Η Ομηρική Πολιτεία προκηρύσσει τον δέκατο παγκόσμιο διαδικτυακό διαγαλαξιακό ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΤΟΞΟΥ, αναδύοντος Ηλίου, ξημερώματα μιας όμορφης καινούργιας ημέρας ηριγένειας Ηούς , 1.000.000 χρόνια από την αρχή του μεγάλου ταξιδιού του κομήτη ISON για το ραντεβού του, τη συνάντηση με το πρωταρχικό κέντρο του και 2502 έτη από τη μάχη των ΝΗΩΝ της Σαλαμίνας, για το καλύτερο άρθρο με θέμα:
Τα Ομηρικά Έπη ως μέθοδος αυτοπραγμάτωσης
Βραβείο για τον πρώτο νικητή:
Δύο βιβλία της Ομηρικής Πολιτείας
Οι Άθλοι του Ηρακλή
Οι Σταθμοί του Οδυσσέα
Οργάνωση : Η Ομηρική Πολιτεία
Η αποστολή και η ανάρτηση των άρθρων μπορεί γίνει από τις 21 Δεκεμβρίου 2022 μέχρι τις 21 Μαρτίου του 2023. Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στις 21 Ιουνίου του 2023.
Η Ομηρική Πολιτεία των σύγχρονων Ομηρικών Επών, οι πολίτες της, τα μέλη της, οι φίλοι της και οι διαχειριστές της, οι συνδιαχειριστές της, σας εύχονται ημερόεσσα ψυχική σωματική και πνευματική υγεία υψηπετήεσσα νοημοσύνη και, καλή επιτυχία.
Η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης ξεκινά βάζοντας την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη με όχημα τον πολιτισμό και την τέχνη, αναδεικνύοντας την πόλη ως πηγή κοινωνικής ανάπτυξης, καινοτομίας και συλλογικότητας.
Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα
κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς
Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες
ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο
τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες
και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο......
«Πολύ μακρύ αυτό το ταξίδι. ...(και τελειώνει ο εφιάλτης της Περσεφόνης )
Αλλά, στη χώρα του Οδυσσέα βρισκόμαστε. Αισθάνομαι ότι βρισκόμαστε στη στιγμή που ο ήρωας πάτησε μόλις το πόδι του στην Ιθάκη. Δεν τελείωσε. Μπροστά υπάρχει η μάχη με 40 μνηστήρες. Πόσοι άνθρωποι χρειάζεται να βρεθούν μαζί, να ομονοήσουν, για να λάβει χώρα ένα τέτοιο εγχείρημα;
Νομίζω ότι αυτό είναι το σημαντικότερο κρυφό γεγονός του γεγονότος που ονομάζεται Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» είπε στον χαιρετισμό του ο καλλιτεχνικός διευθυντής της διοργάνωσης Μιχαήλ Μαρμαρινός, τονίζοντας ότι εκεί έγκειται το βαθύ, ουμανιστικό μήνυμα ενός τέτοιου θεσμού, με την τέχνη να ενώνει και να γιορτάζει την κατάργηση ορίων, συνόρων όλων των ειδών, μέσα σε ένα πλαίσιο χαράς, δημιουργικότητας, συμμετοχής, μοιράσματος και γενναιοδωρίας.
Με τρεις κεντρικούς θεματικούς άξονες: Άνθρωπος | Κοινωνία, Περιβάλλον, Εργασία, δημιουργώντας μια βιώσιμη κληρονομιά πέρα από τα όρια της χρονιάς του τίτλου, η Ελευσίνα παρουσιάζει ένα πλούσιο και καινοτόμο καλλιτεχνικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Μυστήρια Μετάβασης», με 130 καλλιτεχνικά έργα, 465 εκδηλώσεις, 30 χώρους, 17 είδη τέχνης, 192 Έλληνες και 137 διεθνείς δημιουργούς από 30 χώρες.
2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης: Όσα θα δούμε στη διοργάνωση
Το μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός της Ευρώπης ( και όχι μόνο ) ξεκινά στην ιστορική πόλη της Ελευσίνας.
Οι Tabulae Iliacae ("Ιλιαδικοί πίνακες", "Ιλιακοί πίνακες" ή "Ιλιακοί πίνακες"· ενικός Tabula Iliaca ) είναι μια συλλογή από 22 πέτρινες πλάκες ( πίνακες ), κυρίως από μάρμαρο , με ανάγλυφα που απεικονίζουν σκηνές από την ελληνική επική ποίηση , ιδιαίτερα της Η Ιλιάδα και ο Τρωικός Πόλεμος . Είναι όλα της πρώιμης αυτοκρατορικής ρωμαϊκής χρονολογίας και φαίνεται ότι προέρχονται από δύο ρωμαϊκά εργαστήρια, το ένα από τα οποία φαίνεται να έχει σχεδιαστεί για να ικανοποιήσει μια πελατεία με πιο μετριοπαθείς φιλοδοξίες.
Tabula Iliaca Capitolina
Ένα από τα πληρέστερα παραδείγματα που σώζονται είναι η Tabula Iliaca Capitolina, η οποία ανακαλύφθηκε γύρω από τις Bovillae, κοντά στη Ρώμη. Η πλάκα χρονολογείται από την περίοδο του Αυγούστου , γύρω στο 15 π.Χ. Τα γλυπτά απεικονίζουν πολλές σκηνές του Τρωικού Πολέμου, με λεζάντες, συμπεριλαμβανομένης της εικόνας του Αινεία να σκαρφαλώνει σε ένα πλοίο μετά την άλωση της Τροίας. Η λεζάντα του σκαλίσματος αποδίδει την απεικόνισή του σε ένα ποίημα του Στησίχορου τον 6ο αιώνα π.Χ., αν και υπήρξε πολύς επιστημονικός σκεπτικισμός από τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο Άτλαντας των Κλασικών Αρχαιοτήτων του Theodor Schreiber (1895) περιλάμβανε μια γραμμή προς γραμμή περιγραφή της ταμπλέτας με γραμμικά σχέδια. Η Tabula Iliaca Capitolina βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα μουσεία Capitoline στη Ρώμη.
Ένας από τους πρώτους κύκλους των επικών έργων ζωγραφικής που έπρεπε να να πιστοποιηθεί είναι το μωσαϊκό σκάφος του Ηερωνα ( 248 π.Χ. ) , που εκπροσωπεί στο σύνολο του την Ιλιάδα . Ο ζωγράφος Theon ( ή μυστών ) ζωγράφισε τον Τρωικό Πόλεμο σε πολλούς πίνακες που στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στη Ρώμη . Μια σειρά από τοιχογραφίες που ανακαλύφθηκαν σε ένα σπίτι στην Esquiline το 1848 δίνει μια καλή ιδέα για το τι θα μπορούσαν να είναι αυτά τα τέτοια έργα ζωγραφικής
Απεικονίζουν σκηνές από την ιστορία του Οδυσσέα που την διηγείται στον Αλκίνοο όπως περιγράφεται στην Οδύσσεια : Κίρκη , τους Κύκλωπες , τους Λαιστρυγόνες, η κάθοδος στον Άδη . Σκηνές με βάση αυτούς τους κύκλους ήταν επίσης πολύ δημοφιλείς και στόλιζαν κύπελλα απο μέταλλο ή κεραμικό . Πολλά «Ομηρικά κύπελλα " από κόκκινο βερνίκι της Σάμου ανακαλύφθηκαν και μελετήθηκαν από τον καθηγητή Robert ( 50tes Winckelmannsfestprogram 1890 , σ. . 1-96 , " Homerische Becher " ) .
Είναι διακοσμημένα με σκηνές από την Ιλιάδα , την Οδύσσεια , Αιθιοπίδα Μικρή Ιλιάδα , Ιλίου Πέρσης και τον Θηβαϊκό κύκλο , με επιγραφές και τα ονόματα των ηρώων όπως τα παραθέτει ο ποιητής . Τέτοια έργα τέχνης , εμπνευσμένα από το λογοτεχνική μόδα της εποχής , ενέπνευσε στη λογοτεχνία από την αρχή. Όπως ο Βιργίλιος , οι εικόνες του Τρωικού Πολέμου που χρησιμοποιεί φαίνεται να βρίσκουν την προέλευσή τους σε τέτοια έργα ζωγραφικής παρά στη βιβλιογραφία . Όταν ο Αινείας επισκέπτεται το ναό της Ήρας στην Καρχηδόνα , " videt Iliacas πρώην pugnas ordine " , μια φράση που θα μπορούσε κάλλιστα να εφαρμοστεί για τον ίδιο τον ποιητή .
Ο Πίνακας ILIAQUE έχει για τίτλο «ΤΡΩΙΚΟΣ» και προτείνει μια εγκυκλοπαιδική σειρά με σκηνές από τον Τρωικό Πόλεμο , βγαλμένες από την «Η καταστροφή της Τροίας» Στησίχορου ( ΙΛΙΟΥΠΕΡΣΙΣ ΚΑΤΑ ΣΤΗΣΙΧΟΡΟΝ ) , την «ΙΛΙΑΔΑ» του Ομήρου ( ΙΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΟΜΗΡΟΝ ) , η Arctinos Αιθιοπίδα της Μιλήτου ( ΑΙΘΙΟΠΙΣ ΚΑΤΑ ΑΡΚΤΙΝΟΝ ΤΟΝ ΜΙΛΗΣΙΟΝ ) , και η Μικρή Ιλιάδα Lesches Πύρρα ( ΙΛΙΑΣ Η ΜΙΚΡΑ ΛΕΓΟΜΕΝΗ ΚΑΤΑ ΛΕΣΧΗΝ ΠΥΡΡΑΙΟΝ ) .
