Σπάνιες εκδόσεις Ομηρικών Επών

 Ο Όμηρος στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη

Η πρώτη έκδοση του Ομήρου που τυπώθηκε στη Φλωρεντία το 1488 σε επιμέλεια του λόγιου Έλληνα Δημητρίου Χαλκοκονδύλη. Η πρώτη από τις τρεις διαδοχικές εκδόσεις των ομηρικών επών από τον Ιταλό Ουμανιστή τυπογράφο Άλδο Μανούτιο, που τυπώθηκε στη Βενετία το 1504. Η συντομευμένη νεοελληνική παράφραση της Ιλιάδας από τον Νικόλαο Λουκάνη, που τυπώθηκε στη Βενετία το 1526 και κοσμείται από υπέροχες ξυλογραφίες. Οι εντυπωσιακές εικονογραφημένες εκδόσεις του Flaxman.

Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα highlights της έκθεσης «Ο Όμηρος στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη: Σπάνιες Εκδόσεις Ομηρικών Επών», που θα πραγματοποιηθεί από τις 3 έως τις 24 Οκτωβρίου 10 στο Κεντρικό Αναγνωστήριο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών (Σουηδίας 61, Κολωνάκι), με αφορμή τη διάλεξη στις 3 Οκτωβρίου της δόκτορος Έμιλι Γουίλσον (Emily Wilson), κορυφαίας μελετήτριας και μεταφράστριας του Ομήρου – η Ιλιάδα της μόλις κυκλοφόρησε από τον οίκο W.W. Norton & Company.

«Με αφορμή την ομιλία υπήρξε η σκέψη να δώσουμε στο κοινό την ευκαιρία να δει κάποια κομμάτια από τη Συλλογή του Ιωάννη Γενναδίου. Πηγή έμπνευσης για την έκθεση είναι, όπως και σε άλλες εκθέσεις μας, η φύση της Συλλογής που είναι ελληνοκεντρική και ακολουθεί την πορεία της ελληνικής τυπογραφίας και μέσα από αυτήν και τις διαδρομές των εκδόσεων των ομηρικών επών. Με μια επιλογή από αυτές τις εκδόσεις που στήνονται στο Αναγνωστήριο Σπάνιων Βιβλίων, η έκθεση φιλοδοξεί να ζωντανέψει τις διαδρομές και μετουσιώσεις της πρώτης ομηρικής επικής ύλης στον χώρο και τον χρόνο», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ειρήνη Σολομωνίδη, επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος της Γενναδείου Βιβλιοθήκης.

«Εκδόσεις του ομηρικού έπους, καθώς και εικονογραφήσεις συναντώνται στην έκθεση όπως και σε κάποιες από τις εκδόσεις που είναι εμπλουτισμένες με εικονογραφικό υλικό από τον ίδιο τον ιδρυτή της Βιβλιοθήκης, Ιωάννη Γεννάδιο, κατά την προσφιλή του πρακτική, της δημιουργίας συνθέσεων από ξεχωριστά συστατικά, στη συγκεκριμένη περίπτωση λόγου και εικόνας», συνεχίζει η συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ, επιμελήτρια επίσης της έκθεσης, της πρώτης του ιδρύματος που είναι αφιερωμένη στον Όμηρο. «Αυτό είναι και το βασικό στοιχείο που την κάνει ξεχωριστή. Ιδιαιτερότητα, επίσης, είναι ότι η έκθεση αποτελεί μια προσπάθεια ανασύστασης ενός ομηρικού σύμπαντος σύμφωνα με την οπτική του συλλέκτη Ιωάννη Γενναδίου. Παρουσιάζεται ένα μικρό αλλά ιδιαίτερης σημασίας μέρος της συλλογής του το οποίο στήνεται σύμφωνα με την ταξινόμηση του προσωπικού του καταλόγου “Έλληνες κλασικοί”, που περιλαμβάνει 6.000 εκδόσεις εκ των οποίων οι 700 είναι ομηρικές: πρώτες εκδόσεις των ομηρικών επών, κριτικές, σχόλια, σχολικά εγχειρίδια, μεταφράσεις και εικονογραφήσεις. Ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να φυλλομετρήσει τον ψηφιοποιημένο κατάλογο των ομηρικών εκδόσεων», προσθέτει η ίδια.

Η έκθεση περιλαμβάνει μια επιλογή τεκμηρίων από τις 300 ομηρικές εκδόσεις της Γενναδείου Βιβλιοθήκης. Συγκεκριμένα θα εκτεθούν 39 τεκμήρια που χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες: «Ομηρικά έπη και τυπογραφία: αρχές και διασπορά», «Μεταφράσεις και παραφράσεις», «Ομηρικά έπη: μελέτη, σχόλια και διδασκαλία» και, τέλος, «Εικονογραφήσεις ομηρικών εκδόσεων». «Όπως σε κάθε προετοιμασία έκθεσης που φέρνει στο φως τεκμήρια της συλλογής του συλλέκτη Ιωάννη Γενναδίου, είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε και εμείς ένα ταξίδι στον χρόνο και στη γνώση. Θα θέλαμε η έκθεση να έχει απήχηση σε νέους ανθρώπους», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κα Σολομωνίδη, που αναφέρεται και στη σπουδαία μελετήτρια, η οποία επιλέχθηκε να δώσει τις ετήσιες διαλέξεις της Γενναδείου Βιβλιοθήκης στη μνήμη της Θάλειας Ποταμιάνου για το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024. 

«Επιλέξαμε τη δόκτορα Wilson, η οποία είναι μια πολύ σημαντική και μοντέρνα μελετήτρια του Oμήρου γιατί η όλη λογική των Διαλέξεων στη μνήμη της Θάλειας Ποταμιάνου είναι να αναδείξουμε και να καταλάβουμε τη σημασία που έχει ο ελληνικός πολιτισμός στις μέρες μας. Η δόκτωρ Wilson έχει μεταφράσει την Oδύσσεια και αυτές τις τελευταίες μέρες κυκλοφόρησε και η μετάφρασή της στην Ιλιάδα με έναν τρόπο πολύ μοντέρνο που μιλάει σε νέους ανθρώπους και μας δίνει μια διαφορετική και πιο σύγχρονη άποψη των ομηρικών επών», καταλήγει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος της Γενναδείου Βιβλιοθήκης.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν μετά τη διάλεξη της Έμιλι Γουίλσον την Τρίτη 3 Οκτωβρίου.

Η είσοδος είναι ελεύθερη, ενώ ξεναγήσεις σε ομάδες είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη στις 17.00 και τις Κυριακές 8, 15 και 22 Οκτωβρίου, κατόπιν εκδήλωσης ενδιαφέροντος στο email: msmali.genn@ascsa.edu.gr

Η Έμιλι Γουίλσον θα πραγματοποιήσει τρεις ξεχωριστές ομιλίες στην Αθήνα στις 3 Οκτωβρίου, στην Ουάσινγκτον στις 24 Ιανουαρίου 2024 και στη Νέα Υόρκη στις 8 Μαΐου 2024 με δυνατότητα παρακολούθησης και διαδικτυακά εδώ.

1. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Ελένη Μάρκου).

2. Archaeology Newsroom