Παιγνίδια Ταύρων

Τοιχογραφία των ταυροκαθαψίων,
 Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, ύψος 78,2 εκ.

Παιγνίδια με τους Ταύρους

Τα ταυροκαθάψια ήταν άθλημα της μινωικής εποχής, στο οποίο ο αθλητής εκτελούσε άλματα πάνω από τον ταύρο. Έχουν βρεθεί αρκετές παραστάσεις και στην Κρήτη (τοιχογραφίες, αγαλματίδιο, σφραγίδες) αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας (Πύλος, Τίρυνθα) και στη Μικρά Ασία (Σμύρνη).

Η γιορτή ήταν αφιερωμένη στο θεό Ποσειδώνα. Το άθλημα, αντίθετα με την ταυρομαχία, δεν απαιτούσε το φόνο των ταύρων. Ο σκοπός του ήταν να αναδείξει την τόλμη και την ευλυγισία των αθλητών. Τέσσερις άνδρες και γυναίκες κρατούσαν ξύλινα ρόπαλα και, τριγυρίζοντας τον ταύρο, ένας από αυτούς προσπαθούσε να ανέβει στη ράχη του ζώου και κρατώντας τα κέρατα του εκτελούσε διάφορες ακροβατικές ασκήσεις.

Ταυροκαθάψια Α'

Η τοιχογραφία των ταυροκαθαψίων -παγκόσμια γνωστή αντιπρόσωπος της τέχνης του μινωικού πολιτισμού- τοποθετείται στη Μέση Μινωική ΙΙΙ - Ύστερη Μινωική ΙΒ (17ος-15ος Π.Κ.Ε. αι.) και βρέθηκε σε τοίχο της ανατολικής πλευράς του ανακτόρου της Κνωσού, στην αυλή του Λίθινου Στομίου. Είναι ζωγραφική σε γυψοκονία (stucco και το ύψος της εικόνας μετά την αποκατάσταση φθάνει τα 78,2 εκ. Το θέμα του έργου είναι σκηνή ταυροπαιδιάς, στην οποία παίρνουν μέρος άνδρες και γυναίκες και περιβάλλεται από απεικονίσεις λίθων πιθανώς και αφηρημένα γραμμικά διακοσμητικά μοτίβα. Το έργο στο σύνολό του είναι δισδιάστατο, εκτός από τις έντονες γραμμές στο στήθος, τις κνήμες και τους μηρούς των γυναικών, που προδίδουν την προσπάθεια του καλλιτέχνη να αποδώσει τον όγκο και το βάθος, στοιχείο σπάνιο για τη συγκεκριμένη περίοδο.

Στο κέντρο της σκηνής αναδύεται η χαρακτηριστική μορφή του ταύρου. Το χρώμα που χρησιμοποιείται για την απόδοσή του είναι το ρόδινο που παράγεται από κόκκινη ώχρα και ασβέστη και το καστανό, δηλαδή κίτρινη ώχρα με κάρβουνο. Ο ταύρος «αιωρείται», ως αποτέλεσμα της επιθυμίας του καλλιτέχνη να αποδώσει την ορμητική, επιθετική κίνηση του ζώου, ένα απεικονιστικό λάθος που συνεχίστηκε στην πραγματικότητα ως την ανακάλυψη της φωτογραφίας. Το κτήνος περιβάλλεται από δύο γυναίκες, μία στηριγμένη στα κέρατά του, μία πίσω του και έναν άνδρα σε ακροβατική κίνηση στην πλάτη του. Η διαφοροποίηση στο φύλο φαίνεται φαίνεται από τις ανατομικές διαφορές και τα χρώματα που χρησιμοποιούνται και όχι από τα περιζώματά τους, ενδυματολογικά στοιχεία τα οποία είναι ίδια και για τα δύο φύλα, πιθανώς εξαιτίας του γεγονότος ότι ένα πλέον περίπλοκο ένδυμα θα μπορούσε να εμπλακεί στα κέρατα του ταύρου.

Για τους άνδρες χρησιμοποιείται η κόκκινη ώχρα, ενώ για τις γυναίκες το λευκό, κάτι που παρατηρείται επίσης στις κυκλαδικές και μυκηναϊκές τοιχογραφίες, ενώ το χρώμα του φόντου είναι γαλάζιο (μάλλον αιγυπτιακό γαλάζιο και υποδεικνύει ύστερες επιδράσεις. Η κίνηση του ακροβάτη είναι δυναμική και δείχνει την κατάληξή της στη γυναίκα πίσω από τον ταύρο, η οποία έχει απλωμένα τα χέρια της για να δεχθεί το αιωρούμενο σώμα. Η άλλη γυναίκα έχει αρπάξει κυριολεκτικά τον ταύρο από τα κέρατα. Τα μάτια των ανθρώπινων μορφών και του κτήνους έχουν την προοπτική του πτηνού κάτι που παρατηρείται εν γένει στις τοιχογραφικές απεικονίσεις της Εποχής του Χαλκού και τα αυτιά είναι πλήρως σχηματοποιημένα.