Έχει μια αρχιτεκτονική σύνθεση . Δύο πυλώνες ( το αριστερό είναι σπασμένο ) στέκονται σε μια βάση και αποτελούν ένα πλαίσιο για την καταστροφή της Τροίας . Πάνω σε μια ζωφόρο , σκηνές από την Ραψωδία Α της Ιλιάδος . Υπήρχαν σκηνές αριστερά από τις ραψωδίες Β και Η και τα άλλα δώδεκα βιβλία καταλαμβάνουν τη δεξιά πλευρά . Στο κέντρο σκηνές από την Αιθιοπίδα . Όλες αυτές οι σκηνές συνοδεύονται από επιγραφές με τα ονόματα των βασικών χαρακτήρων και τα κυριότεραεπεισόδια .
Στον υπόλοιπο πυλώνα βρίσκεται μία περίληψη από τις ραψωδίες Η και τις επόμενες, εκτός από τις XIII , XIV και XV ., αρχίζοντας με « … οἱ δ’ Ἀχαιοὶ τ(ε)ῖχός τε καὶ τάφρον ποιοῦνται περὶ τὰς ναῦς. Ἀμφοτέρων δ’ αὐτῶν ἐξοπλισθέντων καὶ μάχην ἐν τῷ πεδίῳ συναψάντων οἱ Τρῶες εἰς τὸ τ(ε)ῖχος τοὺς Ἀχαιοὺς καταδιώκουσιν καὶ τὴν νύκτ’ ἐκείνην ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ποιοῦνται τὴν ἔπαθλιν ..»
Ο σπασμένος πυλώνας έδινε την περίληψη από τις προηγούμενς ραψωδίες, και μία επιγραφή στην βαση που στήριζε τον πυλώνα έδινε το όνομα του καλλιτέχνη.
Μεγάλοι παραμυθάδες.... μεγάλες σημειολογίες στον ρου της Ιστορίας
Ο φετινός κύκλος διαλέξεων “Θάλεια Ποταμιάνου” που διοργανώνει η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, ανοίγει την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου με τη διάλεξη της Δρ. Emily Wilson με θέμα "Ήρωες. Μεγαλόσωμοι, Μεγαλόστομοι, Παραμυθάδες".
Η Emily Wilson, που τιμήθηκε πρόσφατα με το βραβείο “Geniusgrant” από το Ίδρυμα MacArthur, προσέλκυσε το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας ως η πρώτη γυναίκα που εξέδωσε αγγλική μετάφραση της “Οδύσσειας” του Ομήρου, ενώ τώρα δουλεύει τη μετάφραση της “Ιλιάδας”. Η εφημερίδα ‘The New York Times’ χαρακτήρισε τη μετάφραση της Wilson ως ένα από τα 100 αξιολογότερα βιβλία του 2018.
Οι Μύθοι, η Μαγεία και το Μυστήριο των Αρχαίων Ελλήνων
H Δρ. Emily Wilson θα δώσει σειρά διαλέξεων στη μνήμη της Θάλειας Ποταμιάνου με τον γενικό τίτλο “Οι Μύθοι, η Μαγεία και το Μυστήριο των Αρχαίων Ελλήνων”. Η Μαρία Γεωργοπούλου, Διευθύντρια της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, δήλωσε: “Είμαστε ευτυχείς που θα φιλοξενήσουμε μία τόσο λαμπρή πρωτοποριακή κλασική φιλόλογο που μέσω των μεταφράσεών της δεν διστάζει να ερμηνεύσει αρχαία κείμενα για να δείξει πόσο συνδεδεμένα είναι με τον κόσμο του σήμερα”.
Ο κύριος Ανδρέας Ζομπανάκης, Πρόεδρος των Επιτρόπων της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, σημείωσε: “ο διάλογος της Emily Wilson με την αρχαιότητα είναι ένα αντίδοτο που μας υπενθυμίζει τη συνεχιζόμενη συνάφεια των κλασικών με τη σύγχρονη ζωή και τον πολιτισμό”.
“Ο μύθος, η μαγεία και το μυστήριο, όπως απεικονίζονται στο αρχαίο ελληνικό έπος, το δράμα και τη φιλοσοφία, καθώς και το πως έγιναν αποδεκτά από μεταγενέστερους πολιτισμούς, συμπεριλαμβανομένης της σημερινής εποχής, θα είναι τα θέματα της επόμενης σειράς διαλέξεων στη μνήμη της Θάλειας Ποταμιάνου”, είπε η Δρ. Wilson.
“Οι διαλέξεις θα εστιάσουν στα στοιχεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού που προκαλούν τη μεγαλύτερη έκπληξη, αυτά που έχουν ερμηνευτεί ή παρερμηνευτεί επανειλημμένα αλλά και αυτά των οποίων η ερμηνεία είναι πιο δύσκολη. Οι αρχαίες ελληνικές αντιλήψεις για τον ηρωισμό, το χρόνο, την ενέργεια, την ποιητική, την πολιτική και την ηθική έχουν αποτελέσει πηγή γνώσης και έμπνευσης για ερευνητές, σπουδαστές και κοινωνίες για χιλιετίες”.
Η είσοδος είναι ελεύθερη κατόπιν εγγραφής (www.ascsa.edu.gr/register-thalia-potamianos) στην Αθήνα στις 10 Νοεμβρίου 2022, στην Ουάσιγκτον D.C. στις 24 Ιανουαρίου 2023 και στη Νέα Υόρκη στις 9 Μαΐου 2023, ενώ οι διαλέξεις θα μεταδοθούν και διαδικτυακά.
Αμέσως μετά τη διάλεξη, η Χάρις Αλεξίου θα διαβάσει αποσπάσματα από την Οδύσσεια, με τον συνθέτη Θοδωρή Οικονόμου να ερμηνεύει την πρωτότυπη μουσική που συνέθεσε για τη θεατρική μεταφορά της “Οδύσσειας” σε σκηνοθεσία του κορυφαίου εικαστικού και σκηνοθέτη Robert Wilson.
Παράλληλες εκδηλώσεις
Έκθεση: "Ο Όμηρος στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη: Σπάνιες Εκδόσεις Ομηρικών Επών"
Επιλογή τεκμηρίων από τις 300 ομηρικές εκδόσεις της Γενναδείου Βιβλιοθήκης στήνεται στο Αναγνωστήριο Σπάνιων Βιβλίων από την Επικεφαλής Βιβλιοθηκάριο Ειρήνη Σολομωνίδη, με αφορμή τη διάλεξη της Emily Wilson στην Αθήνα, σκηνοθετώντας και ζωντανεύοντας τις διαδρομές και μετουσιώσεις της πρώτης ομηρικής επικής ύλης στο χώρο και το χρόνο: από την πρώτη έκδοση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας το 1488 στη Φλωρεντία από τον Δημήτριο Χαλκοκονδύλη, στην πρώτη παράφραση της Ιλιάδας στα νέα ελληνικά από τον Νικόλαο Λουκάνη που τυπώθηκε στη Βενετία το 1526, στις μεταφράσεις του ομηρικού έπους στα λατινικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και ισπανικά και στη διασπορά του κειμένου, πρωτότυπου, μεταφρασμένου ή παραφρασμένου στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.
Εκδόσεις του ομηρικού έπους, καθώς και εικονογραφήσεις του John Flaxman συναντώνται μαγικά στην έκθεση όπως και σε κάποιες από τις εκδόσεις που είναι εμπλουτισμένες με εικονογραφικό υλικό από τον ίδιο τον ιδρυτή της Βιβλιοθήκης, Ιωάννη Γεννάδιο, κατά την αγαπημένη του πρακτική, αυτή της δημιουργίας συνθέσεων από ξεχωριστά συστατικά, στη συγκεκριμένη περίπτωση λόγου και εικόνας.
Η εξαιρετική εξαιρετική!!! ....ομιλία του τέως Προέδρου
Π. Παυλόπουλος: «Ελληνική Γλώσσα και Ελληνικός Πολιτισμός»
Ομιλία του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας και επίτιμου καθηγητή της Νομικής σχολής του ΕΚΠΑ στο 20ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Λυκείου Ελληνίδων στην Καλαμάτα
Καθώς και ότι τα Ομηρικά Έπη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, μάλλον είναι το κυριότερο πρώτο παράδειγμα της γλωσσικής και πολιτισμικής ενότητας του τότε Ελληνικού Κόσμου, γραμμένα σε μίαν ιδιαίτερη Ελληνική Γλώσσα, προϊόν σύνθεσης διαφόρων, συγγενών μεταξύ τους, διαλέκτων πάνω σε Ιωνική βάση. Υπό τις συνθήκες αυτές ο Θουκυδίδης είναι ο πρώτος ιστορικός ερευνητής, ο οποίος ανέδειξε την σημασία της Ελληνικής Γλώσσας στην δημιουργία του Έθνους των Ελλήνων. Ίσως δε και ο μόνος ιστορικός ερευνητής, ο οποίος κατάφερε να σηματοδοτήσει, με πειστικά τεκμήρια, το πώς και γιατί μια γλώσσα μπορεί να θέσει τις βάσεις της δημιουργίας ενός έθνους.
