον Τίκι το 1947 πάνω σε μία σχεδία με τον   νορβηγό ανθρωπολόγο  Thor Heyerdahl με την ομάδα του;

Ίσως όλα αυτά. Ήθελα να  δω τα Ομηρικά Έπη, βιωματικά με μια φρέσκια ματιά, παρατηρητής και παρατηρούμενη σε απόσταση αναπνοής, αφανής όπως ο Όμηρος όταν γύριζε από αυλή σε αυλή και τα τραγουδούσε και τους έβλεπε και τους παρατηρούσε όλους με το  βλέμμα του ομηρική "κάμερα" καταγραφής.

Στόχος ήταν να ενεργοποιηθούν τα Ομηρικά Έπη με το τρόπο του Οδυσσέα με οδυσσειακή στρατηγική και να δημιουργηθεί ένας χώρος ΝΗΣΙ για μια ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΟΜΗΡΙΚΗ.

Τα Ομηρικά Έπη, τα γνώριζα άχαρα από το ανιαρό συντακτικό του σχολείο, Τα έβλεπα να περιφέρονται μουχλιασμένα στις έδρες ακαδημαϊκών με αφόρητη τυπολατρία. Δεν μου άρεσαν. Αρνιόμουν σαν τον Τηλέμαχο να τα δεχτώ. Τα θεωρούσα αναχρονιστικά μέχρι που κατάλαβα, συνειδητοποιούσα πόσο με αφορούν, πόσο την ζωή εξηγούν και ποιος είναι ο πατέρας μου, ο καθαρός και βασανισμένος ΝΟΥΣ του ανθρώπου που ψάχνει για τις σωστές απαντήσεις σε ένα ταξίδι ζωής.

Το αποτέλεσμα θα το κρίνετε εσείς οι ίδιοι γιατί κάθε δρόμος είναι ξεχωριστός 

αλλά σημασία έχει να τον βαδίζεις και να σε κάνει ευτυχισμένο.

Γι΄ αυτό πρέπει να έχει καρδιά

Την καρδιά του ΤΗΛΕΜΑΧΟΥ

 Είναι ο Όμηρος σύγχρονος όσο ποτέ σήμερα και γιατί;

Τα μεγάλα έργα είναι σημαντικά γιατί είναι διαχρονικά .

Προηγούνται της εποχής τους, την οραματίζονται, την εξηγούν, την πλάθουν, την δημιουργούν.

Ο Όμηρος, ως μεγάλος μύστης ποιητής, άνθρωπος της γνώσης και οραματιστής δημιούργησε το αθάνατο έργο του, κληρονομιά, δώρο και παρακαταθήκη για την ανθρωπότητα, θουκυδίδιο  "κτήμα ες αεί".

Πολυμήχανος, όπως ο πρωταγωνιστής του ο Οδυσσέας,

πολυμήτις, όπως ο ηγέτης του Ολύμπου, ο άρχων του Νου

σοφός, όπως η κόρη του η Ατρυτώνη,

δίκαιος, όπως η Θέμις , η σύζυγός του,

έμψυχος, όπως η ηρωποιός Ήρα

μαχητικός, όπως ο Αχιλλέας 

και ΝΕΟΣ πάντα, όπως ο Τηλέμαχος και η καρδιά του, η ΚΑΡΔΙΑ των Ομηρικών Επών.

Που βρίσκεται κρυμμένος ο Οδυσσέας; Που είναι σήμερα;

Ξεκίνησα από το 2008 ένα οδυσσειακό ταξίδι στο διαδίκτυο αναζητώντας τα ίχνη του, με σκοπό να τον ανακαλύψω, συνεπής στο Ομηρικό Πνεύμα και θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας αυτές τις εντυπώσεις μου και την καταγραφή- περιγραφή του ταξιδιού αυτού με ό,τι βρήκα, ό,τι είδα και ό,τι συνάντησα κατά την διάρκεια του.

Σας ασπάζομαι

Αστραία  21 10 2015