Θεματολογικά, η συγκεκριμένη τοιχογραφία είναι δυνατόν να συνδεθεί με διάφορα εικαστικά στοιχεία από άλλες μορφές τέχνης. Θα μπορούσαμε ίσως αναφέρουμε ένα ρυτό από στεατίτη σε σχήμα ταυροκεφαλής, της ίδιας περιόδου (ΜΜΙΙΙ-ΥΜ ΙΒ), την Κεφαλή Ταύρου, ανάγλυφη τοιχογραφία σε ζωγραφισμένο γυψοκονίαμα, πιθανώς της ΜΜ ΙΙΙβ, (1600 Π.Κ.Ε.)⁴, ή τον Ταυροκαθάπτη, από χρυσελεφάντινο σύμπλεγμα ταυροπαιδιάς. Πηγή ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

 

Από τα Ταυροκαθάψια στη σύγχρονη Ακροβατική

Ένα άθλημα άκρως εντυπωσιακό, αλλά όχι ιδιαιτέρως γνωστό και διαδεδομένο, είναι η ακροβατική γυμναστική. Η ακροβατική, το πιο μοντέρνο ίσως κομμάτι της γυμναστικής, είναι ένα από τα παλαιότερα αθλήματα που υπάρχουν, αφού έχει τις ρίζες του στα Μινωικά Ταυροκαθάψια .

Τα Ταυροκαθάψια ήταν άθλημα υψηλού επιπέδου δεξιοτεχνίας της Μινωικής εποχής. Σ’ αυτά οι ταυροκαθάπτες εκτελούσαν θεαματικά άλματα πάνω από δαμασμένο ταύρο που έτρεχε. Έχουν βρεθεί πολλές παραστάσεις στην Κνωσό, γύρω στον 15ο αιώνα π.Χ., αλλά και στην Πύλο, στην Τίρυνθα και στην Σμύρνη, που απεικονίζουν αυτό το επικίνδυνο άθλημα.

Τέσσερις άντρες και γυναίκες κρατούσαν ξύλινα ρόπαλα τριγυρίζοντας τον ταύρο, ενώ ένας από αυτούς, ανέβαινε με άλμα στη ράχη του και κρατώντας τα κέρατα, εκτελούσε ακροβατικές ασκήσεις. Καθ’ όλη τη διάρκεια του θεάματος ένας λυράρης έπαιζε απαλή μουσική και το κοινό έκανε ησυχία.

Τα Ταυροκαθάψια, αντίθετα με τις ταυρομαχίες, δεν απαιτούσαν τον φόνο των ταύρων. Με αυτόν τον εορτασμό οι Μινωίτες σέβονταν και τιμούσαν τη δύναμη και την ομορφιά των στοιχείων της φύσης και προσπαθούσαν να τις ανταγωνιστούν. Ταυτόχρονα μέσα από αυτή την αναμέτρηση εφήβου-ταύρου, προετοίμαζαν τους νέους να γίνουν γενναίοι, ρωμαλέοι και ριψοκίνδυνοι .

Η σύγχρονη ακροβατική είναι ένα άθλημα που απαιτεί θάρρος, δύναμη, ευλυγισία. Οι ασκήσεις συνδέονται με χορογραφία και συνοδεύονται αρμονικά με μουσική. Εκτελούνται ομαδικές ασκήσεις ισορροπίας, ασκήσεις τέμπο, δηλαδή πετάγματα στον αέρα και συνδυασμός των δυο προηγούμενων.

Είναι ένα πολύ θεαματικό άθλημα που κερδίζει το ενδιαφέρον των θεατών κρατώντας τους ευχάριστα σε συνεχή αγωνία.

Τα παιδιά που ασχολούνται μ’ αυτό το άθλημα παράλληλα με το σώμα εξασκούν το μυαλό, την υπομονή, τα αντανακλαστικά, την αυτοπειθαρχία, την ευγενή άμιλλα, μαθαίνοντας να συνεργάζονται αρμονικά και να σέβονται τους συναθλητές τους, επιδιώκοντας πάντοτε το τέλειο και αγγίζοντας το ’’ανέφικτο’’.

Με την επίμονη και επίπονη μακροχρόνια άσκηση, την μετάδοση της γνώσης των τεχνικών από τους γυμναστές,  οι αθλητές, επιτυγχάνουν σε βάθος χρόνου τέλεια ισορροπία, απόλυτη αυτοσυγκέντρωση, αυτοπειθαρχία μα και αυτοπεποίθηση. Αποδεικνύοντας έτσι ότι εκτός από τη μόρφωση και η σωματική άσκηση συμβάλλει και προετοιμάζει σωστούς ανθρώπους έτοιμους να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις των δυσκολιών της ζωής. Καρδαρά Μαρία  

Ακροβάτες  Μινωικών Ταύρων