Β. Ελληνική Γλώσσα και Παιδεία
Η Ελληνική Γλώσσα υπήρξε όχι μόνο το μέσο επικοινωνίας ενός Λαού ή και ενός Έθνους γενικότερα. Αλλά το όργανο διαμόρφωσης της Παιδείας, η οποία βρίσκεται στον πυρήνα του Ελληνικού Πολιτισμού, από την γέννησή του ως την σύγχρονη εξέλιξή του, λόγω του ότι, σύμφωνα με τις επόμενες σκέψεις, η Ελληνική Γλώσσα συνέβαλε καθοριστικώς στην δημιουργία του Έθνους των Ελλήνων.
Όλα αυτά έχουν ως αφετηρία το επιστημονικώς ακραδάντως τεκμηριωμένο γεγονός, ότι η δύναμη της Ελληνικής Γλώσσας, ως μέσου επικοινωνίας των συμβιούντων σε οργανωμένη κοινωνία ανθρώπων, είναι τέτοια μέσα στον χρόνο, ώστε βασίμως μπορούμε να δεχθούμε πως δεν είναι τόσο το σύνολο των επιμέρους Λαών στην Αρχαιότητα, οι οποίοι συνδέθηκαν ιστορικώς μεταξύ τους ως Έλληνες, που δημιούργησε την Ελληνική Γλώσσα. Πολύ περισσότερο ήταν η Ελληνική Γλώσσα, όπως προέκυψε από την σύνθεση των επιμέρους διαλέκτων της -αφού από την ιστορική εποχή δεν υπάρχει, αποδεδειγμένα, Ελληνική διάλεκτος αυτόνομη και ανεξάρτητη από τις άλλες- εκείνη η οποία συνέδεσε, σταθερά και σε βάθος, μεταξύ τους τους Έλληνες και οδήγησε στην μετέπειτα ενότητα των Ελλήνων.
Γ. Το δίδαγμα του Θουκυδίδη
Ο μέγιστος των ιστορικών Θουκυδίδης είναι, δίχως αμφιβολία, οπιο κατάλληλος για ν’ αποδείξει αυτή την μεγάλη αλήθεια, αν αναλογισθούμε το μεγαλείο και την «αυθεντία» του έργου του.
1. Συγκεκριμένα ο Θουκυδίδης, στην εισαγωγή των «Ιστοριών» του, καταγράφει το γεγονός ότι για πρώτη φορά ενώθηκαν οι Έλληνες κατά την προετοιμασία και την διεξαγωγή του Τρωϊκού Πολέμου, έστω και αν ο σκοπός του πολέμου αυτού έχει τις ρίζες του σε μυθολογικά, αμιγώς, δεδομένα.
α) Καθώς και ότι τα Ομηρικά Έπη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, μάλλον είναι το κυριότερο πρώτο παράδειγμα της γλωσσικής και πολιτισμικής ενότητας του τότε Ελληνικού Κόσμου, γραμμένα σε μίαν ιδιαίτερη Ελληνική Γλώσσα, προϊόν σύνθεσης διαφόρων, συγγενών μεταξύ τους, διαλέκτων πάνω σε Ιωνική βάση. Υπό τις συνθήκες αυτές ο Θουκυδίδης είναι ο πρώτος ιστορικός ερευνητής, ο οποίος ανέδειξε την σημασία της Ελληνικής Γλώσσας στην δημιουργία του Έθνους των Ελλήνων. Ίσως δε και ο μόνος ιστορικός ερευνητής, ο οποίος κατάφερε να σηματοδοτήσει, με πειστικά τεκμήρια, το πώς και γιατί μια γλώσσα μπορεί να θέσει τις βάσεις της δημιουργίας ενός έθνους.
β) Επιπλέον, αυτές οι βάσεις μας παρέχουν, ακόμη και σήμερα, επαρκείς εξηγήσεις για την αδιάλειπτη συνέχεια της Ελληνικής Γλώσσας. Αρκεί ν’ αναλογισθεί κανείς π.χ. την πλειάδα λέξεων της εποχής του Ομήρου που «επιβιώνει» σε όλο το φάσμα του προφορικού και γραπτού λόγου, ιδίως δε σε πεδία τα οποία έχουν μια μορφή «κοινότητας αναφοράς» μεταξύ ορισμένων σημερινών δρώμενων και των δρώμενων που εξιστορούν τα Ομηρικά Έπη. Για παράδειγμα, είναι εντυπωσιακή, κατά κυριολεξία, η ανίχνευση μεγάλου αριθμού ναυτικών λέξεων-όρων στην Γλώσσα μας, που έλκουν ευθέως, σχεδόν, την καταγωγή τους από τις εξιστορήσεις του Ομήρου (βλ., αντί άλλης παραπομπής, Αθανασίου Γιαννάκη, «Ομηρικό Λεξικό ναυτικών όρων», εκδ. Αμφιτρίτη, Αθήνα, 2013). Στο ίδιο, κατά βάση, συμπέρασμα καταλήγει στις μέρες μας ο μεγάλος νομπελίστας Ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης, με τους εξής στίχους από το ποίημά του «Άξιον Εστί» (Ενότητα «Τα Πάθη»): το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου. Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου».
Χρήσιμο είναι να παρατεθεί το απόσπασμα των «Ιστοριών» (Ι,1.3.1-1.3.4), όπου με τρόπο «λακωνικό», πλην σαφή, ο Θουκυδίδης αποδεικνύει πως η Ελληνική Γλώσσα ήταν εκείνη, η οποία έθεσε τις βάσεις για την δημιουργία του Έθνους των Ελλήνων.
ΙΙΙ. Η «δοξαστική» πορεία του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος
Την πορεία εξέλιξης του Ελληνικού Πολιτισμού, σε όλη του την μακραίωνη διαδρομή, «καταγράφει», πιστά και αξιόπιστα όπως επισημάνθηκε συνοπτικώς προηγουμένως, κυρίως η πορεία του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος στον δρόμο προς την επιστημονική -ουσιαστικώς την πρώτη στην ιστορία της επιστημονικής εξέλιξης- δημιουργία. Αυτή η πορεία του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος προς την θεμελίωση της ολοκληρωμένης Επιστήμης και της Φιλοσοφίας με συστηματική δομή παραπέμπει, εν πολλοίς, στον μύθο του Προμηθέα, κατά την Αισχύλεια εκδοχή του. Ήτοι παραπέμπει στον ημίθεο, ο οποίος τίθεται στην υπηρεσία του Ανθρώπου -προκειμένου να τον διδάξει τις Τέχνες, μέσω της χρήσης της φωτιάς που έχει κλέψει από τους θεούς- με σκοπό να καταστήσει την ανθρώπινη δημιουργία δύναμη «παραγωγής» Πολιτισμού, άρα δύναμη η οποία θ’ απελευ-θερώσει τον Άνθρωπο και από τον αρχέγονο φόβο του θανάτου. Σκοπό, τον οποίο «αποκαλύπτει» στον Χορό ο Προμηθέας με τον συγκλονιστικό στίχο του Αισχύλου (260): «Θνητούς γ’ ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι μόρον» («Απέβαλα από τους θνητούς τον φόβο του θανάτου»). Και τούτο στοίχισε στον Προμηθέα την σύγκρουση ως και με τον Δία, σύγκρουση που «σφραγίσθηκε» με την τιμωρία της αλυσόδεσής του στον καυκασιανό βράχο.
Α. Μια «προμηθεϊκή» πορεία
Μεσ’ απ’ αυτήν την, οιονεί προμηθεϊκή, πορεία του το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα γέννησε, σχεδόν ταυτοχρόνως, την Επιστήμη και την Φιλοσοφία, κατά τα προλεχθέντα συντόμως. Σήμερα, η συνεισφορά αυτή του Ελληνικού Πνεύματος στον Πολιτισμό, εν γένει, φαίνεται ίσως φυσική. Όμως η ιστορική διαδρομή και έρευνα στο πεδίο κυρίως της Επιστήμης αρκεί για να καταδείξει, ότι αυτή η «προμηθεϊκή», κατά τ’ ανωτέρω, πορεία του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος συνιστά μια από τις πιο συγκλονιστικές -δίχως ίχνος υπερβολής- περιόδους της ανθρώπινης δημιουργίας, αφότου εμφανίσθηκε ο Homo Sapiens ως «τελείωση» του Homo Sentiens. Και τούτο διότι, κατ’ ουσία και κατ’ αποτέλεσμα, σηματοδοτεί την αρχή της πνευματικής «καταξίωσης» του Homo Sapiens.
1. Για να γίνει σαφέστερη και, επομένως, ακριβέστερη η ανάλυση που προηγήθηκε, πρέπει να διευκρινισθεί ότι το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα έφθασε στον «κολοφώνα» της διάπλασης της Επιστήμης μέσ’ από την «επαναστατική», μεθοδολογικώς, για την εποχή εκείνη μετατροπή της πληροφορίας σε Γνώση και της Γνώσης σε «Σοφία».
α) Με άλλες λέξεις το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα οδήγησε έτσι την εν γένει Παιδεία -υπό την έννοια του συνόλου των έργων του Πνεύματος και της Τέχνης, κατά τον André Malraux- της Αρχαίας Ελλάδας σε μια πρωτόγνωρη, με οιαδήποτε σύγκριση παρελθόντος, ολοκλήρωσή της, προσθέτοντάς της τους «ακρογωνιαίους λίθους» της, ήτοι την Επιστήμη και την Φιλοσοφία. Την τελευταία δε ιδίως με την μορφή της «τελειοποίησης» -για τα δεδομένα της εποχής- της επιστημονικής μεθόδου, ως θεμελιώδους «εργαλείου» αναζήτησης και επεξεργασίας της Γνώσης, που έχει ως τελικό στόχο την διεπιστημονική της προσέγγιση ως την, κατά το δυνατόν, ολιστική θεώρησή της. Ολιστική θεώρηση, η οποία βεβαίως και δεν οδηγεί στην, από μεθοδολογικής πλευράς, πλήρη «εξομοίωση» των επιμέρους επιστημονικών κλάδων, πλην όμως αναζητεί τα υπαρκτά κοινά σημεία μεταξύ τους, έτσι ώστε ν’ αποφεύγονται, όσο αυτό είναι εφικτό, μεγάλες αντιφάσεις στο lato sensu πεδίο του «επιστητού».
β) Η «δοξαστική» σύλληψη και κυοφορία της Επιστήμης –που, με πολλή «ελευθερότητα» ως προς την χρησιμοποίηση του όρου είναι αλήθεια, συνιστά το ισοδύναμο του «big-bang» στο πεδίο μορφοποίησης του «σύμπαντος» της ανθρώπινης δημιουργίας, καθώς ο Άνθρωπος πλάθει το δικό του Σύμπαν για να κατανοήσει εκείνο του Δημιουργού του- είναι, κατά το μεγαλύτερο μέρος της, έργο των Προσωκρατικών φιλοσόφων καθώς και των Σοφιστών, οι οποίοι επηρεάσθηκαν από αυτούς, με κυριότερους τους Πρωταγόρα και Ιππία, φυσικά με βάση τα υπάρχοντα, δυστυχώς άκρως ελλιπή, ιστορικά τεκμήρια. Κατά κάποιον τρόπο οι Προσωκρατικοί, με τις πρωτόγνωρες για την εποχή εκείνη προσεγγίσεις της αλήθειας γύρω από την φύση του Κόσμου, «οργάνωσαν» το πρώτο «επιστημονικό εργαστήρι» στο πλαίσιο της ιστορίας της επιστημονικής «παραγωγής».
2. Και τούτο, διότι ήταν εκείνοι που πρώτοι επιχείρησαν –και ουσιαστικώς πέτυχαν- ν’ απαλλάξουν την ανθρώπινη διανόηση από τα «προπατορικά» δεσμά του μύθου και να την οδηγήσουν, σταδιακώς, προς την κατανόηση και εξήγηση του Κόσμου στις πραγματικές του, φυσικές, διαστάσεις.
α) Ταυτοχρόνως, αυτή η «ριζοσπαστική» δημιουργική παρακαταθήκη των Προσωκρατικών υπήρξε, στην μετέπειτα πορεία του Πνεύματος, το σπουδαιότερο όπλο για την αντιμετώπιση των εμποδίων του κάθε είδους δογματισμού που έκανε, κατά καιρούς, την εμφάνισή του. Δογματισμού ο οποίος, εν τέλει, έφθανε, μέσ’ από ένα καταστροφικό «πισωγύρισμα», στο να μετατρέψει την όποια Γνώση είχε προκύψει και πάλι σε απλή πληροφορία. Πληροφορία, που μεταδιδόταν εφεξής μεταξύ των, δήθεν, «επαϊόντων», δίχως δυνατότητα αμφισβήτησής της εκ μέρους τους και, πολύ περισσότερο, τροποποίησης του περιεχομένου της προς την κατεύθυνση οιασδήποτε επιστημονικώς αποδεκτής εξέλιξής της.
β) Αυτό, ακριβώς, το καταστροφικό «πισωγύρισμα» της ανθρώπινης Σκέψης και της καθήλωσής της στην «κατεστημένη» πληροφορία απέτρεψε το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα, στην πορεία της ελεύθερης δημιουργίας του. Ουσιαστικώς δε το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα ουδέποτε, ακόμη και στις απαρχές της «ανόδου» του, συμβιβάσθηκε με μια τέτοια μεθοδολογική στασιμότητα που είναι, εκ των πραγμάτων και διαχρονικώς, ο κυριότερος «εχθρός» της Επιστήμης. Και υπενθυμίζεται εκ νέου: Το «άλμα» αυτό του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος δεν κατανοήθηκε πλήρως ακόμη και με τα πνευματικά «εργαλεία» των απαρχών της σύγχρονης εποχής. Χρειάσθηκε πολύς χρόνος και μεγάλη προσπάθεια για να οριοθετηθεί επαρκώς το μέγεθος των «επαναστατικών» καινοτομιών της περιόδου και της συνεισφοράς των Προσωκρατικών στο πεδίο της επιστημονικής εξέλιξης, ιδίως κατά το αρχικό της στάδιο.
3. Αλήθεια πόσο αργότερα, άραγε, ο Max Weber, στην μελέτη του «Η επιστήμη ως επάγγελμα», ανέδειξε ότι η Επιστήμη σημαίνει το «ξεμάγεμα του κόσμου», την «απομάγευση του κόσμου» («die Entzauberung der Welt»), ήτοι την απαλλαγή της Σκέψης, κατά την έρευνα του Κόσμου τούτου, από τα «μάγια» του κάθε είδους μύθου!
Β. Υπ’ αυτό το πρίσμα είναι, όπως συνάγεται από το σύνολο της ανάλυσης που προηγήθηκε, απολύτως θεμιτό, ιστορικώς, να ερμηνεύουμε τους Μηδικούς Πολέμους και την τελική περηφανή επικράτηση των Ελλήνων, υπό την Αθηναϊκή καθοδήγηση, και ως εξίσου περιφανή επικράτηση του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος. Το οποίο έτσι νομιμοποιείται ιστορικώς, και μάλιστα στο ακέραιο, να διεκδικεί, ως κοιτίδα και λίκνο του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, την «παλαίφατη» όχι μόνο γεωγραφική αλλά και πνευματική οριοθέτηση των συνόρων μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Αναλυτικά η ομιλία του με τίτλο «Ελληνική Γλώσσα και Ελληνικός Πολιτισμός»: ΕΔΩ και ΕΔΩ
Η «σύλληψη» και κατανόηση του Ελληνικού Πολιτισμού, από τις καταβολές του ως σήμερα, πάντοτε ως δημιουργήματος του ελεύθερου Αρχαίου Πνεύματος, δίχως την συσχέτισή του με την Ελληνική Γλώσσα αναδεικνύονται άκρως ελλιπείς.
Μια φωτογραφική Οδύσσεια» σε μια μεγάλη έκθεση στη Θεσσαλονίκη
Στο MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης από τις 8 Σεπτεμβρίου, ένα πανόραμα των εικόνων του πρωτοπόρου Ελβετού φωτογράφου που συνδέθηκε όσο λίγοι με την Ελλάδα, ταξιδεύοντας στη Μεσόγειο.
Το 1923 ο Λε Κορμπιζιέ χρησιμοποίησε τις φωτογραφίες του από τον Παρθενώνα στο βιβλίο του «Vers un architecture». Ο Μπουασονά ήθελε να ερμηνεύσει το ελληνικό τοπίο συνδυάζοντας την κλασική αρχαιότητα με την επαρχιακή ελληνική λαογραφία μέσα από συνειρμούς φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων προσεκτικά συντεθειμένων και με τον καλύτερο φωτισμό του περιβάλλοντος. Οι φωτογραφίες της Emma Guipet, πεντακόσιες σε σύνολο, με την ίδια ως «Magdeleine G» να χορεύει στον Παρθενώνα με αρχαία ενδυμασία, που χρησιμοποιήθηκεαν ως εικονογράφηση για το βιβλίο του υπνωτιστή Émile Magnin «L'Art et l'Hypnose», αποτέλεσαν αντικείμενο θαυμασμού για τους υπερρεαλιστές.
Το τελευταίο του φωτογραφικό λεύκωμα για την Ελλάδα, που δημοσιεύτηκε το 1933 με τίτλο «Ακολουθώντας το πλοίο του Οδυσσέα», ήταν μια προσπάθειά του να αναπαραστήσει το ομηρικό έπος και, με συμβολικό τρόπο, τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού σε όλη την Ευρώπη, ενώ τις φωτογραφίες συνόδευαν αποσπάσματα από την «Οδύσσεια» του Ομήρου.
Η έκθεση «Ο Φρεντ Μπουασονά και η Μεσόγειος. Μια φωτογραφική Οδύσσεια» αποτελεί παραγωγή του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, με τη συνεργασία του Τμήματος Γεωγραφίας και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου της Γενεύης, της Βιβλιοθήκης της Γενεύης και του Μουσείου Τέχνης και Ιστορίας της Πόλης της Γενεύης και με τη συνδρομή της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
στον φωτισμένο Όλυμπο της έννοης κεφαλής του Homo Sapiens
εν Αθήναις 23 Σεπτεμβρίου 2022
Σε έναν τεράστιο διαμορφωμένο χώρο στον Ελληνικό Κόσμο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού 1.800τμ, η τεχνολογία συναντά τον μύθο: επιβλητικά εκθέματα, wall mapping, ξεναγήσεις, escape rooms, ολογράμματα, διαδραστικά acts ντύνουν τις ζωές και τα βιώματα των 12 Θεών του Ολύμπου και αποκαλύπτουν γνωστές και άγνωστες πτυχές του χαρακτήρα τους.
Στόχος της έκθεσης αυτής; Να κατανοήσουμε τον βαθύτερο συμβολισμό που κρύβουν αυτοί οι μύθοι, αλλά και την αρχαία ελληνική γνώση και σοφία.
Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
Από την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2022 και μέχρι τις 30 Μαρτίου 2023 ο Όλυμπος “μετακομίζει” στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, “ανοίγει” τις πόρτες του και καλεί μικρούς και μεγάλους να θαυμάσουν το μεγαλείο της ελληνικής μυθολογίας και το θρυλικό της Δωδεκάθεο.
Βρήκαμε τον Όμηρο, με τον τρόπο του ποιητή, στις ακρογιαλές της με ένα πλωτό καράβι που το λένε "Μυθιστορία" να προσαράζει και στους δρόμους, στα μονοπάτια της Ελλάδος που τον πληγώνει να περπατεί.
Να περπατεί με ένα ραβδί στο χέρι και δίπλα του ένα παιδί να τον οδηγεί.
Τον πλησίασα προσεκτικά και το ρωτώ ψιθυριστά περπατώντας δίπλα του από αριστερά
στο δρόμο με το δισάκι μου στο ώμο.
-Τι είναι αυτό που σε πληγώνει σήμερα στην Ελλάδα πιο πολύ, τον ρωτώ με αγωνία περισσή;
Οι άνθρωποι τα σκουπίδια οι πολυκατοικίες οι τουρίστες η ηχορύπανση τα μοναστήρια τα μπαρ τα ξενοδοχεία τα μαγειρικά τηλεοπτικά σήριαλ οι ξαπλώστρες τα διώροφα λεωφορεία, τι;
Δεν απάντησε και συνέχισε να προχωρά.
Προχωρώ και εγώ μαζί και ξαναρωτώ.
-Τι είναι αυτό που αγαπάς την Ελλάδα πιο πολύ; Τον μύθο την ιστορία το φως της, την πέτρα μάρμαρο, την αύρα την εσπερινή;
Κουνά το κεφάλι σκεφτικός και δεν απαντά.
Ξαναρωτώ με παρ΄όλα αυτά.
-Ποιος είναι ο στόχος της Ελλάδας; Σήμερα ποιο είναι το μέλλον; Ποιος είναι ο ρόλος της στο γαλαξία της συμπαντικής νοημοσύνης; Γιατί έχεις τα μάτια κλειστά, τι βλέπεις με αυτά;
Σταματά για να σκαλίζει το ραβδί και αρχίζει να μιλά μειλίχια και προσεκτικά.
-Αυτό, μου λέει ήταν ένα ρόπαλο παλιά, το άφησε ο Ηρακλής παρακαταθήκη για τη νέα γενιά.
Έφτασε στα χέρια μου από κάτι της Ήβης, παιδιά, το πήρα και άρχιζα να το σκαλίζω προσεκτικά πάνω σε αυτό, σαν τον ‘Ηφαιστο τα Έπη τα Ομηρικά κτήμα εσαεί και παρακαταθήκη για τα σύμπαντα γαλαξιακά.
Αυτό που με πληγώνει περισσότερο στην Ελλάδα σήμερα είναι η χαμηλού επιπέδου ανθρωπιά,
ο φτηνός συναισθηματισμός ο υποκριτικός ανθρωπισμός της ήσσονος προσπάθειας και η μακαριστή πτωχεία του πνεύματος, του “να περνάμε καλά” .
Αυτό που αγαπώ, είναι η τόλμη η γοητεία η φαντασία, ο ηρωισμός και η ευφυΐα . Από τον Ηρακλή στον Οδυσσέα, από το ραβδί στο σπαθί σε μετουσιωτική Μυθολογία.
Πότε το ρόπαλο λειαίνεται και μετουσιώνεται σε σπαθί φωτός με μέθοδο την αλχημιστική;
Πότε το σπαθί μετατρέπεται σε τόξο λυγίζει και εκτοξεύεται σε βέλος ευθύ;
Ο ρόλος της Ελλάδας ήταν και είναι πάντοτε αυτός. Ένα ρόπαλο ένα τόξο και ένα σπαθί, αυτό της Δικαιοσύνης σε μία ελεύθερη Ιαχή …. Αέρα.
Κλείνω τα μάτια για να βλέπω τα εσωτερικά ενεργειακά πεδία σε όραση εσωτερική να βλέπω την Πηγή και αφήνω ένα παιδί να με οδηγεί, γιατί θέλω να βλέπω τον κόσμο καινούργιο, σαν να ναι η πρώτη φορά που τον κοιτώ με θαυμασμό, σαν να είμαι παιδί και εγώ.
Τα Ομηρικά Έπη ανήκουν στην περιπατητική σχολή γιατί πηγαίνουν, περπατούν από αυλή σε αυλή με ραφιναρισμένη πλεγμένη ωδή υφαντό.
Οι Μεγάλοι Περίπατοι των Ομηρικών Επών έφτιαξαν το ενδελεχές αριστοτελικό άγαλμα του Οδυσσέα με το σκοπό του καλλιτέχνη λαξευτή.
Ο περίπατος είναι μία πράξη διαλογιστική. Και είναι μία ακόμη μη πράξη δράσης ευθυγραμμιστική γιατί είναι η ευθυγράμμιση των απορροιών των εσωτερικών και εξωτερικών πεδίων του σύμπαντος.
Καμία φώτιση δεν μπορεί να γίνει σε στάση καθιστή των 7 τσάκρας, δεν έχει την απαιτούμενη ένταση δύναμη και ροή για ένα νοήμον ανθρώπινο όν. Λείπουν τα πόδια και μένει ....η ουρά του δεινόσαυρου.
Για αυτό περπάτα μαζί μου, ούτε μπρος ούτε πίσω μου, αλλά δίπλα μου, ταξιδευτή.
-Όμηρος σημαίνει εγγύηση τον ρωτώ, εγγύηση για τι;
-Ναι μου λέει, “όμηρος” σημαίνει εγγύηση.
Εγγύηση για την Ελευθερία του Πνεύματος και είμαι ο εγγυητής για αυτή ,ως ποιητής με ένα ραβδί και συνοδό μου ένα παιδί.
"Ο στερνός σκοπός του ποιητή δεν είναι να περιγράφει τα πράγματα αλλά να τα δημιουργεί ονομάζοντάς τα". Σεφέρης, "Μονόλογος πάνω στην ποίηση"
Αστραία, Μπαλούμη Ευαγγελινή για την Ομηρική Πολιτεία
.....από τα μονοπάτια της ελεύθερης ομηρικής μυθοπλασίας
Ναυάγιο των Αντικυθήρων: Βρέθηκε το μαρμάρινο κεφάλι του αγάλματος του Ηρακλή
Μαρμάρινο υπερφυσικό κεφάλι ανδρικής γενειοφόρου μορφής, η οποία εκ πρώτης όψεως ταυτίζεται με τον ημίθεο Ηρακλή του τύπου Farnese, του λεγόμενου «Ηρακλή των Αντικυθήρων», και είναι πιθανόν να ανήκει στο ακέφαλο άγαλμα αρ. 5742 του National Archaeological Museum / Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο ανελκύστηκε από τους σφουγγαράδες το 1900.
Αρχαιολογική ανακάλυψη στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων: Βρέθηκε το «κεφάλι» του Ηρακλή
Γεώργιος Κουρουπής (Συγγραφέας): Η μοναδική σύνταξη της επικής τέχνης παρείχε στους Έλληνες που μιλούσαν σε διαφορετικές διαλέκτους έναν κοινό δεσμό πολιτιστικής κληρονομιάς. Με τη δημιουργία της, έγινε η ενιαία μουσική κωδικοποίηση που χρησιμοποιήθηκε από αμέτρητους αοιδούς. Επομένως, από την άποψη της μουσικής, η Ιλιάδα είναι ενιαία. Από τη άποψη όμως της ποιητικής λογοτεχνίας, έχει ασυνέπειες, επειδή είναι δημιούργημα πολλών συνθετών. Ετσι είναι σε θέση να ικανοποιήσει τόσο τους Ενωτικούς όσο και τους Διαχωριστές. Παρόμοια με το φώς, η Ιλιάδα είναι τόσο ένα κύμα όσο και ένα σύνολο σωματιδίων.
Οι Έλληνες είχαν μια καταπληκτική ικανότητα να αναβαθμίζουν ότι έρχονταν σε επαφή. Πιστεύουμε ότι αυτός ο σπόρος από το Έπος του Γκιλγκαμές, μέσα από τη δημιουργική επεξεργασία της ελληνικής αλχημείας, μετατράπηκε σε μια αιωνόβια Σεκόγια του Δυτικού πολιτισμού, που ενέπνευσε τις παραστατικές, εικαστικές και φιλολογικές τέχνες για χιλιετίες. Όπως συμβαίνει με όλες τις Τέχνες, η ακύρωση δεν είναι μια τέλεια τεχνική αποκατάστασης. Παρ' όλα αυτά, θεωρούμε ότι το απλοποιημένο μας ποίημα καταφέρνει να αποκαλύψει τη σημασία της τιμής και της δόξας στην Ηρωική Εποχή, καθώς και ένα εύλογο σχήμα για μια παλαιότερη μορφή της Ιλιάδας. Παραδεχόμαστε ότι οι προτάσεις μας είναι τόσο μια «θεία μανία» όσο και μια δημιουργική διαδικασία αυτοσχεδιασμού νέων στίχων. Ως εκ τούτου, καλούμε τους αναγνώστες μας να συγκρατήσουν τη δυσπιστία τους, να απολαύσουν κριτικά και στη συνέχεια να αποφανθούν.
Ο συγγραφέας Γεώργιος Κουρούπης και ο μεταφραστής Ιωάννης Τσιπλάκος μιλούν στην ATHENS VOICE για το βιβλίο «Ιλιάδα: Τιμή και Δόξα στο Fίλιον» (εκδ. Πρώτη ύλη).
Η παλαιότερη μορφή της Ιλιάδας -που αποκαλύπτεται τώρα για πρώτη φορά μετά από 3.000 χρόνια- οδηγεί σε μια εκπληκτική ανακάλυψη: το κεντρικό θέμα δεν αφορά την «οργή του Αχιλλέα» ή την εκδίκηση για την Ελένη, αλλά την τιμή και τη δόξα. Αποσυνδέοντας τα στρώματα της μετέπειτα ποίησης, ο συγγραφέας Γεώργιος Κουρουπής και ο μεταφραστής Ιωάννης Τσιπλάκος ανακαλύψαν ένα μικρότερο αρχαϊκό ποίημα με τεράστια πυκνότητα και ομορφιά. Αυτή η νέα μετάφραση στο βιβλίο «Ιλιάδα: Τιμή και Δόξα στο Fίλιον» (εκδ. Πρώτη Ύλη) στοχεύει να αναπαράγει ένα παρόμοιο αποτέλεσμα για τους αναγνώστες με αυτό το αρχαίο ποίημα όπως ερμηνευόταν από τους βάρδους για τους ακροατές - ρέουσα κίνηση, απλότητα του στυλ και ευγένεια της έκφρασης. Ο εκδοτικός στόχος είναι να εφαρμοστούν οι γνώσεις της παγκόσμιας ομηρικής μελέτης, προκειμένου να ανασκαφεί το παλαιότερο στρώμα του κειμένου, ώστε οι αναγνώστες να έχουν μία μοναδικά νέα εμπειρία αυτής της διαχρονικής ιστορίας.
Γεώργιος Κουρούπης - βιογραφικό
Ο Δρ Γεώργιος Κουρούπης στις αρχές της δεκαετίας του 1970 σπούδασε αρχαία ελληνική γραμματεία στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ, με τον Βρετανό κλασσικό μελετητή, Δρ Eric Havelock. Σπούδασε επίσης συγκριτική λογοτεχνία με τον επισκέπτη καθηγητή Dr. George Steiner. Στη συνέχεια, ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο διεθνές δίκαιο στη Σχολή Νομικής και Διπλωματίας Fletcher, η οποία ήταν τότε ένα κοινό πρόγραμμα μεταξύ των πανεπιστημίων Harvard και Tufts. Μετά την αποφοίτησή του, μετακόμισε στο Τόκιο. Τα τελευταία 40 χρόνια εργάζεται στον κλάδο των διεθνών επενδύσεων. Είναι ένας από τους 300 και πλέον Έλληνες που ζουν στην Ιαπωνία.
Ιωάννης Τσιπλάκος - βιογραφικό
Ο Γιάννης Τσιπλάκος σπούδασε χρηματοοικονομικά και δούλεψε για αρκετά χρόνια σε ιδιωτικές εταιρείες και τα τελευταία εικοσιπέντε στη διαχείριση διαθεσίμων μεγάλης τράπεζας. Η παλιά νεανική αγάπη και έφεση στη σωστή και ακριβή χρήση της γλώσσας δεν αξιοποιήθηκε επαγγελματικά παρά μόνο μέσω της μη επαγγελματικής συνεργασίας για σειρά ετών με το γραφείο πρώην βουλευτή και υπουργού για την επιμέλεια παρουσιάσεων, ομιλιών και άρθρων στον τύπο. Τα τελευταία χρόνια μετά την παρακολούθηση μακροχρόνιων σεμιναρίων στην διόρθωση επιμέλεια και μετάφραση κειμένων απασχολείται επαγγελματικά με αυτόν τον τομέα.
«ALPHA MISSION - ΔELOS» είναι μια συλλογική πρωτοβουλία, η οποία επιχειρεί να συνδυάσει τη μυθολογία, την τέχνη, την εξερεύνηση του διαστήματος και τη σύγχρονη τεχνολογία προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την ανθρωπότητα σχετικά με την επείγουσα ανάγκη προστασίας του πλανήτη Γη.
Η NASA μας υπόσχεται το 2024 να προσεδαφίσει αστροναύτες στην σελήνη, αναμεσά τους για πρώτη φορά μία γυναίκα, μέσω του προγράμματος που ονόμασε Άρτεμις, τιμώντας για άλλη μια φορά την Ελληνική μυθολογία.
Λέει η ALPHA MISSION - ΔELOS «η αποστολή ARTEMIS, μας δίνει τη μοναδική ευκαιρία να κατανοήσουμε ότι η ανθρωπότητα δεν θα καταφέρει να αντεπεξέλθει με επιτυχία στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, παρά μόνο αν συνδυάσει τη σοφία του παρελθόντος με τη γνώση και τις δυνατότητες του σήμερα. Τις ανθρωπιστικές σπουδές με τις θετικές επιστήμες. Τη μυθολογία, την τέχνη και την πνευματικότητα με το διάστημα και την τεχνολογία».
Έτσι, ο στόχος του συνδυασμού της Δήλου με την κατάκτηση του διαστήματος είναι η παραγωγή διεπιστημονικών έργων, τα οποία να συνδυάζουν την τέχνη με την τεχνολογία. Η Δήλος, το ιερό νησί της αρχαιότητας, θα αποτελεί έναν τρίτο χώρο (φυσικό ή εικονικό) όπου, στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, θα γίνονται διαρκείς υπομνήσεις της σοφίας που χαρακτήριζε την πρώτη Νοημοσύνη, αυτήν που οι υπεύθυνοι του ALPHA MISSION - ΔELOS ονομάζουν «Προγονική Νοημοσύνη». Με εκδηλώσεις, διαλόγους, συγκεντρώσεις κ.λπ, που θα συνδυάζουν τη μυθολογία, την τέχνη και την τεχνολογία για την αναγέννηση του πλανήτη.
Μία από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις του ALPHA MISSION - ΔELOS έχει προγραμματιστεί για τις 30 Μαΐου 2022. Την ημέρα εκείνη το εμβληματικό νησί της Δήλου, το κοσμοπολίτικο κέντρο της Μεσογείου κατά την αρχαιότητα και σήμερα πλέον ένα ανοιχτό μουσείο, θα ζωντανέψει ξανά: Για πρώτη φορά στα χιλιάδες χρόνια της ιστορίας της, η Δήλος θα υποδεχθεί μια ορχήστρα κλασικής μουσικής, για μια συναυλία διεθνούς εμβέλειας και μεγάλης συμβολικής αξίας, καθώς είναι η εναρκτήρια για το ALPHA MISSION - ΔELOS.
Η Ορχήστρα Νέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUYO) συμπράττει με Ουκρανούς και Ρώσους μουσικούς. Σολίστ θα είναι η ουκρανικής καταγωγής, θεωρούμενη ως μεγάλο ανερχόμενο αστέρι του βιολιού Diana Tishchenko και ο Έλληνας δεξιοτέχνης της λύρας Σωκράτης Σινόπουλος. Η συναυλία θα έχει τον τίτλο «Οι Τέσσερις Εποχές»
Η συναυλία θα μεταδοθεί ζωντανά (20:30 EEST) μέσω της ΕΡΤ και του σταθμού ARTE, ενώ θα προβληθεί σε γιγαντοοθόνη στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, στο site και τα social media του Μεγάρου και σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης. Επιπλέον, θα μεταδοθεί στην κυριακάτικη τηλεοπτική συναυλία του ARTE στις 5 Ιουνίου -17.25 (CET) στη Γερμανία και 18.25 (CET) στη Γαλλία. Η συναυλία θα είναι διαθέσιμη στο arte.tv από τις 30 Μαΐου έως το τέλος Αυγούστου για να ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο.
Θεμελιώδης πεποίθηση των υπευθύνων του όλου project είναι ότι η η Δήλος αποτελεί το νησί όπου, σύμφωνα με το μύθο, γεννήθηκαν οι δίδυμοι θεοί Απόλλων και Άρτεμις. Στη Δήλο, επίσης, γεννήθηκε το φως. Γι' αυτό και, παράλληλα με την προσπάθεια του ανθρώπου να εξερευνήσει το διάστημα, η Δήλος -και οι εκδηλώσεις που θα συνδέονται με αυτήν- θα αποτελούν διαρκείς υπενθυμίσεις ότι και τα φτερά χρειάζονται ρίζες και ότι η ίαση του πλανήτη μας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα.
Ξάνθη: Η δυνατότητας ανάπτυξης της τοπική κοινωνίας μέσα από την πολιτιστική διαδρομή των άθλων του Ηρακλή
Η Ξάνθη, έχει το μοναδικό προνόμιο σε ολόκληρη τη βόρεια Ελλάδα να αποτελεί σημείο αναφοράς ενός από τους άθλους του πιο αγαπητού ήρωα της ελληνικής μυθολογίας, του Ηρακλή. Η ιστορία αυτή μπορεί να μην είναι ευρύτερα γνωστή, παρά το γεγονός ότι η αρχαία πόλη των Αβδήρων οφείλει την ίδρυσή της στο μυθικό ήρωα. Ο Ηρακλής την έχτισε για να τιμήσει τον καλό φίλο του ‘Αβδηρο, τον οποίο κατασπάραξαν τα άγρια άλογα του Διομήδη, όταν τον άφησε να τα φυλάει όσο εκείνος πολεμούσε στη Θράκη.
Το Επιμελητήριο Ξάνθης πριν από πέντε χρόνια περίπου ανέλαβε την πρωτοβουλία δημιουργίας μιας πολιτιστικής διαδρομής με θεματικό πλαίσιο τους άθλους του Ηρακλή. Στόχος, η συνολικότερη προσπάθεια ανάδειξης της τοπικής ιστορίας και αξιοποίησης των πολλών και ποικίλλων πλεονεκτημάτων που απορρέουν από αυτήν συμβάλλοντας στη γενικότερη οικονομική, επιχειρηματική και πολιτιστική ανάπτυξη της ευρύτερη περιοχή της Ξάνθης.
Η συμμετοχή του Επιμελητηρίου, ως εταίρου στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα QNeST PLUS (Quality Network on Sustainable Tourism) στο πλαίσιο του Interreg ADRION (ADRIATIC – IONIAN), του έδωσε την ευκαιρία να συνεργαστεί με ένα δίκτυο πόλεων στη Ελλάδα και το εξωτερικό που έχοντας ως αφετηρία τον Ηρακλή και τους άθλους του κατάφεραν να επιτύχουν την ανάπτυξη των περιοχών τους.
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ξάνθης, Στέλιος Μωραΐτης, στη διάρκεια της σημερινής επίσημης παρουσίασης της πολιτιστικής διαδρομής που φιλοξενήθηκε στον μοναδικής αρχιτεκτονικής ομορφιάς χώρο της οικίας του Μάνου Χατζιδάκι, αφού ευχαρίστησε όλους τους συντελεστές και φορείς της πόλης που βοήθησαν στο έργο, υπογράμμισε ότι «στόχος είναι να αναδείξουμε τον πολιτισμό της Ξάνθης, τον πλούτο του Δημόκριτου, το μύθο των αλόγων του Διομήδη. Έχουμε ένα ζωντανό μύθο που μέχρι σήμερα δεν τον αξιοποιήσαμε όσο θα έπρεπε σε σχέση με άλλες περιοχές. Πρέπει όλες αυτές οι περιοχές να συνδεθούν μεταξύ τους, περιοχές όπου έδρασε ο μυθικός ήρωας γιατί τα οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν οι τοπικές κοινωνίες είναι πολλά και σημαντικά».
Η σημασία των Ηράκλειων πολιτιστικών διαδρομών και Άθλων
Η διαδρομή του θαλάσσιου ταξιδιού μέσα στον Ατλαντικό Ωκεανό. Από τις ακτές της Νορβηγίας μέχρι την νήσο New Foundland στον Καναδά. Επίσης φαίνεται και το ταξίδι της επιστροφής από την Αμερική μέχρι το Γιβραλτάρ.
Το ταξίδι και η αποικία των Ελλήνων στην Β. Αμερική*
Πότε: Χρονολόγηση με βάση τα αστρονομικά στοιχεία του κειμένου
Πως: Αναλυτική περιγραφή του ταξιδιού – Ρεύματα Ατλαντικού Ωκεανού
Η διήγηση περί της αποικίας των Ελλήνων
Από τον Πλούταρχο.....
Σύμφωνα λοιπόν με τα λεγόμενα των βαρβάρων, όπως τα μεταφέρει ο Σύλλας, στις ακτές αυτής της ‘μεγάλης ηπείρου’ κατοικούν Έλληνες, γύρω από ένα κόλπο. Επειδή το νησί του Κρόνου, ο κόλπος και η ‘μεγάλη ήπειρος’ είναι πολύ κοντά, αυτοί οι Έλληνες θεωρούν τους εαυτούς τους στεριανούς και νησιώτες ταυτόχρονα. Και μάλιστα λένε ότι ‘ενώ το ελληνικό στοιχείο είχε φθαρεί μετά από τόσους αιώνες, έφτασε εκεί αποστολή αποίκων υπό τον Ηρακλή και έτσι το ελληνικό στοιχείο αναζωπυρώθηκε και έγινε πάλι ισχυρό. Για αυτό τον λόγο, αυτοί οι Έλληνες τιμούν τον Ηρακλή και τον Κρόνο’.
Αν για την Τιτανομαχία δεν μπορούμε να έχουμε σαφή χρονολόγηση, για τον Ηρακλή μπορούμε να πούμε πότε έζησε. Αυτό προκύπτει από το ότι ο Ηρακλής, λίγο μεγαλύτερος σε ηλικία από τον Θησέα, αφενός έλαβε μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία στην οποία συμμετείχαν και πατέρες ηρώων του Ομηρικού Τρωικού Πολέμου, και αφετέρου ο ίδιος ο Ηρακλής εκστράτευσε εναντίον της Τροίας, όταν βασιλιάς της ήταν ο Λαομέδων, ο πατέρας του Πριάμου, που ήταν βασιλιάς της κατά τον Ομηρικό Τρωικό Πόλεμο. Ο Ηρακλής νίκησε και σκότωσε τον Λαομέδοντα και τοποθέτησε στον θρόνο της Τροίας τον νεαρό Πρίαμο.
Γνωρίζοντας ότι ο Ομηρικός Τρωικός Πόλεμος έγινε γύρω στο 1250 π.Χ. (στρώμα TROY VIIa, σύμφωνα με μεγάλη μερίδα αρχαιολόγων, αλλά και αρχαίων κειμένων), ο Ηρακλής πρέπει να έζησε γύρω στο 1300 π.Χ. Με βάση την χρονολόγηση από τα Αστρονομικά στοιχεία των Ομηρικών Επών, ο Τρωικός Πόλεμος έγινε το 1228-1218 π.Χ. (Papamarinopoulos, Preka-Papadema et al, 2016), όταν ο Πρίαμος ήταν υπέργηρος σύμφωνα με τον Όμηρο. Ο πρώτος Τρωικός Πόλεμος υπό τον Ηρακλή πρέπει να έγινε μία-δύο γενιές πιο πριν, καθώς ο Πρίαμος ήταν τότε νεαρός.
Έκτοτε, από τον καιρό του Ηρακλή, περί το 1300 π.Χ., κάθε 30 χρόνια φεύγει μια αποστολή αποίκων από την Μεσόγειο Θάλασσα προς την ‘μεγάλη ήπειρο’ ώστε να ανανεώνεται συνεχώς το Ελληνικό Στοιχείο, σύμφωνα με την περιγραφή του Σύλλα. Αναχωρούν ‘πλοία’ και όχι ένα πλοίο, οι άποικοι εκλέγονται δια κλήρου, γίνονται πάρα πολλές ετοιμασίες καθώς το ταξίδι είναι δύσκολο και φυσικά όλα αυτά απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα προετοιμασίας πριν φύγουν τα πλοία με τους νέους αποίκους.
Εν κατακλείδι
Στην εργασία των Ι. Λυριτζή, Π. Πρέκα-Παπαδήμα, Π. Αντωνόπουλου, Κ. Καλαχάνη και Χ. Τζάνη, με βάση τα αστρονομικά στοιχεία του αρχαίου κειμένου (ολική ηλιακή έκλειψη και ‘είσοδος’ του πλανήτη Κρόνου στον Αστερισμό του Ταύρου, κάθε 30 χρόνια), χρονολογούνται τα περιγραφόμενα στο έργο του Πλουτάρχου, γεγονότα. O ‘ξένος’, δηλαδή ο συγκεκριμένος Έλληνας άποικος, έφυγε από την Μεσόγειο Θάλασσα για την ‘μεγάλη ήπειρο’, με την αποστολή του 26 μ.Χ. και επέστρεψε με την αποστολή του 56 μ.Χ. που έφυγε από την Μεσόγειο Θάλασσα, την άνοιξη του 57 μ.Χ. Αν έφυγαν από την Αμερική, αρχές Φθινοπώρου του 58 μ.Χ. επέστρεψαν στην Μεσόγειο Θάλασσα στα τέλη Φθινοπώρου του 58 μ.Χ.
Ο Έλληνας άποικος που επέστρεψε από το νησί του Κρόνου, από την ‘μεγάλη ήπειρο’, στο ‘μεγάλο νησί’, στην πατρίδα του, παρέμεινε εκεί, ξεκουράστηκε, είδε τους δικούς του ανθρώπους και στην συνέχεια ετοιμάστηκε για ένα άλλο ταξίδι, στην Καρχηδόνα. Αυτό το ταξίδι, πρέπει να πραγματοποιήθηκε μετά από πέντε-έξι χρόνια, το 63-64 μ.Χ. Περίπου τότε, που επί αυτοκράτορα Νέρωνα, συνέβη η μεγάλη πυρκαγιά στη Ρώμη και ξεκίνησε ο πρώτος μεγάλος διωγμός των Χριστιανών.
Στην Καρχηδόνα, την πόλη που τιμάται ιδιαιτέρως ως θεότητα, ο Κρόνος, αναζητεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάποιες ‘ιερές περγαμηνές’ που είχαν θαφτεί έξω από την πόλη για να διασωθούν κατά την ερήμωση της πόλης, μετά τον τρίτο Καρχηδονιακό Πόλεμο.
Μετά την μακροχρόνια έρευνα, έστω δέκα χρόνια, το 73-74 μ.Χ., τις ανακάλυψε και τότε συναντήθηκε με τον Σύλλα τον Καρχηδόνιο και κάποιους άλλους, οπότε τους απεκάλυψε πολλά στοιχεία από την όλη ζωή του και τις γνώσεις που είχε αποκομίσει.
Τον Ιανουάριο του 75 μ.Χ., μια ολική ηλιακή έκλειψη γίνεται ορατή στην Τυνησία, την Σικελία και την Νότια Ιταλία και φυσικά και στην Καρχηδόνα. Στην ίδια την Ρώμη, αμέσως μετά το μεσημέρι, ο δίσκος του Ηλίου σκοτείνιασε κατά ~90% (μερική ηλιακή έκλειψη).
Λίγους μήνες αργότερα, την άνοιξη του 75 μ.Χ. ο Πλούταρχος πρέπει να πραγματοποίησε το δεύτερο ταξίδι του στην Ρώμη, και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μετά από ένα συμπόσιο, ο αδελφός του Πλουτάρχου, ο Λαμπρίας και οι συνομιλητές του, αναλύουν θέματα περί της Σελήνης. Τότε ο Σύλλας ο Καρχηδόνιος μεταφέρει όλες τις σχετικές πληροφορίες όπως τις είχε μάθει από ένα ‘ξένο’, για αυτόν, ο οποίος όμως ήταν Έλληνας, σύμφωνα με την διήγηση του.
Έτσι, παρέχεται η πληροφορία της ύπαρξης Ελληνικής αποικίας στην ‘μεγάλη ήπειρο’ που με βάση όλα τα στοιχεία είναι η Αμερική, ενώ η αποικία εντοπίζεται στην νήσο New Foundland, στον κόλπο Saint Lawrence, στον Καναδά.
Η εργασία των Ι. Λυριτζή, Π. Πρέκα-Παπαδήμα, Π. Αντωνόπουλου, Κ. Καλαχάνη και Χ. Τζάνη περιγράφει επίσης και την διαδρομή του ταξιδιού από την Μεσόγειο Θάλασσα προς την Αμερική και την επιστροφή από την Αμερική στην Μεσόγειο Θάλασσα, ταξίδια που γίνονται με την γνώση και χρήση των θαλασσίων ρευμάτων του Ατλαντικού Ωκεανού και φυσικά της Ουρανογραφίας. Επίσης, εντοπίζεται και η αποικία των Ελλήνων στην Αρκτική Ζώνη, που όπως γράφει ο Πλούταρχος, ήταν ένας ενδιάμεσος σταθμός του ταξιδιού. Πρόκειται για το Αρχιπέλαγος Vega με 6500 νησιά που ανήκει στην Νορβηγία. Επισημαίνεται ότι από την Νορβηγία και με τον ίδιο τρόπο, έφτασαν στην ίδια περιοχή, στην νήσο New Foundland, οι Vikings (Βίκινγκς), αλλά πολύ αργότερα, το 1000 μ.Χ.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη και έρευνα. Η επιστροφή του Κρόνου στη θέση του, κάθε 29 με 30 έτη σημειοδοτεί και την πραγματική ενηλικίωση του ανθρώπου στη Σοφία του Χρόνου στους κύκλους των εποχών
ΓΕΩ Μυθολογία | από τον Μύθο στην Αλήθεια: Ξεκινά η έκθεση για την ελληνική μυθολογία και τα φυσικά φαινόμενα
Την Παρασκευή, 6 Μαΐου 2022, ανοίγει στο ευρύ κοινό η διαδραστική περιοδική έκθεση «ΓΕΩ Μυθολογία | από τον Μύθο στην Αλήθεια», η οποία φιλοξενείται στο Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πρόκειται για μία πρότυπη έκθεση, αφιερωμένη στην ελληνική μυθολογία και, πιο συγκεκριμένα, σε επιλεγμένους ελληνικούς μύθους, οι οποίοι ερμηνεύονται, μέσω διεπιστημονικής προσέγγισης, σε σχέση με γεωλογικά, παλαιοντολογικά και κλιματολογικά φαινόμενα, δεδομένα και μεταβολές της αρχαιότητας.
To ενδιαφέρον και σύνθετο αυτό θέμα παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό. Ο προϊστορικός άνθρωπος, τόσο στον αιγαιακό-ελλαδικό χώρο όσο και αλλού, υπήρξε μάρτυρας κοσμογονικών αλλαγών, κλιματικών μεταβολών, πλημμυρικών και κατακλυσμικών φαινομένων, έντονης σεισμικότητας και ηφαιστειακής δραστηριότητας. Οι αλλαγές αυτές είχαν αντίκτυπο στις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες, επέδρασαν στη διαμόρφωση της θρησκευτικής συνείδησης και συνεπακόλουθα στη δημιουργία μύθων. Ο άνθρωπος της προϊστορικής εποχής υπήρξε επίσης δημιουργός μεγάλων γεωτεχνικών και εγγειοβελτιωτικών έργων, τα οποία ήταν τόσο σημαντικά και προηγμένα για την εποχή τους, ώστε να μυθοποιηθούν και να διαμορφώσουν σύμβολα, θρύλους και ήρωες-προστάτες, όπως είναι ο Ηρακλής. Ακόμα και τα απολιθώματα εξαφανισμένων ζώων της Μεσογείου, δυσερμήνευτα ευρήματα για τον προϊστορικό άνθρωπο, έδωσαν έναυσμα και αυτά για τη δημιουργία μύθων.
Εγκαίνια έκθεσης: Παρασκευή, 6 Μαΐου 2022, 18:00 Μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας ΕΚΠΑ, Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, Αθήνα Μάιος - Δεκέμβριος 2022 Η είσοδος στην έκθεση είναι δωρεάν
Το κορυφαίο, οικουμενικό ηρωϊκό έπος της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, η «Οδύσσεια» του Ομήρου παρουσιάζεται., για πρώτη φορά σε μορφή podcast από pod.gr. Οι 24 Ραψωδίες με τους 12.110 στίχους καταγράφονται σε ισάριθμα podcast, με αφηγητή τον Ρένο Χαραλαμπίδη και έμμετρα κείμενα στην σύγχρονη γλώσσα του αρχιτέκτονα, ιστορικού αρχιτεκτονικής και ιστορικού τέχνης Κωστή Καζαμιάκη.
Για τα έμμετρα κείμενα έχουν ληφθεί υπ` όψιν εκτός από το αρχαίο κείμενο και όλες οι μεταφράσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς στην Ελλάδα. Η έκταση των κειμένων είναι μικρότερη των πρωτοτύπων καθότι έχουν αφαιρεθεί οι επαναλήψεις – στις οποίες επιδιδόταν ο Όμηρος. Όμως όλα τα κομβικά, δομικά στοιχεία της κάθε Ραψωδίας υπάρχουν στα αντίστοιχα podcast.
«Ο τεράστιος όγκος μαρτυριών από τον αρχαίο κόσμο, είτε κείμενα ή αντικείμενα, διαρκώς μεγαλώνει», δηλώνει ο Jonathan Prag, καθηγητής αρχαίας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, συμπληρώνοντας πως γίνεται όλο και πιο δύσκολο για τους ιστορικούς να μελετήσουν ένα τέτοιο αρχείο. «Η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης σε αυτό τον όγκο δεδομένων, όπως δείχνει η «Ιθάκη», παρουσιάζει τρομερές ευκαιρίες», αναφέρει ο κ. Prag, «η αρχαία ιστορία έχει ένα συναρπαστικό μέλλον». «Είναι μια εξαιρετική εξέλιξη», αναφέρει ο ιστορικός και καθηγητής στο New York University Roger Bagnall, με την Alison Cooley, η οποία είναι πρόεδρος του Διεθνούς Συνδέσμου Ψηφιακών Επιγραφών στο Πανεπιστήμιο του Warwick, να τονίζει ότι «ο πρωτοποριακός σχεδιασμός της «Ιθάκης» υπόσχεται να μεταμορφώσει τη δυνητική συνεισφορά των γραπτών μαρτυριών στην κατανόηση μας των καίριων στιγμών της παγκόσμιας ιστορίας». Ο Ίων Ανδρουτσόπουλος, καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της επιστημονικής ομάδας της Ιθάκης λέει πως χρειαζόμαστε περισσότερα πρότζεκτ όπως αυτό της «Ιθάκης» για να αναδείξουν περαιτέρω τη συμβολή του machine learning στις ανθρωπιστικές επιστήμες, όπως και αντίστοιχα σεμινάρια και διδακτική ύλη για να εκπαιδευτούν οι ερευνητές του μέλλοντος.
Όσον αφορά στο όνομα του μοντέλου, η «Ιθάκη» ήταν επιλογή του Δρ. Ασσαέλ, ο οποίος είναι από τη Θεσσαλονίκη αλλά ζει στο εξωτερικό εδώ και περίπου μια δεκαετία, και της Thea Sommerschield. «Το όνομα είναι εμπνευσμένο από το ταξίδι του Οδυσσέα στον δρόμο προς την Ιθάκη», λέει ο ίδιος στο kathimerini.gr, ελπίζοντας, όπως ο Οδυσσέας να «επιστρέψουν» και τα αρχαία αυτά κείμενα στην αρχική τους μορφή, στη δική τους Ιθάκη.
